5.1 Besluiten en besturen NL

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Besluiten en besturen

De wereld na 1945

Besluiten en besturen in Nederland

Wat gaan we doen?

Lesopening

Lesdoel: hoe komen wetten tot stand?

Terugblik: watersnoodramp

Instructie:

Zelfstandig werken:

Reflectie / Huiswerk:

In deze les leer je:

hoe wetten tot stand komen en worden uitgevoerd 

 

hoe de Tweede Kamer en de regering tot stand komen en werken 

 

hoe lagere overheden tot stand komen en werken 

Een wet maken en uitvoeren

Na de watersnoodramp van 1953 stelde de regering in 1955 de Deltawet op.  

 

Na goedkeuring door de Tweede Kamer (1957) en Eerste Kamer (1958) voerde de regering de wet uit. 

 

In 1986 opende koningin Beatrix de stormvloedkering in de Oosterschelde. De Deltawerken waren klaar. 

Terugblik

De regering en het parlement

De regering bestaat uit de koning, de minister president en de ministers.

Na de waternoodsramp

• Ambtenaren maakte plannen 
• Dijken verhogen
• Indienen tweede kamer
• Handtekening van de koningin nodig
  

Instructie

Regering en parlement

Het land wordt bestuurd door de regering die bestaat uit het kabinet plus de koning. Het kabinet bestaat uit ministers en staatssecretarissen: onderministers. 

 

De regering heeft twee taken:  

het land besturen  

wetten maken 

 

Het parlement: 

controleert de regering 

maakt samen met de regering wetten 

Het parlement

• In Nederland hebben we een parlementaire democratie
  Dit betekent dat de regering steun moet hebben van de door de burgers gekozen volksvertegenwoordiging
  
  
• De Eerste- en Tweede Kamer vormen samen het parlement, ons parlement heet 'de Staten-Generaal'

De burgers kiezen de Tweede Kamer. Burgers hebben ook passief kiesrecht. 

 

De Kamerleden van een politieke partij vormen samen een fractie. Parlementsleden hebben parlementaire onschendbaarheid. 

 

Na de verkiezingen vormen de regerings-partijen een nieuwe regering. Er zijn ook oppositiepartijen. 

 

Media zijn belangrijk in de politiek voor het doorgeven van informatie tussen politici en burgers. Burgers kunnen de politiek beïnvloeden via de media, door demonstraties en door contacten met politici. 

Landelijk

• De Eerste Kamer wordt indirect gekozen, namelijk:
  De bevolking stemt op de Provinciale Staten → zij stellen de Eerste Kamer samen
  
  
• De Eerste Kamer moet de wetten controleren die de regering heeft opgesteld.
  De Eerste Kamer kan zelf geen wetsvoorstellen doen

Landelijk

• De Tweede Kamer wordt direct door de bevolking gekozen
  
  
• De Tweede Kamer controleert het dagelijks bestuur (de regering), maar kan zelf ook wetsvoorstellen doen

Begrippen

passief kiesrecht: recht om je te laten kiezen 

 

fractie: leden van één politieke partij in de Tweede Kamer 

 

parlementaire onschendbaarheid: een parlementslid kan niet vervolgd worden voor uitspraken in vergaderingen van het parlement 

 

oppositiepartij: politieke partij die niet in de regering zit 

Voor de Ridderzaal buigen koning Willem-Alexander en  koningin Máxima voor de vlag van de mariniers  (Prinsjesdag, 2013).

De koning heeft geen macht; de ministers zijn verantwoordelijk voor zijn daden en uitspraken. Dit heet ministeriële verantwoordelijkheid.

Lagere overheden

• provincies
• gemeenten
• waterschappen
  

Er zijn lagere overheden:  

provincies: beslissen bijvoorbeeld over natuurgebieden 

gemeenten: gemeentebestuur gaat over zaken die in 

steden en dorpen spelen. 

waterschappen: door burgers gekozen bestuur dat de waterhuishouding in een gebied regelt 

 

De inwoners van de provincies kiezen de leden van de Provinciale Staten. Die kiezen uit hun midden de Gedeputeerde Staten (dagelijks bestuur). De commissaris van de Koning: voorzitter van het provinciebestuur. 

De gemeenteraad beslist over het gemeentebeleid en controleert het college van burgemeester en wethouders (B en W).  

 

De gemeenteraad benoemt de wethouders en de regering de burgemeester, nadat de gemeenteraad daarover heeft geadviseerd. 

gemeenteraad: door de burgers van de gemeente gekozen vertegenwoordiging 

 

burgemeester en wethouders:  (B en W) dagelijks bestuur van de gemeente 

Wat is een coalitie

1. oneindigheid tussen partijen
2. samenwerking tussen partijen

Waaruit bestaat de regering?

1. De koning en minister- president.
2. De regering bestaat uit De koning, de minister- president en de ministers.
3. De ministers en minister-president.

Welke 2 taken heeft de regering?

1. Het land besturen
2. Wetten maken
3. Wetten handhaven
4. Wetten beoordelen

Het parlement controleert de regering

1. Waar
2. Niet waar

Burgers kiezen de

1. eerste kamer
2. tweede kamer

Leg uit wat een fractie is

Bij actief kiesrecht kun je jezelf verkiesbaar stellen

1. Waar
2. Niet waar

Zelfstandig werken

Basis/intensief: opdracht 5 t/m 8

Compact: 5, 7 en 8

Reflectie

Hoe is het gegaan?