M3: KO in vogelvlucht

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Welkom in de geschiedenisles!

• Koude Oorlog

Wat gaan we doen vandaag?

• Lesdoelen
• KO in vogelvlucht deel 1/2
• Opdrachten
• Afsluiting  

Wat gaan we doen vandaag?

• Lesdoelen
• KO in vogelvlucht deel 3/4
• Opdrachten
• Afsluiting  

Lesdoelen

Aan het eind van deze les:

• 
  

Opdrachten

Koude Oorlog

Paragraaf 1 - Opdrachten: 3, 4, 5, 6, 9, 10, 11, 12, 13, 14,

Paragraaf 2 - Opdrachten:  1, 4, 5, 7, 11, 12, 13, 17, 21

Paragraaf 3 - Opdrachten:  2, 3, 4, 6, 10, 12, 16, 19,

Paragraaf 4 - Opdrachten: 2, 3, 4, 5, 7, 8, 11, 12, 16,

Opdrachten

Opdrachten maken

of

Leerdoelen beantwoorden van:

• IAW
• CMO
• KO

Zie studiewijzer in de ELO

Deel 1

Kapitalisme en communisme

Kapitalisme: een economisch systeem waarin ondernemers zo veel mogelijk winst proberen te maken. De grond en het kapitaal zijn in het bezit van de ondernemers.

Communisme: politieke stroming die gelooft dat armoede opgelost kan worden door privébezit af te schaffen. Alle bezittingen zijn eigendom van de staat.

Kapitalisme          Communisme

• Privébezit                                                      Alles van de staat
• Vrijheden                                                       Weinig vrijheden
• Vrijemarkteconomie                                 Planeconomie
• Persoonlijk gewin                                       Gelijkheid 

• Amerika                                                           Sovjet-Unie

Conferentie van Jalta

februari 1945

Conferentie van Jalta (afspraken) (1)

• Oprichting van de Verenigde Naties (VN)

• Democratische regeringen in Europa

• Straffen van oorlogsmisdadigers

   

• Denazificatie en democratiseren

•   Invloedssferen

•  Bezettingszones: Duitsland en Berlijn worden verdeeld in 4 zones

Verenigde Naties

• Opgericht in oktober 1945
  

• 193 landen zijn lid
  

• Veiligheidsraad:
  

5 permanente leden (Verenigde Staten, Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, China, Sovjet-Unie)

10 wisselende leden

Vergeet dit ook niet: de permanente leden van de Veiligheidsraad hebben veto-recht. Als één van hen dit gebruikt, gaat een plan niet door.

Invloedssferen

• Verdeling van Europa:
  

• Gebied dat jij hebt veroverd op de Duitsers, daar heb jij invloed

• Jij mag bepalen wat in dat gebied gebeurt (economie, politiek)

• Vergeet dit ook niet: De ander mag niet ingrijpen in dat gebied, ook al zie je er van alles gebeuren waarmee je het niet eens bent.
  

Verdeling van Duitsland

• Duitsland (tijdelijk) niet meer zelfstandig
  

• Vier bezettingszones onder leiding van: Frankrijk, Engeland, de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten
  

• Ook Berlijn wordt in 4 zones verdeeld
  

• Reizen tussen bezettingszones is geen probleem
  

• Vergeet dit ook niet: Berlijn ligt in de bezettingszone van de Sovjet-Unie
  

Oprichting van de Navo

• Opgericht in april 1949
  

• Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (Engels: NATO)
  

• Oorspronkelijk militair bondgenootschap tussen Noord-Amerika en West-Europa tegen het communisme

• De NAVO bestaat nog steeds
  

Warschaupact, 1955

• Militair bondgenootschap van de Sovjet-Unie
  

• Tegenhanger van de NAVO
  

• Opgericht als reactie op toetreding van West-Duitsland tot de NAVO
  

• Heeft bestaan tot 1991

Deel 2

• Russen willen Duitsers straffen voor ellende die ze hebben veroorzaakt

• Amerikanen willen Duitsers "helpen" met wederopbouw
  

• Gebieden onder invloed van Sovjet-Unie: COMMUNISME

• Duitse machines en goederen als schadevergoeding naar Sovjet-Unie > gevolg > Slechte economie oost-zone

• V.S, GB en Frankrijk willen voorkomen dat Duitsland communistisch wordt en kiezen voor wederopbouw.
• (Containment politiek, Trumanleer)
  

1947

• Marshallplan: geld en goederen vanuit de VS. Daarmee werd de industrie weer op gang geholpen

• Ook gunstig voor Amerika zelf!

• Westelijke zones : sterke economische groei

De Blokkade van Berlijn

mei 1948 - juni 1949

Wat is er hand?

• Ruzie over Berlijn loopt hoog op

• Stalin wil West-Berlijn toevoegen aan de Sovjet-zone

• Westelijke bezettingszones steeds meer één gebied

• Directe aanleiding: invoering van de D-Mark in westelijke bezettingszones

Wat gebeurt er?

• Stalin blokkeert alle aanvoerwegen naar West-Berlijn om zo de stad tot overgave te dwingen: Blokkade van Berlijn
  

• Het Westen gaat West-Berlijn via de lucht bevoorraden: de luchtbrug

• Een jaar lang landt er iedere 3 minuten een vliegtuig in West-Berlijn
  

Gevolgen Blokkade van Berlijn ('48-'49)

1. Oprichting van de NAVO en *Warschaupact

2. Opdeling van Duitsland in West-Duitsland (BRD) en Oost-Duitsland (DDR)

Opmerkingen: 

* Buitenlandse troepen blijven in Duitsland, nu als onderdeel van de K. O.

*Het Warschaupact is een reactie op het oprichten van de NAVO

Deling van Duitsland

• Samenwerking tussen Westen en S.U. voorbij
  

• Westelijke deel besloot tot teruggave bestuur aan eigen zones, 23 mei 1949 werden de Westelijke zones, inclusief West-Berlijn, een zelfstandige staat:
  

• Bondsrepubliek Duitsland (BRD)
  

• Het oosterlijk deel stichtte de DDR als reactie op het stichten van de BRD. Zo konden zij de schuld van een gesplitst Duitsland op het westen pinnen. 

• Duits Democratische Republiek (DDR)
  

 Berlijnse Muur

13 augustus 1961

Waarom een muur?

•     Veel Oost-Berlijners zien het rijke westen en willen weg. Vooral mensen met een hogere opleiding vluchten naar het westen
  

• De grens (IJzeren Gordijn) tussen Oost- en West-Duitsland is dicht
  

• De grens tussen Oost- en West-Berlijn is wél open
  

• West-Berlijn is volgens de Sovjet-Unie 'de etalage van het kapitalisme'.

• De Oost-Duitse regering ziet dit als een grote bedreiging voor de toekomst van hun land: Berlijn moet dicht

De grens tussen Oost- en West-Duitsland (het IJzeren Gordijn) is afgesloten: reizen tussen het kapitalistische Westen en het communistische Oosten, is zonder de juiste papieren vrijwel onmogelijk...

...maar de grens tussen Oost- en West-Berlijn is nog gewoon open! Je kan dus van Oost- naar West-Berlijn lopen, daar de trein pakken en naar het vrije Westen afreizen!

Eigenlijk gek, want ook deze grens is het IJzeren Gordijn.

Berlijnse Muur

Gevolgen

• Bouw van De Berlijnse Muur, augustus 1961
  

• Laatste gat in het IJzeren Gordijn is dicht

• West-Berlijn was wél bereikbaar vanuit West-Duitsland
  

• Vluchtelingenstroom neemt sterk af

• Wel: veel ontsnappingen, vaak met dodelijke afloop...

Welke conflicten kennen we verder?

• Koreaoorlog
• Vietnamoorlog
• Cubacrisis

Deel 3

Koreaanse Oorlog

juni 1950 - juli 1953

Oorzaken

•  Korea was sinds 1910 bezet door Japan
  

• Na de Tweede Wereldoorlog werd het land gesplitst in:
  

• Noord-Korea: communistisch, gesteund door de Sovjet-Unie

• Zuid-Korea: kapitalistisch, gesteund door de Verenigde Staten
  

• Verdeling ligt op de 38e breedtegraad

Gevolgen (1)

• Verenigde Naties sturen een troepenmacht (onder leiding van de VS). De Sovjet-Unie boycot de VN en is afwezig bij de stemming

• China raakt in oktober 1950 kort bij de oorlog betrokken.

• Bij de wapenstilstand in juli 1953 liggen de grenzen nog hetzelfde als aan het begin van de oorlog: 38e breedtegraad.
  

• Officieel is er nog steeds geen vrede tussen Noord-Korea en Zuid-Korea.

Cubacrisis

• 16-28 oktober 1962.
• (kern)raketten op Cuba van de Sovjet-Unie.
• Amerika was het hier niet mee eens en dwong de SU deze niet te plaatsen
• In deze crisis kwam het bijna tot een echte oorlog tussen de VS en de SU...
  

Vietnamoorlog

• Dekolonisatie 
• 1955-1975

• Noord-Vietnam en Zuid-Vietnam +  dominotheorie
• Tonkinincident en escalatie 
• Televisie oorlog en de ''vrede''

Einde van de Koude Oorlog

• De Sovjet-Unie krijgt een nieuwe leider: Michael Gorbatsjov
• Gorbatsjov ging een nieuw beleid voeren (Glasnost en perestrojka).
  
• De wapenwedloop voor de SU werd te duur.
  
• Gorbatsjov weigerde troepen te sturen om opstanden neer te slaan.
  

Deel 4

Opdrachten

Koude Oorlog

Paragraaf 1 - Opdrachten: 3, 4, 5, 6, 9, 10, 11, 12, 13, 14,

Paragraaf 2 - Opdrachten:  1, 4, 5, 7, 11, 12, 13, 17, 21

Paragraaf 3 - Opdrachten:  2, 3, 4, 6, 10, 12, 16, 19,

Paragraaf 4 - Opdrachten: 2, 3, 4, 5, 7, 8, 11, 12, 16,

Opdrachten

Opdrachten maken

of

Leerdoelen beantwoorden van:

• IAW
• CMO
• KO

Zie studiewijzer in de ELO

Lesdoelen

Aan het eind van deze les:

• 
  

Uitleggen wat er werd besloten tijdens de conferentie van Jalta en Potsdam (1945)

Fijne dag!