HC Duitsland Les 1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

HC Duitsland 

Welkom

Leerdoel

Opfris

Opdrachten

Uitleg

Afsluiting

Duitsland in Europa 1918-1991

Waar gaat dit onderwerp over?

Historische Context Duitsland 1918-1991

Wat leidde tot de opkomst van nationaalsocialisme en welke gevolgen had dit voor Duitsland  en Europa? (1918-1945)

Hoezeer beïnvloedde het ontstaan en het verloop van de Koude Oorlog de geschiedenis van Duitsland na WOII? (1945-1961)

De Duitse hereniging en het einde van de Koude Oorlog (1961-1991)

Nazisme als een donkere wolk over Europa

De Koude Oorlog en de Duitse deling

De Duitse hereniging en het einde van de Koude Oorlog

Otto  von Bismarck

Keizer Wilhelm I

Herhalen...

Er bestond een verband tussen de opvattingen van voorstanders van een Duits koloniaal rijk en het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog.

2p  Leg uit welk verband dat was. 

Uit het antwoord moet blijken dat:

 door het propageren van een Duits koloniaal rijk het Duitse nationalisme werd gestimuleerd / er spanningen met bijvoorbeeld Groot-Brittannië ontstonden / een wapenwedloop begon, waardoor het klimaat ontstond waardoor de Eerste Wereldoorlog kon

uitbreken.

• De  eerste wereldoorlog
• Het einde van het keizerrijk
• De moeilijke start van het nieuwe Duitsland (1919-1923)
• De politieke situatie: voor het eerst een democratie
• De Vrede van Versailles
• De economische situatie en de crisis van 1923
• De stabiele jaren 1924-1929
• De Beurskrach
• Hitler wordt Rijkskanselier
• Het einde van Weimar
• De Nazificatie
• Steun voor Hitler
• Heim ins Reich
• De Conferentie van Munchen
• De oorlog breekt uit
• De Tweede Wereldoorlog
• De Holocaust
• Het einde

Deelvraag par. 1

Wat leidde tot de opkomst van nationaalsocialisme en welke gevolgen had dit voor Duitsland en Europa? (1918-1945)

Het Duitse keizerrijk en Wilhelm II

Duitse keizerrijk

1. Politieke en militaire grootmacht.

2. groeiende internationale ambities

3. sterke economische groei

4. autocratische keizer

5. kanselier: Bismarck, was tegen verdere expansie, politiek gericht op machtsevenwicht

Wapenwedloop met andere landen → massavernietiging

Koloniën

Conferentie van Berlijn (1884-1885) o.l.v. Bismarck → moet bestuur uitoefenen in gebied → Dld nog enkele koloniën

Bismarck weggestuurd in 1890 → Weltpolitik van keizer Wilhelm II, Dld verdient 'platz an der sonne'.

Toenemende spanningen tussen Dld / GB en Fr.

Gevolgen

- Eerste Wereldoorlog

De Eerste Wereldoorlog

Oorzaken

- bondgenootschappen

- modern imperialisme

- nationalisme

- militarisme

- moord op Frans Ferdinand van Oostenrijk-Hongarije (directe oorzaak)

Oorlog

- Werd korte oorlog verwacht, mislukt (Von Schlieffenplan) → loopgravenoorlog

- Veel slachtoffers (ook burgers), totale oorlog

- censuur en propaganda

- 1917 VS verklaart oorlog aan Dld, voor Duitse legerleiding duidelijk dat ze gaan verliezen → overgave

Gevolgen

- Legerleiding adviseert Wilhelm nieuwe democratische regering aan te stellen die wapenstilstand tekenen→ die werden dan verantwoordelijk voor nederlaag. 

- Keizer treedt af, vlucht naar NL. Sociaal-democratische regering tekent wapenstilstand en gaat naar Versailles.

KA: de opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen: liberalisme, nationalisme, socialisme, confessionalisme en feminisme.

KA: de rol van moderne propaganda- en communicatiemiddelen en vormen van massaorganisatie

KA: het voeren van twee wereldoorlogen

KA

Vrede van Versailles

Versailles

In Versailles werd onderhandeld over de definitieve vredesvoorwaarden → Dld niet uitgenodigd. 

- Dld verantwoordelijk voor oorlog → Alleinschuld → Dld had OH onvoorwaardelijk gesteund en vanwege agressie (Von S-plan).

Verdrag

Dld moest vernederend vredesverdrag tekenen:

- herstelbetalingen (132 miljard goudmark);
- teruggeven Elzas-Lotharingen aan Frankrijk;
- het afstaan van gebied in het oosten aan Polen;
- het afstaan van koloniën aan de geallieerden;
- het verkleinen van de militaire machtspositie (geen luchtmacht en marine en het leger mocht uit maximaal 100.000 man bestaan);
- demilitarisatie van het Rijnland.

Gevolgen

Ontstaan dolkstootlegende:

Na de oorlog verklaarde de Duitse generaal Von Ludendorff dat het Duitse leger nog best had kunnen doorvechten, maar dat het was verraden door de nieuwe

democratische en socialistische regering. Het Duitse leger zou door de eigen politici in de steek zijn gelaten. Of beter gezegd: het leger kreeg een dolkstoot in de rug.
Deze' dolkstootlegende' werd later door de nationaalsocialisten als argument gebruikt om de gehate Vrede van Versailles aan de kant te schuiven.

politieke verdeeldheid

Machtsstrijd

Na aftreden keizer → strijd tussen socialisten en communisten & diverse groepen proberen de macht te grijpen.

- Socialisten (SPD) → voorstander parlementaire democratie

- Communisten (KPD) → parlement afschaffen, invoering 'arbeidersraden' volgens Sovjetmodel

- Nationalisten en constervatieven → einde aan democratie, herstel keizerrijk en sterk Dld.

Gevolg

Verkiezingen van 1919

↓

door onrust in Berlijn kwamen de afgevaardigden bijeen in Weimar

↓

vergaderen over nieuwe grondwet

↓

democratische republiek, met
een president als staatshoofd. De regering moest zich verantwoorden tegenover de
Rijksdag. Alle volwassen mannen én vrouwen kregen kiesrecht.

De economische crisis van 1923

Regering DLD kon financiële afspraken VvV niet nakomen

Oorzaken:

- DLD was Elzas-Lotharingen kwijtgeraakt aan Fra. Was economisch belangrijk gebied. 

- herstelbetalingen zorgden ervoor dat er niet in Duitse economie geïnvesteerd kon worden.

Gevolgen

Fra en België bezetten Ruhrgebied → geld uit industriegebied als herstelbetaling

↓

Duitse regering riep arbeiders in het Ruhrgebied op tot staken. Om
steun van arbeiders te houden, betaalde Duitse regering de lonen door.

↓

Om lonen te kunnen betalen, werd steeds meer geld bijgedrukt → hyperinflatie

Duitsland kwam nog dieper in de economische crisis

Er moest wat gedaan worden!

stabiele jaren 1924-1929

Dawesplan

Herstelbetalingen waren belangrijkste oorzaak crisis.

O.l.v. Charles Dawes komt er een nieuw plan:

- DLD kreeg toestemming om in de eerste jaren een lager bedrag aan
herstelbetalingen over te maken.

- De Duitse nationale bank kwam onder toezicht van de geallieerden.
- Duitsland mocht grote sommen geld lenen van Amerika om de economie weer op de been te helpen.

Gevolgen

- De economie trok aan en de hyperinflatie verdween.
- Het vertrouwen in de Weimarrepubliek nam toe en er konden redelijk stabiele
regeringen worden gevormd.
- De Duitse economie werd afhankelijk van Amerikaanse leningen waarmee
DLD een extra schuld opbouwde aan de VS, die uiteindelijk ook
terugbetaald moest worden.

DLD volgde in deze jaren een actieve verzoeningspolitiek met Frankrijk om herhaling van een situatie als de bezetting van het Ruhrgebied in de toekomst te voorkomen.

Bezetting van het Ruhrgebied

1923-1924

• Omdat Duitsland de herstelbetalingen niet meer kan opbrengen, bezetten Franse troepen het Ruhrgebied om Duitsland te dwingen tot betalen.

• Dit was toegestaan volgens het Verdrag van Versailles.
  
• Franse troepen blijven in het gebied tot 1925.

Franse troepen bezetten Essen

Bierkellerputsch

1923

• Hitler's mislukte staatsgreep (putsch) in München.
• Hij wordt gearresteerd en veroordeeld tot een gevangenisstraf van 5 jaar. 

“Het is een ras, een volk ohne Raum: ze zijn overal, ze leven verspreid als ras midden tussen andere rassen, als staat midden tussen andere staten, ze leven er niet ‘gewoon’, maar altijd als parasiet in het lichaam van andere volkeren.”

Hitler wordt vrijgelaten

1924

Hitler hoeft uiteindelijk slechts 9 maanden 

van zijn straf uit te zitten in de Landsberg-gevangenis

Was de Bierkellerputsch alleen een mislukte staatsgreep of ook echt een mislukking in het grotere plaatje?