huid en warmtehuishouding H5

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Warmtehuishouding

en opp:inh verhouding

De lengte van de paarse kubus is 10x groter. Hoeveel keer groter is de oppervlakte?

1. ook 10x
2. 100x
3. 600x
4. ik weet niet hoe ik dit moet uitrekenen

En hoeveel keer groter is de inhoud?

1. ook 10x
2. 100x
3. 1000x
4. 10 000x

Als een dier 10x groter wordt..

...wordt zijn oppervlakte 100x groter en  zijn inhoud 1000x groter

Grote dieren 

hebben een klein oppervlakte ten opzichte van hun inhoud

Kleine dieren 

hebben een groot oppervlakte ten opzichte van hun inhoud

Zo kun je er ook naar kijken

In de kleine kubus grenst 1 blokje met 6 vlakjes aan de omgeving

In de grote kubus grenzen de meeste blokjes helemaal niet aan de omgeving!

Grote dieren hebben relatief weinig buitenkant

Warmtehuishouding

de rol van de huid

Als je teveel dreigt af te koelen, kan je het warmteverlies beperken met je huid. Hoe doe je dat?

1. Slagadertjes in de huid wijder maken
2. Slagadertjes in de huid nauwer maken
3. Haarvaten in de huid wijder maken
4. Haarvaten in de huid nauwer maken

Als je te warm dreigt te worden, kan je dit ook tegengaan met de huid. Hoe?

1. Slagadertjes wijder maken, zweetklieren trekken samen
2. Slagadertjes wijder maken, zweetklieren trekken niet samen
3. Slagadertjes nauwer maken, zweetklieren trekken samen
4. Slagadertjes nauwer maken, zweetklieren trekken niet samen

En wat doe je met de spiertjes die vastzitten aan de haarzakjes?

1. Die span je aan als je teveel afkoelt. De haartjes staan daardoor rechtop.
2. Die span je aan als je te warm wordt. De haartjes gaan dan liggen.
3. Die span je aan als je teveel afkoelt. De haartjes gaan dan liggen.
4. Die span je aan als je te warm wordt. De haartjes staan daardoor rechtop

Je kunt deze acties niet bewust aansturen. Welk autonoom stukje hersenweefsel regelt dit? Denk aan Mike the headless chicken!

en nu samen!

De huid is de plaats waar je warmte kunt verliezen.

Je huid gebruik je om op te warmen en af te koelen.

Grote dieren hebben een relatief klein oppervlak

Kleine dieren hebben een relatief groot oppervlak

Wie koelt het snelst af?

1. Muis
2. Olifant

Waar leven de grootste zeedieren op aarde?

1. Dichter bij de polen
2. Dichter bij de evenaar

Hoe zorgen olifanten er dan voor dat ze niet te warm worden?

Welke pinguïns blijven het langst warm?

1. 1 losse pinguïn
2. 10 losse pinguïns
3. 10 pinguïns op een kluitje
4. 100 pinguïns op een kluitje

Leg uit waardoor een klein kind sneller afkoelt dan een volwassene. Gebruik het woord 'inhoud'.

Afsluiting hoofdstuk

Uitscheiding

Geen uitscheiding

Wel uitscheiding

Gedeeltelijk uitscheiding

plas

zweet

spuug

poep

moedermelk

sperma

talg

Uitscheiding

Proces waarbij organisme stoffen uit het interne milieu 

(bloed / lymfe / weefselvloeistof)

 afstaat aan de omgeving/het externe milieu.

Longen.... wat wordt uitgescheiden door de longen?