3.3 Bezinken en Filtreren

• Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

H3. Mengsels scheiden

3.3 Bezinken en filtreren

Doelen

Je kunt uitleggen wanneer je kiest voor bezinken en afschenken of voor filtreren.

Je kunt bij filtreren benoemen uit welke stoffen het residu en het filtraat bestaan.

Je kunt benoemen op welke stofeigenschap filtreren is gebaseerd.

Herhalen

	Ziet er uit als	Bestaat uit	Soort mengsel
Oplossing	Helder	Vaste stof met vloeistof	Homogeen
Suspensie	Troebel	Vaste stof met vloeistof	Heterogeen
Emulsie	Troebel	Vloeistof met vloeistof	Heterogeen

6 scheidingsmethodes

1. filtreren (deeltjesgrootte)
2. bezinken (soortelijke massa)
3. destilleren (kookpunt)
4. indampen (kookpunt)
   
5. adsorberen (hechtingsvermogen)
6. extraheren (oplosbaarheid)

Filtreren

Een oplossing (homogeen mengsel) 

kan je niet filtreren (alles loopt er doorheen).

Een suspensie (heterogeen mengsel) 

kan je wel filtreren. 

De vaste stof blijft op je filter liggen (residu),

De vloeistof zonder vaste stof 

(helder dus) loopt door: FILTRAAT

Filtreren

Bij filtreren heb je een trechter, filtreerpapiertje en 2 buisjes nodig. 

Je gebruikt een scheidingsmethode op het gebied van oplosbaarheid. 

Filtreren

Op molecuulniveau bekeken, houd een filter de grove deeltjes tegen. 

De vloeistof loopt door het filter heen. 

Filtreren

Een voorbeeld van filtreren is koffie zetten of thee maken. 

Bezinken

Bezinken

De stof met de hoogste dichtheid zakt naar de bodem

Bezinken en afschenken

Practicum

We gaan een oplossing en een suspensie maken. Vervolgens gaan we kijken welke van de twee gefiltreerd kan worden.

Geel ijzerchloride

Pak een reageerbuisrekje. Doe daar een buisje met geel ijzerchloride in (geel poeder). 

Voeg 3 cm demi water toe en kwispel tot het poeder opgelost is. (niet schudden, zeker je duim er niet op!)

Wordt dit mengsel...

1. Helder
2. Troebel

Is dit mengsel...

1. Kleurloos
2. Gekleurd

Dit is dus een:

1. Oplossing
2. Suspensie
3. Emulsie

We gaan filtreren

Bij filtreren heb je een trechter, filtreerpapiertje en een tweede buis nodig. 

Zet de trechter op de lege buis.

Vouw het filter en zet het in de trechter.

We gaan filtreren

Filtreer nu je ijzerchloride-oplossing. 

Blijft er iets achter in het filter?

1. ja
2. nee

Hoe wordt de vloeistof die door het filter is gelopen genoemd?

1. residu
2. filtraat

Welke kleur heeft het filtraat?

1. kleurloos
2. geel

Is het dus mogelijk om uit een oplossing iets te filtreren?

1. nee
2. ja

Kalkpoeder / steenzout

Pak een nieuwe schone buis en doe daar een spatelpunt kalk in.

Pak nog een schone buis en doe daar een spatelpunt steenzout in.

Voeg aan beide buizen 3 cm demiwater toe en kwispel tot er niets meer op de bodem van de buisjes ligt. 

Laat de buis met steenzout apart staan, die heb je later weer nodig. 

Niet meer schudden!

Beantwoord de volgende vragen:

Het mengsel met kalk is ......

1. Helder
2. Troebel

Dit mengsel is ...

1. Kleurloos
2. Gekleurd

Dit is dus een:

1. Oplossing
2. Suspensie
3. Emulsie

We gaan filtreren

Bij filtreren heb je nodig:

• een trechter, 
• filtreerpapiertje, 
• het buisje met het demiwater en het krijt
• een schone buis 

We gaan filtreren

Bereid de filtratie weer voor door de trechter op een schone buis te zetten.

Vouw het filter en zet deze in de trechter.

Filtreer nu je suspensie.

 

Beantwoord de volgende vragen:

Blijft er iets achter in het filter?

1. ja
2. nee

Hoe wordt de stof die in het filter is achtergebleven genoemd?

1. residu
2. filtraat

Hoe wordt de vloeistof die door het filter is gelopen genoemd?

1. residu
2. filtraat

Welke kleur heeft het filtraat?

1. kleurloos
2. wit

Is het dus mogelijk om uit een suspensie iets te filtreren?

1. nee
2. ja

Bezinken en afschenken

Je hebt nog één buis met demiwater en steenzout zonder te kwispelen laten staan (minimaal 5 minuten).

Wanneer het steenzout naar beneden is gezakt kun je het water afschenken. 

Probeer hierbij zoveel mogelijk vloeistof uit de buis te schenken, de vaste stof moet onderin de buis blijven liggen.

Beantwoord de volgende vraag:

Hoe heet het gedeelte dat in de buis achter gebleven is?

1. residu
2. filtraat

Opruimen

• Spoel de gebruikte buizen om en zet ze in het rekje naast de kraan.
• Zet alle andere materialen terug op de kar.
• Maak de tafel schoon met een nat doekje.
• Wacht met uittrekken van je jas en bril totdat alle materialen het lokaal uit zijn.

Aan de slag

LEES 3.3 en MAAK de opdrachten. 

Weektaak: 3.2 en 3.3