Karel ende Elegast les 1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Deze les

- over de middeleeuwen

- over middeleeuwse verhalen

- eerste stuk Karel ende Elegast (huiswerk!)

middeleeuwen
(?literatuur?)

Middeleeuwen

• Ongeveer van 500 (val van Romeinse Rijk) tot 1500 (renaissance)
  
• 'Tussenperiode' tussen twee beschavingen > verval
• Toch nog belangrijke uitvindingen, zoals de zandloper, bril en stijgbeugels
• Standenmaatschappij: geboorte bepaalde je stand. 

Karel ende Elegast

- Schrijver?

- Stamt waarschijnlijk uit de 13e eeuw

- Traditie van de Karelepiek

- Orale traditie

- Populair verhaal

https://vogala.org/tekst/karel-ende-elegast 

Karel de Grote 756-814

1: 

2:

3:

1: geestelijkheid

2: adel

3: boeren

Karel ende Elegast is een verhaal...

1. waarin vrouwen iets te zeggen hebben
2. waarin vrouwen niets te zeggen hebben

Opdracht

1.  Lees en luister het openingsfragment via https://vogala.org/tekst/karel-ende-elegast

2. Maak een korte samenvatting.

3. Daarna quiz

Deze les: 

- quiz

- middeleeuwse taal: uitleg+filmpje

- verder lezen

Wat zegt de engel tegen Karel

1. Dat hij een baas is
2. Dat hij een betere koning moet zijn
3. Dat hij nooit meer mag stelen
4. Dat hij moet gaan stelen

Karel gelooft de engel niet. Hoe vaak moet de engel de opdracht noemen?

1. 1 keer, Karel is natuurlijk wel bang voor God
2. 2 keer, dan weet Kdat hij het goed gehoord heeft
3. 3 keer, is Karel doof ofzo?
4. Karel luistert niet want hij heeft geld zat

Volgens de engel zal het Karel slecht vergaan als hij niet luistert want...

1. dan zal Karel sterven
2. dan komt Karel in de hel
3. dan verliest hij al zijn geld

Karel vertrekt. Hoe merkt hij bij zijn vertrekt dat God hem helpt?

Middeleeuwse, orale cultuur

boekdrukkunst eind middeleeuwen, duur!

Geen elektrisch licht

--> verhalen op rijm! Die kan een minstreel goed onthouden!

Literatuur in de middeleeuwen

• Rijm
• Luisteren
  
• Middelnederlands
• Andere woorden
• Dubbele ontkenningen
• Klanken

Met welk voorbeeld kun je de tekst van Karel ende Elegast waarschijnlijk vergelijken?

1. fragment van 500 jaar geleden
2. fragment van 1000 jaar geleden
3. fragment van 1500 jaar geleden

Lezen tot halverwege p. 11 (zie Classroom

Elegast wordt geïntroduceerd en er is een eerste gevecht!

• Wat weet je nog?
• Uitleg ridderromans
• Napraten huiswerk
• Verder lezen t/m ?

Volgende week: maken opdracht in tweetallen, afmaken na TW3

Wat is je bijgebleven van vorige les?

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

Karelromans

• Karel de Grote
• 1100
• Oorlog en massagevechten
• Vechten voor de heerser
• Weinig respect t.o.v. vrouwen
  

Arthurromans

• Koning Arthur
• 1200
• Hoofse ridderromans
• Hoofse held <-> onhoofse schurk
• Liefde
• Respect t.o.v. vrouwen
  

Ridderliteratuur

1100: Voorhoofs, bloederig, oorlog, massagevechten, vrouwonterend, vechten voor God en voor het geloof, de koning vecht zelf (Karel de Grote, Karelromans)

1200: Hoofse, hoofse liefde, hoofse held tegen onhoofse schurk, vechten om respect te krijgen van deprinses, aan het hof van Koning Arthur (Arthurromans)

Doelen ridderliteratuur

1. Ontspanning: aan de middeleeuwse hoven genoot men van lange en spannende verhalen over moed, trouw en liefde.

2. Voorbeeldfunctie: de lotgevallen van de romanfiguren dienden tot voorbeeld van de edelen die naar zulke verhalen luisterden.

Welke ontspannende elementen heb je tot nu toe gelezen?

Welke leerzame elementen heb je tot nu toe gelezen?

Voordat Karel uit stelen ging waren hij en Elegast

1. BFFs
2. Kenden zij elkaar niet
3. Had Karel Elegast verbannen i.v.m. diefstal
4. Had Elegast Karels vrouw verleid

Elegast...

1. =Robin Hood! Hij steelt alleen van de rijken
2. =verschrikking: steelt en rooft wat los en vast zit
3. ... heeft nooit iets fout gedaan.
4. =Trump: echt losse handjes. Viespeuk!

Elegast...

1. =Robin Hood! Hij steelt alleen van de rijken
2. =verschrikking: steelt en rooft wat los en vast zit
3. ... heeft nooit iets fout gedaan.
4. =Trump: echt losse handjes. Viespeuk!

Elegast...

1. =Robin Hood! Hij steelt alleen van de rijken
2. =verschrikking: steelt en rooft wat los en vast zit
3. ... heeft nooit iets fout gedaan.
4. =Trump: echt losse handjes. Viespeuk!

Karel wil Elegast testen door:

1. meteen te zeggen wie hij is: dan schrikt-i vast.
2. te zeggen dat hij een paar leuke vrouwen voor hem kent.
3. hem eeuwige trouw te laten zweren.
4. voor te stellen samen de koning te bestelen.

Toen de koning zei

Dat hij zichzelf wilde bestelen,

Protesteerde Elegast.

Hij zei: ‘Dat God dat moge verbieden!

Hij mag doodvallen die mij adviseert

Dat ik de koning schade zal berokkenen.

Al heeft hij mij door valse beschuldigingen

Mijn bezittingen ontnomen en verdreven,

Ik zal voor hem mijn hele leven

Een zo goed mogelijke vriend zijn.

Ik zal hem vannacht geen schade berokkenen,

Want hij is de wetmatige heer.

Als ik hem geen eer bewijs,

Mag ik me schamen voor God.

Hiertoe zal ik me niet over laten halen.

Karel is nóg meer onder de indruk van Elegast omdat:

1. hij zo'n mooi paard heeft
2. Elegast vertelt dat de zwager van Karel hem wil vermoorden!
3. zo goed kan drinken

Elegast vertelt dat Karels zwager de koning wil vermoorden. Is Elegast een snitch?

Ja, dat doe je toch niet

Nee, juist niet. Dit is eerlijk en trouw. Dat is een mooi voorbeeld voor ridders.

Elegast zei: ‘Luister,

Gezel, naar wat de haan kraait.

Ik mag hangen

Als de koning hier niet is.’

Toen zei Karel: ‘Schaamt u,

Vriend, bent u bang?

Ik dacht dat u dapperder was.

Doe wat u gezegd hebt en ga naar binnen,

Straks worden we nog betrapt.

Ze smeekte en zeurde, omdat ze wilde

Dat hij haar zou vertellen wat hem bezighield;

Waardoor hij al

Drie nachten niet sliep,

Zoals ze al had gemerkt,

En drie dagen niet at.

Ze drong net zo lang bij hem aan

Tot hij haar vertelde

Dat hij gezworen had de koning te doden

En dat zijn handlangers

Binnenkort zouden arriveren.

Hij noemde hun namen,

Hoe ze heetten, wie degenen waren

Die de koning kwaad wilden doen.

Dit begon ze hem te vragen.

Vrouwen hebben vele listen,

Of ze jong of oud zijn.

<img src="https://lh3.googleusercontent.com/proxy/-hh4ajO4mCwKjMfgIrtlaYy-B3e38zcl59Qv0M09W67jOJi3s0mIZ0326jS2DKNS9SJ_zGuHg2_2PQQ9RbgFBXuivFZ4bIxD7XDnJSue2OAhE2pWN8qIdXT03wmfZyePEywivDRxzng083hsZZGffE9HR9dIQuUO" alt="Wall charts, history and European Identity"/>