APF Huidafwijkingen talgklierafwijkingen

• Schoonheidsverzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Introduction

Les 1 uit de module dieptereiniging

Afwijkingen aan de talgklieren

Pathologie

Afwijkingen aan de talgklieren

Vandaag

- Herhalen talgklieren; functie,  bouw, ligging, werking, invloeden

-Afwijkingen aan de talkklieren 

Leerdoelen

De student kent de talgklierafwijkingen van de huid.

Huidafwijkingen

Talgklierafwijkingen

Zweetklierafwijkingen

Verhoorning van de huid

Afwijkingen van de pigmentatie

Afwijkingen van de bloedvaten

Haarafwijkingen

Degeneratieverschijnselen

_Uitleg 

_talgklieren 

De huid bestaat niet alleen uit huidlagen maar ook bloedvaten, lymfevaten, zenuwen, zweet- en talgklieren. Deze klieren ondersteunen de huidfuncties en beïnvloeden de conditie. 

Talgklieren

- Vetachtige, beschermende stof -> talg / sebum

- Mengsel van lipiden en celresten 

Talgklieren maken een vettige, beschermende stof aan: Talg (sebum). Dit is een mengsel van lipiden (vetachtige stoffen) en celresten (hoorncellen).  

Functie

- Huid en haar soepel 

- Beschermt tegen uitdroging en vochtverlies

- Bestanddeel zuurmantel 

- Bevat ergosterol (provitamine D)

De zuurmantel bestaat uit zweet, talg en huidschilvers. Het beschermen de huid tegen kou, warmte, bacteriën en het binnendringen van schadelijke stoffen.

Heeft een PH-waarde tussen 4,5 en 5,5.

Ergosterol of provitamine D2 lijkt qua chemisch structuur op cholesterol.

Wordt dmv UV-licht omgezet in viosterol.

Bouw 

- Trosvormige klieren 

- Afscheidend epitheelweefsel 

- Exocriene klieren 

- Vaak bij een haarzakje

Talgklieren zijn trosvormig (alveolair).

Ze bestaan uit stof afscheidend epitheelweefsel.

Zijn exocriene klieren; ze gebruiken een afvoerbuis om het product af te scheiden.

Deze afvoerbuizen monden uit in duidelijk zichtbare huidporiën.

Veel talgklieren gebruiken het haarzakje (follikel) als afvoerbuis. Meestal twee tagklieren om één follikel.

Er zijn ook talgklieren met een eigen afvoerbuis = solitaire klieren.

Ligging

- Bovenste laag van de lederhuid (papillenlaag)

- Komen voor op behaarde hoofdhuid, gezicht, borst, rug. 

- Solitaire talgklieren op lippen, neusvleugels en tepels. 

Omdat veel talgklieren de haarfollikels als afvoerbuisjes voor talg gebruiken, ligt het grootste aantal talgklieren op plaatsen met haren.

Solitaire talgklieren hebben een eigen afvoerbuis.

Werking

- Holocriene afscheiding

- Scheiden het afscheidingsproduct en de kliercel uit.  

In de talgklier liggen kliercellen. Deze slaan vet op in hun cellichaam (cytoplasma). Als het cellichaam volledig is omgezet in vet, is de celkern verdwenen. Daarna sterft de kliercel af en barst de kliercel open. Wat over blijf is een vettige substantie talg (sebum). Zowel de opengebarsten kliercel als de talg wordt door de klier afgescheiden en komt op de huid terecht. Dit noem je holocriene klieren = scheiden afscheidingsprocuct maar ook de cel af. (talg en talgklier).

De talgklier is dus een exocriene klier met een holocriene afscheiding.

(appocriene klier -> scheidt product en een deel van de kliercel af, bv zweetklier)

(merocriene klier -> gehele klier blijft in tact)

Invloed

- Oestrogenen remmen de werking.

- Androgenen stimuleren de werking. 

Oestrogenen zijn vrouwelijk.

Androgenen zijn mannelijk, zoals testosteron.

Progesteron is een vrouwelijk geslachtshormoon maar heeft toch een lichte androgene werking; het simuleert de talgproductie.

Hierin liggen talgklieren

1. Hoornlaag
2. Netlaag
3. Papillen laag
4. Basaalcellenlaag

Talgklierafwijkingen 

Soorten

• Sebostase
• Seborrhoe
• Comedonen 
• Talgcyste
• Acne   

Droge huid

Een verminderde talgklierwerking noem je sebostase. De huid is dan droog. 

De huid is vaak glad doordat er geen poriestructuur is. 

De hoornlaag is vaak dun en gevoelig voor warmte en kou. 

Weinig of geen talgklierafscheiding.

Deze huid heeft weinig weerstand tegen invloeden van buitenaf, zoals kou en wind en is meestal vochtarm.

Een droge huid geeft tijdens de puberteit en de adolescentie meestal weinig problemen.

Op latere leeftijd neigt een droge huid eerder tot rimpelvormig dan een vette huid.

Sebostase

Fijne structuur

Dunne hoornlaag

Poriën nauwelijks zichtbaar

Stimuleren talgproductie

Vette huid

Een overmatige werking van de talgklieren noemen we seborrhoe. De huid is dan vet. 

Kenmerken: 

zichtbare, verwijde poriën/ grove poriën 

verdikte hoornlaag 

De huid is vaak stevig en kan glimmen

Een vette huid ontstaat pas tijdens de puberteit. De talgklieren reageren dan sterk op de hormonale veranderingen die plaatsvinden in het lichaam.

Seborrhoe 

Overmatige werking talgklieren

Hormonale veranderingen

Poriën duidelijk zichtbaar

Reiniging

Seborrhoe Oleosa

Vettig glanzend huidoppervlak

Seborrhoe Sicca

Dof, meer of minder witachtig schilferig huidoppervlak

Oorzaken

Overmatige talgklierwerking

Hormonaal b.v. puberteit

Erfelijk

Stress

eetgewoonten

Welke begrippen horen bij elkaar?

Seborrhoe oleosa

Sebostase

Seborrhoe sicca

Seborrhoe

Droge huid

Vette huid

Glimmende vette huid

Vette huid met schilfers

Comedonen

2 soorten 

- open comedonen -> black heads

- gesloten comedonen -> white heads

Een verstopte talgklierafvoergang noem je een comedo of een mee-eter. Ze ontstaan als talg niet goed naar buiten kan afvloeien, bijv bij een te hoge werking van de talgklieren en een verdikte hoornlaag. 

Er zijn open en gesloten comedonen. Open comedonen zijn zwart en liggen direct aan het huidoppervlak. Ook wel black heads. Ze hebben een uitgang naar het huidoppervlak, maar de talg is zo ingedikt dat die niet meer uitvloeit. De zwarte kleur ontstaat doordat de kleurstof mealine die in deze comedonen zit, reageert met zuurstof. Gesloten comedonen liggen vlak onder de huid en zijn wit van kleur en bevatten ook dode huidcellen. 

Black head

comedo = een verstopte talgklierafvoergang bijv bij een te hoge werking van de talgklieren en een verdikte hoornlaag.

Er zijn open en gesloten comedonen.

Open comedonen zijn zwart en liggen direct aan het huidoppervlak.

Ze hebben een uitgang naar het huidoppervlak, maar de talg is zo ingedikt dat die niet meer uitvloeit.

White head

wit en liggen onderhuids zonder afvoerkanaaltje

Om te behandelen moet je eerst de huid een stukje openmaken om de comedo te kunnen verwijderen.

Verstopte poriën -> komt niet boven huidniveau uit (comedonen wel)

Talgcysten

Afvoergang afgesloten door laagje hoorncellen. 

Komt niet boven het huidniveau -> verstopte poriën

De talgklierafvoergangen afgesloten door dun hoornlaagje, daardoor talg opgehoopt -> Talgcyste

papula = verhevenheid zonder etterkopje, voorloper van pustula

Pustula = met etterkopje

nodus = knobbel 

(tuber = bult -> zichtbaar)

Milium/milia - gerstekorrel

Verhoorningsafwijking 

Klein wit bobbeltje met hoorncellen, afgesloten met een laagje huid. 

Vooral bij een droge huid

Waar denk je aan bij acne?

Puistjes/ acne: ontsteking door bacteriën en verstopping door talg

Acne vulgaris

Kenmerken

- Onder invloed androgenen

- Dikke hoornlaag

- Matig / slechte doorbloeding

- Grote poriën

- Comedonen, papels en pustels

Locatie

- Gelaat, borst of rug

De medische term voor jeugdpuistje is acne vulgaris. Deze huidafwijking treedt op tijdens de puberteit en geneest geleidelijk, meestal tussen het 20ste en 30ste levensjaar

Acne vulgaris ontstaat onder de invloed van androgenen. Dat zijn mannelijke hormonen die het lichaam vanaf de puberteit bij jongens en meisjes aanmaakt. De veranderde hormoonbalans veroorzaakt veranderingen in de talgklierwerking. De talgklieren worden groter en gaan meer talg produceren. Ook verdikt de hoornlaag, waardoor de talg niet goed kan afvloeien en zich ophoopt in de talgklieren.

In talg bevinden zich van nature enzymen, namelijk lipasen, die talg omzetten in vetalcoholen en vetzuren. Deze zijn belangrijk voor de vorming van de zuurmantel op de huid.

De opgehoopte talg en de vetzuren verstoppen de talgklierafvoergang steeds meer en beschadigen de wand van de talgklieren. Hierdoor gaat de talgklier ontsteken, Er ontstaat een rode verhevenheid, een papel. Als hier bacteriën bij komen, wordt de papel een pustel een kopje met pus erin. Acne vulgaris kan zich in mindere of meerdere mate voordoen. De puistjes en comendonen kunnen op het gelaat, borst of rug voorkomen.

Acne conglobata

Ernstige vorm

Onderhuidse holten gevuld met etter die met elkaar in verbinding staan.

Mannen

Na 20ste levensjaar pas genezing

Littekens

Met acne bedoelen we meestal vulgaris., maar er zijn ook andere vormen van acne. Acne conglobata is de meest ernstige vorm.

Bij acne conglobata staan de met etter gevulde holten vaak onderhuids met elkaar in verbinding via fistel. Deze vorm van acne zie je vooral bij mannen. Acne conglobata houdt vaak tot lang na het twintigste levensjaar aan en kan ernstige littekens nalaten.

Behandeling/advies -> Altijd doorverwijzen naar de huisarts.

Acne keloïdalis

Ernstige littekenvormig (keloïd)

Bij mannen met een donkere huid

Achterhoofd en nek 

Keloïd = woekering van littekenweefsel

Acne rosacea

Lijkt op acne en is het niet. 

Rosacea afwijking van het bloedvat. 

Je ziet wel pustels 

Rhinophyma

Rhinophyma = aardbei neus

Acne Conglobata

Acne keloïdalis

Acne vulgaris

Droge huid

Vette huid

Gecombineerde huid

Normale huid

Te weinig talg, gevoelig voor infecties

De haarvaatjes zijn zichtbaar, de poriën nauwelijks

Te veel talg

Poriën duidelijk zichtbaar

Talgklieren rondom de neus, kin en voorhoofd werken te snel

Talgklieren rondom de ogen en wangen werken te langzaam

Huid is zacht en veerkrachtig

Vaak mee-eters

Soms mee-eters

Opdracht

Ga naar opdrachten in teams en maak de opdracht talgklierafwijkingen.

Vul het schema in. 

Wat heb je geleerd deze les?

Wat vond je het leukst deze les?

Maak op teams in het opdrachtenboekje "Huidafwijkingen" het onderdeel "Talgklieren"