1.3 Klimaatverandering

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

1.3 Klimaatverandering

De zandhopperzuiger Freeway versterkt de kust bij Wassenaar door zandsuppletie, 

De temperatuur stijgt snel

► Door temperatuurstijging verandert in gebieden:

- de hoeveelheid neerslag per jaar.

- de verdeling van de neerslag over het jaar.

Oorzaak voor deze klimaatverandering is het versterkt broeikaseffect.

Gevolgen zijn:

- de zeespiegelstijging.

- veranderingen in het regiem van rivieren.

● De zeespiegelstijging wordt veroorzaakt door:

- het uitzetten van opwarmend zeewater.

- het smelten van het landijs op Groenland door toenemende lucht-

en watertemperaturen.

De temperatuur stijgt snel

● Verandering van temperatuur heeft invloed op neerslagpatronen

onregelmatiger neerslagregiem

- periodes van overstromingen

- periodes van verdroging

IPCC

► Het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) brengt rapporten uit op basis van wetenschappelijk onderzoek op het gebied van de (gevolgen) van klimaatverandering.

De toekomstscenario’s van het IPCC verschijnen eens in de vijf

tot zes jaar. Regeringen en beleidsmakers maken keuzes op het

gebied van:

- aanpassing aan klimaatverandering (klimaatadaptatie).

- de mogelijkheden om klimaatverandering te voorkomen.

● Het rapport uit 2023 laat zien dat de temperatuur op aarde

Sinds het einde van de negentiende eeuw is opgewarmd met 1,1 ℃

-de maximaal wenselijke temperatuurstijging van 1,5 ℃ wordt naar

verwachting al in 2033 bereikt.

IPCC

● De zeespiegel is tussen 1901 en 2018

gemiddeld met ongeveer 20 cm gestegen.

Door lokale effecten zoals wind en

zeestromen is de wereldwijde versnelling

nog niet overal te zien.

● Gevolgen klimaatverandering

Hebben impact op groot deel van

de wereldbevolking.

Toekomstscenario’s van het IPCC

► Het IPCC heeft verschillende scenario’s.

● De prognose van klimaatverandering is niet in alle gebieden hetzelfde.

Hoogste temperatuurstijging in het noordpoolgebied door positieve terugkoppeling van smelten zee-ijs:

Zeewater reflecteert veel minder zonlicht dan zee-ijs  grotere opname zonne-energie warmt zeewater op  smelten meer zee-ijs

● Verandering in hoeveelheid neerslag op de natste dag neemt wereldwijd overal toe, ook in gebieden waar verdroging toeneemt.

Inzoomen op Nederland

►Voor Nederland gelden vier toekomstscenario’s van het KNMI op basis van verandering in temperatuur en neerslag

Gevolgen voor Nederland

►Verschillende gevolgen:

● Onregelmatiger neerslagregiem:

- meer extreme buien.

- vaker periodes met droogte.

● Toenemende droogte nadelig voor natuurgebieden en landbouw:

- door temperatuurstijging neemt verdamping toe en nuttige neerslag af.

- snellere waterafvoer rivieren door verstening en kanalisatie  er blijft minder water over om grondwaterspiegel aan te vullen.

Wateroverlast in Valkenburg, 2021.

Gevolgen voor Nederland

● Gevolgen voor Nederlandse rivieren:

- verhoogde piekafvoer in de winter.

- waterafvoer neemt toe doordat aandeel regen ten opzichte van sneeuw groter wordt.

-daarnaast meer periodes met laag water.

● In kustgebieden:

-verzilting van landbouwgrond.

-nadelige gevolgen voor drinkwatervoorziening door stijgende zeespiegel.

                                                                                      Mogelijke klimaatveranderingen

                                                                                       volgens de KNMI-scenario’s uit 2014,

                                                          1990 – 2100.