5 De Koude Oorlog Paragraaf 1 De Koude Oorlog Begint

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Planning

• Uitleg § 5.1: De Koude Oorlog begint!
• Vragen maken
  

 5 De Koude Oorlog

§ 1:  De Koude Oorlog begint

Leerdoel

Aan het eind van deze paragraaf kun je herkennen en uitleggen welke afspraken werden gemaakt na de 2e Wereldoorlog, hoe groot de verschillen waren tussen Oost en West en welke twee machtsblokken tegenover elkaar kwamen te staan.

§ 1.1 Samen tegen Hitler

Geallieerden: Groot-Brittannië, Sovjet-Unie  en de Verenigde Staten
Geallieerden = bondgenoten/vrienden maar dat waren deze landen eigenlijk niet..............

Sovjet-Unie

• Sinds 1922 de officiële naam voor Rusland 

• Dictatuur

• Één partij heeft alle macht

• Geheime politie (NKVD, later KGB)

Positie van de Sovjet-Unie tussen 1917-1941

• Moeizame relatie met andere landen

• Enige communistische land ter wereld

• Liet bondgenoten in de steek tijdens de Eerste Wereldoorlog

• Erg gesloten land

• Niet-aanvalsverdrag tussen Stalin en Hitler (augustus 1939)

Positie van de Sovjet-Unie tussen 1941-1945

• Operatie Barbarossa: Duitsland valt de Sovjet-Unie tóch aan

• "Een vijand van Hitler is een vriend van ons"

• "Bondgenoot" van Groot-Brittannië en de Verenigde Staten

• Russen nodig om Hitler te verslaan maar Westen is niet blij met machtige positie in Oost-Europa
  

Conferentie van Jalta

Februari 1945

De zgn. percentages agreement vond plaats in Moskou 1944, en niet in Jalta. Het is vooral een mooi voorbeeld van hoe de Grote Drie een verdeling voor Europa bedachten.

Conferentie van Jalta (februari 1945)

• Churchill (GB), Roosevelt (VS) en Stalin (SU)
  

• Hoe zien Europa en de wereld er na de oorlog uit?

• Wie heeft macht en invloed in Europa?

• Wat doen we met Duitsland én de Duitsers?

Conferentie van Jalta (afspraken)

1. Grote delen van Oost-Europa zouden onder controle van de Sovjet-Unie komen
2. Duitsland en Berlijn zouden worden bezet door de geallieerden

Video

Conferentie van Jalta (voor atoombom): 2.51

https://vimeo.com/298754912

Klassikaal werken i

H5 Koude Oorlog

Paragraaf 1

 vragen 1 t/m 6 maken

Klaar? lezen in lesboek

§ 1.2 Het einde van de samenwerking

OVERWINNAARS

VERENIGDE STATEN + SOVJET-UNIE

• groot grondgebied/veel inwoners
• sterk leger
• snel groeiende economie
• atoombom (VS: 1945 - SU: 1949)
  

KAPITALISME

= economisch systeem waarbij grond, grondstoffen en fabrieken eigendom zijn van VRIJE ondermemers
+
DEMOCRATIE

COMMUNISME

= economisch systeem waarbij grond, grondstoffen en fabrieken eigendom zijn van de STAAT. Regering bepaalt wat er gemaakt wordt en hoe hoog de lonen en prijzen zijn
+
GEEN DEMOCRATIE
één partij die alles beslist

Video

Communisme/Kapitalisme: 1.07

https://youtu.be/TXuEmgrYDTs

WANTROUWEN

• DOOR VERSCHILLEN SU EN VS
  
• BEIDE LANDEN VONDEN EIGEN SYSTEEM HET BESTE
• BANG DAT ANDER  SYSTEEM DE OVERHAND ZOU KRIJGEN IN DE WERELD
  

2e Wereldoorlog

Na de  2e Wereldoorlog

§ 1.3 Oost tegenover West

Verenigde Naties

• opgericht in oktober 1945 : 193 landen zijn lid
• Doel:  toezien op VREDE en VEILIGHEID in de wereld
  

• Veiligheidsraad: 5 permanente leden (Verenigde Staten, Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, China, Sovjet-Unie) 10 wisselende leden

De permanente leden van de Veiligheidsraad hebben veto-recht. Als één van hen dit gebruikt, gaat een plan niet door.

Invloedssferen

Verdeling van Europa:

• Gebied dat jij hebt veroverd op de Duitsers, daar heb jij invloed

• Jij mag bepalen wat in dat gebied gebeurt (economie, politiek)

 De ander mag niet ingrijpen in dat gebied, ook al zie je er van alles gebeuren waarmee je het niet eens bent.

OOSTBLOK

• Oostblok = SU + Oost-Europese landen
• Duitsland mocht nooit meer SU aanvallen, alle landen  in Oost-Europa moesten communistisch worden en als een soort "buffer" de SU beschermen
  

WESTBLOK

• VS en West-Europese landen.
• Europese landen "moeten" kiezen voor democratie en kapitalisme
• Gunstig voor Amerikaanse handel 
  

TSJECHO-SLOWAKIJE

• 1948: Communisten aan de macht
• Reactie Westen: Oprichting NAVO in 1949
• Militair bondgnootschap tegen het communisme
• 1955: militair verband communistische landen:
• Warschaupact
  

NAVO en Warschaupact

NAVO: militair bondgenootschap van Westerse landen tegen het communisme in 1949

Warschaupact: reactie op de NAVO van de Sovjet-Unie en de communistische landen

Begrippen:

• kapitalisme
• communisme
• VN
• NAVO
• Warschaupact

Zelfstandig werken in methode MEMO

H5 Koude Oorlog

Paragraaf 1

 vragen 7 t/m 21 maken