Leertekst 3

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 1

Leertekst 3 - Deel 1 + 2

Hoe werden steden beschermd tegen gevaar? 

Waardoor stierven er in de veertiende eeuw zo veel mensen door de pest?

Stadsrechten

• Door handel en ambacht ontstonden er steden. 
• Hierdoor kwam er weer geld (makkelijker handelen).
• Handelaren en ambachtslieden willen meer zelf kunnen bepalen i.p.v. luisteren naar de heer.
• In overleg betaalden ze belasting en kregen ze stadsrechten.

H.

Op de afbeelding zie je Middeleeuwse munten.

Stadsrechten

• Stadsrechten: privileges (voorrechten) voor steden.
• Het houden van een markt, bouwen van een muur, eigen rechtspraak, etc.
• Goed voor de heer: inkomsten.
• Goed voor de stad: meer zelfbestuur, zelf meer bepalen.

H.

Op de afbeelding zie je de stadsrechten van Culemborg.

Canon van Nederland: Stadsrechten.

Wikikids: Stadsrechten.

Rechtspraak

• Het stadsbestuur maakt de wetten en regels.
• De schout was de baas van een aantal mannen (soort politie). Zij pakken je op als je de wet overtreedt.
• Schepenen waren een soort rechters. Zij bepalen de straf.
• Er was ook een burgemeester. Hij was de baas van de raad die advies geeft aan de schepenen.

H.

Canon van Nederland: Schout.

Video: Middeleeuwen bestuur en recht.

Nadeel stadsrechten

• Het bouwen van een stadsmuur.
• Strenge controle: niets komt er makkelijk in.
• Maar ook niets gaat er makkelijk uit.
• Wel een veilig gevoel.

De stad

• Druk, kleine straatjes, vies, dieren lopen vrij rond.
• Mensen woonden wél graag in de stad.

• Totdat de pest kwam.
• Veel mensen dachten: de straf van God.

SchoolTV: Middeleeuwse stad.

Wikikids: Middeleeuwse stad.

De Pest

• Vanaf ongeveer 1350.
• Bacterie in vlooien. Deze zaten op ratten en deze liepen door de stad. Iedereen kon ziek worden. 
• Je kon enorme builen krijgen die zeer deden en zwart werden.
• Hier gingen enorm veel mensen dood aan.
• De Zwarte Dood.

Wikikids: Zwarte dood.

Video: de Zwarte dood.

Lees zelf verder over hoe steden hiermee omgaan.

We bespreken dit de volgende les verder.

Huiswerk: lezen leertekst 3 deel 1 en 2 + samenvatten

Aanmelden onder eigen naam om punten te kunnen halen!

Kahoot: Late Middeleeuwen.