wonddrain 3e jaars vpk

wonddrain 3e jaars vpk

Wonddrain - Verpleegkundige Zorg

Observatie, veiligheid en rapportage

verschillende soorten wonddrains

Toelichting: Introduceer het onderwerp: wonddrains worden veel gebruikt in de postoperatieve zorg om vocht of bloed af te voeren en complicaties te voorkomen.

Wat is een wonddrain?

Drain voor het afvoeren van wondvocht/bloed

Bevordert genezing en voorkomt complicaties

Toelichting: Leg uit waarom een drain wordt gebruikt, welke rol het speelt in het herstelproces, en dat het geen permanent hulpmiddel is.

Typen wonddrains

Passief:  (zwaartekracht)

Actief:  (met vacuümsysteem)

Typen wonddrains

⚙️ Passieve wonddrains

Werking: Vocht verlaat het lichaam via de drain onder invloed van zwaartekracht en capillaire werking.

Geen actieve zuigkracht → loopt vanzelf leeg.

Voorbeelden:

Penrose drain: zacht, plat rubber slangetje. Wordt vaak gebruikt bij oppervlakkige wonden of in abcessen.

Cigarette drain: met gaas in de drain voor extra afvoer van etterig materiaal.

Gebruik bij:

Wonden die oppervlakkig zijn of waarbij slechts beperkte hoeveelheid vocht wordt verwacht.

Soms bij geïnfecteerde wonden (want makkelijk te vervangen/verwijderen).

⚙️ Actieve wonddrains

Werking: Aangesloten op een vacuümsysteem dat negatieve druk genereert → actief afzuigen van wondvocht.

Voorbeelden:

Redon drain: dunne slang aangesloten op vacuümfles of vacuümpomp.

Hemovac/Jackson-Pratt: meer in Engelstalige landen, bolvormig opvangsysteem met zuigkracht.

Gebruik bij:

Grote operaties (orthopedisch, thoracaal, abdominaal).

Wanneer nauwkeurige controle van vochtproductie belangrijk is.

Risico op veel wondvocht of bloeding.

🧠 Samenvatting voor studenten:

Passief = zwaartekracht, simpel, oppervlakkig

Actief = vacuüm, gecontroleerd, diepere chirurgie

passieve drains

penrose                 ------>

golfdrain

---->

penrose

een Penrose drain is een zachte, platte, flexibele tube gemaakt van latex. Het laat bloed en andere vloeistoffen verplaatsen uit het gebied van uw operatie. Dit voorkomt dat vocht zich ophoopt onder uw incisie (chirurgische snede) en infecties veroorzaakt.

een deel van uw Penrose drain zal zich in uw lichaam bevinden. Een of beide uiteinden van je afvoer komen uit je incisie. Wat bloed en vocht zal uit uw afvoer stromen op een verband (gaasverband) eromheen. Een veiligheidsspeld of een klein lipje wordt meestal achtergelaten aan het einde van de afvoer om te voorkomen dat deze in uw wond glijdt

Penrose drain – Passief

→ Een zachte rubberen drain die exsudaat laat afvloeien via capillaire werking of zwaartekracht.

Golfdrain – Passief

→ Flexibele drain met golfstructuur, werkt passief via zwaartekracht.

Harmonicadrain – Passief

→ Lijkt op een accordeon of harmonica, meestal passief (maar kan actief worden gebruikt als aangesloten op zuigsysteem, dus hybride mogelijk).

Actieve drainage 

Actieve drainage vindt plaats onder invloed van een aanzuigende kracht. Deze zuigkracht ontstaat door onderdruk.

(Drains die worden aangesloten op een zuigsysteem voor negatieve druk)

Sumpdrain – Actief

→ Heeft vaak meerdere lumina: één voor afvoer, één voor luchtinstroom, gebruikt bij actieve zuigdrainage.

Redondrain – Actief

→ Gesloten systeem met negatieve druk (vaak met bolletje of reservoir voor onderdruk).

Exudrains – Actief

→ Dit is een merknaam voor verschillende types, maar meestal betreft het actieve, gesloten systemen met onderdruk.

Indicaties voor wonddrainage

Postoperatief: buik, thorax, orthopedie

Risico op hematoom of vochtophoping

Bespreek waarom artsen kiezen voor het plaatsen van een drain. Benoem voorbeelden van operaties waarbij drains vaak voorkomen.

Abdominale chirurgie (bijv. na darmresectie of galblaasoperatie)

Orthopedische ingrepen (bijv. knie- of heupprothesen)

Thoraxchirurgie (bijv. borstamputatie, longoperaties)

Traumachirurgie (bij uitgebreide weke delen letsels of fractuurbehandeling)

Drains zorgen ervoor dat de wondomgeving schoon blijft en bevorderen een snellere, veilige genezing.

Observatie van drain & systeem

Aansluiting controleren

Drainagekleur, -geur en -volume noteren

Vacuümsysteem correct gebruiken (Redon)

Dit is een kerntaak van de verpleegkundige. Bespreek het belang van regelmatige en nauwkeurige observatie.

Insteekplaats & verbandzorg

Controleer op lekkage, roodheid, zwelling

Verband steriel wisselen volgens protocol

Leg de stappen uit van goede wondverzorging, en hoe men kan signaleren of er een infectie optreedt.

Veiligheid & patiëntzorg

Drain goed fixeren

Altijd onder wondniveau

Let op comfort, pijn en mogelijke ontsteking

 Focus op het voorkomen van losraken of verplaatsen van de drain. Ook belangrijk: het betrekken van de patiënt bij de zorg.

Wat mag je NIET doen?

Spoelen of verwijderen zonder opdracht

Openen systeem zonder medische indicatie

Benadruk wat binnen de bevoegdheden valt van een verpleegkundige, en wat altijd in overleg met een arts moet gebeuren.

Rapportage en communicatie

Noteer dagelijks drainagehoeveelheid

Beschrijf wond en insteekplaats

Meld veranderingen aan arts

Goede verslaglegging is essentieel. Dit voorkomt fouten en helpt bij het opvolgen van de klinische toestand.

Complicaties

Infectie

Verstopping

Hematoomvorming

Dislocatie

Infectie: Kan ontstaan door bacteriën bij de insteekopening of door een niet-steriel systeem. Signalen: roodheid, warmte, pus, koorts. Voorkomen door goede verbandzorg en hygiënisch werken.

Verstopping: Komt voor wanneer de drain verstopt raakt door bloedstolsels of fibrine. Gevolg: vocht blijft in het wondgebied → kans op zwelling of abces. Regelmatige observatie van afvloed en lekkage kan dit vroegtijdig signaleren.

Hematoomvorming: Als de drain niet goed functioneert kan bloed zich ophopen in de wondholte → verhoogde druk, pijn, vertraagde genezing.

Dislocatie/verplaatsing: Door onvoldoende fixatie of onzorgvuldig omgaan met de drain. Kan leiden tot verlies van functie en noodzaak tot herplaatsing.

Verpleegkundigen spelen een cruciale rol in het vroegtijdig herkennen en rapporteren van deze complicaties.

Wat is het primaire doel van een wonddrain?

1. Versnellen van wondsluiting
2. Voorkomen van pijn
3. Afvoeren van vocht/bloed ter bevordering van genezing
4. voorkomen van drukplekken

Wat is een kenmerk van een actieve wonddrain zoals een Redon?

1. Werkt op zwaartekrach
2. Wordt altijd tijdens de operatie verwijderd
3. Heeft geen opvangsysteem
4. Maakt gebruik van negatieve druk

Wat moet je altijd controleren bij een Redon drain?

1. Of het vacuüm nog actief is
2. Of het systeem open is
3. Of het verband los zit
4. Of de patiënt allergisch is voor pleisters

Wat doe je als je merkt dat het drainagevolume plots toeneemt?

1. Zelf de drain verwijderen
2. De patiënt laten mobiliseren
3. Contact opnemen met arts
4. Verband wisselen

Wat mag je als verpleegkundige NIET doen zonder opdracht?

1. Volume observeren
2. Systeem vervangen
3. Verband inspecteren
4. Patiënt uitleg geven over de drain

Wat is een mogelijk teken van infectie bij de insteekplaats?

1. Roodheid en zwelling
2. Heldere wondvocht
3. Minder drainage
4. Droge insteekplaats

Afsluiting

Herhaal belangrijkste aandachtspunten

Dankwoord en ruimte voor vragen

Samenvatten en afronden, met mogelijkheid voor casuïstiekbespreking of praktijkvoorbeelden.

Vilans protocollen

• Gesloten wonddrain verzorgen
• Wond- of redondrain verzorgen
• Wond- of redondrain verwijderen