vwo3 Thema 1: Het ademhalingsstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Waar waren we gebleven?

Bij koudbloedig en warmbloedig......

Koudbloedige dieren nemen de temperatuur van hun omgeving aan.

Te koud: verbranding langzamer, minder energieproductie dus bewegen trager.

(Lichaam opwarmen: in de zon liggen
Lichaam afkoelen: in de schaduw)

Koudbloedig dier

• vissen
• amfibieën
• ongewervelde dieren

Vogels en zoogdieren zijn warmbloedige dieren. 

De lichaamstemperatuur schommelt steeds tussen een bepaalde waarde en is dus constant. 

Er zijn aanpassingen in hun lichaamsbouw of gedrag om niet te veel op te warmen of af te koelen.

                                                                                                                                 

Warmbloedig dier

Aanpassingen warmbloedige dieren 

Isoleren

- wintervacht

- vetlaag

Afkoelen

- grote oren

Eerst even wat huiswerk bespreken.

We kijken naar opdr. 7 en 8

Opdracht 7
In welke bak(ken) wordt CO2 en O2 verbruikt?

1. CO2:alleen bak 1 O2: alleen bak 2
2. CO2:alleen bak 2 O2: alleen bak 1
3. CO2:alleen bak 2 O2: alleen bak 1 en 2
4. CO2:alleen bak 1 O2: alleen bak 1 en 2

De plant in bak 2 staat de eerste vijf uur in het donker. De tweede vijf uur staat de plant in het licht. Tien uur lang zijn de zuurstofopname en zuurstofafgifte van de plant gemeten. De resultaten zijn verwerkt in de grafiek van afbeelding 6.

Leg met behulp van de grafiek uit dat de plant in het licht 800 mL zuurstof per uur produceert.

In welke van de vier bakken zal de hoeveelheid zuurstof
het snelst afnemen?

1. bak 1
2. bak 2
3. bak 3
4. bak 4

Bij een persoon meten we de volgende waardes van de uitgeademde lucht: zuurstof 17%; koolstofdioxide 3%.
Wat is vermoedelijk de samenstelling geweest van zijn ingeademde lucht?

1. 16% O2 4% CO2
2. 21% O2 4% CO2
3. 16% O2 0,04% CO2
4. 21% O2 0,04% CO2

0

OPBOUW VAN DE LUCHTWEG

• Neusholte
• Keelholte met strottenhoofd
• Luchtpijp
• Grote luchtpijptakken = bronchiën
• Longen
• Kleinere luchtpijptakjes
• Longtrechtertjes met longblaasjes 

Neusholte en mondholte

Neusharen houden grote stofdeeltjes tegen.

De neusholte is bekleed met neusslijmvlies. 

Neusslijm: kleine stofdeeltjes en 

ziekteverwekkers blijven kleven aan het slijm.

Trilharen: Verplaatsen het slijm naar de keelholte

Reukzintuig: zit boven in je neusholte

Waarom is neusademhaling beter dan mondademhaling?

1. Er gaat meer lucht naar je longen.
2. Het maakt de lucht droog.
3. De lucht wordt verkoeld.
4. De lucht wordt gekeurd (je kunt het ruiken).

Neusademhaling is beter dan mondademhaling omdat:

1. De neusharen en het neusslijmvlies filtert de lucht.
2. Het neusslijmvlies maakt de lucht vochtig.
3. De bloedvaatjes in de neusholte verwarmen de lucht.
4. De lucht wordt gekeurd door het reukzintuig.

Keelholte en strottenhoofd

In de keelholte zitten de huig en het strottenklepje.

De huig: sluit de neusholte af als je voedsel inslikt. 

De strottenklep: sluit de luchtpijp af.

In het strottenhoofd zitten de stembanden.

Keelholte

Luchtpijp

De luchtpijp is een holle buis die aansluit op het strottenhoofd.

Kraakbeenringen: zorgen voor de stevigheid van de luchtpijp.

De luchtpijp is bedekt met slijmvlies.

Bronchiën 

De luchtpijp splitst zich in 2 takken: de bronchiën.

Ze vertakken zich in steeds kleinere luchtpijptakjes en eindigen in longblaasjes.

Ook de wanden van de bronchiën 

en longblaasjes zijn bedekt met slijmvlies.

De luchtpijp vertakt zich in...

1. bronchiën
2. longblaasjes
3. luchtpijpvaten
4. luchtpijptakjes

Bij welke van onderstaande delen van het ademhalingsstelsel wordt de wand beschermt door kraakbeen?

1. Luchtpijp
2. Longblaasjes
3. Luchtpijp én bronchiën
4. Luchtpijp en luchtpijptakjes

Welke van onderstaande delen van het ademhalingsstelsel is/zijn bedekt met een laagje slijmvlies?

1. Luchtpijp
2. Bronchiën en longblaasjes
3. Luchtpijp én bronchiën
4. Luchtpijp, bronchiën, luchtpijptakjes en longblaasjes

Longblaasjes

Het einde van de bronchiën

Zuurstof wordt opgenomen in het bloed

Koolstofdioxide wordt afgegeven aan de lucht

Welke bewering is juist?

1. luchtpijptakjes zijn, in tegenstelling tot bloedvaten in de longen, sterk vertakt
2. luchtpijptakjes zijn, in tegenstelling tot bloedvaten in de longen, sterk vertakt
3. bloedvaten in de longen en de luchtpijptakjes zijn beide sterk vertakt
4. bloedvaten in de longen en de luchtpijptakjes zijn beide niet vertakt

0

Longblaasjes

Aan het einde van de vertakkingen zitten de longblaasjes

Die zijn zo klein dat je ze alleen met 

een microscoop kunt zien!

Longen zitten vol met longblaasjes

- OPPERVLAKTEVERGROTING

(des te meer longblaasjes, 

des te meer zuurstof je kunt opnemen)

Om de longblaasjes liggen bloedvaten.

- O2 gaat het bloed in (rood)- CO2 gaat het bloed uit (blauw)

HUISWERK

Bestudeer basisstof 3 Het ademhalingsstelsel

en maak 

havo3: opdracht 1 t/m 7

vwo3: 1 t/m 11