Bouw en werking van de nieren (+lever)

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Thema Uitscheiding

Lever

Waar loopt de poortader?

Bouw van de lever

Doorbloeding van de lever:

AORTA

Leverslagader --> zuurstof rijk bloed

Poortader --> zuurstof arm bloed

Leverader --> zuurstof arm bloed

Onderste HOLLE ADER

Hoe lopen de pijlen?

Hoe loopt de stroom van het bloed en van het gal?

Thema Uitscheiding

Nieren en urinewegen

Groep 1 (met uitleg)

* Volg de uitleg

* Maak de (invul-)opdrachten

(zie stencil)

(eventueel vragen stellen aan de docent)

* Kijk de opdracht na --> volgende les

Groep 2 (zelfstandig)

* Lees de basisstof

* Maak de (invul-)opdrachten

(zie stencil)

(eventueel vragen stellen aan de docent)

* Kijk de opdracht na --> volgende les

Doelstelling: 

Je moet in een context, met behulp van afbeeldingen, de bouw en functies van delen van de nieren en urinewegen kunnen noemen.

* Bouw van de nieren 

* Ligging van de nieren

* Werking van de nieren 

    --> vorming van urine

* Bouw van de urinewegen

Wat is de functie van de
Nieren?

Nieren

Taak van de nieren:

• Afvalstoffen verwijderen uit het bloed (uitscheiding)
• Constant houden van de osmotische waarde van het bloed en interne milieu

Bouw van de nier

Nier is opgebouwd uit vier duidelijk te onderscheiden onderdelen:

• Nierkapsel
• Nierschors 
• Niermerg 
• Nierbekken

Bijnier = hormoonklier die bovenop elke nier ligt

Ligging van de nieren

• Hoog in de buikholte.
• Tegen achterste buikwand.


• Weerszijden van wervelkolom 1 nier.
• Holle kant naar elkaar toe.
• Nieren zijn buikorganen.
• Worden beschermd door de borstkas.

verschil lengte urinebuis man en vrouw

Tot welk stelsel behoren de nieren?

1. Transportstelsel
2. Ademhalingsstelsel
3. Uitscheidingsstelsel
4. Zenuwstelsel

Benoem de onderdelen van de nier van buiten naar binnen.

1. Nierkapsel, niermerg, nierschors, nierbekken
2. Nierkapsel, nierschors, nierbekken, niermerg
3. Nierkapsel, nierbekken, nierschors, niermerg
4. Nierkapsel, nierschors, niermerg, nierbekken

De nieren liggen.....

1. Laag in de buikholte
2. In het midden van de buikholte
3. Hoog in de buikholte
4. In de borstholte

Niereenheid (nefron)  -->  Uitleg bioplek (Bouw van de nieren)

Niereenheid (nefron)  -->  Uitleg bioplek (Functie van de nieren)

Doorbloeding van de nier

Per minuut stroomt er ruim 1 liter bloed door de nieren.

Hart --> aorta --> 

nierslagader --> kleinere nierslagader --> Glomerulus --> kleinere nierslagader --> haarvaten rond de nierbuisjes  --> kleinere nierader -->  nierader --> 

onderste holle ader --> Hart

Vorming van Urine

Het lichaampje van Malpighi:

Onder invloed van de bloeddruk wordt een deel van het bloed uit de glomerulus in de holte van het kapsel van Bowman geperst = Ultrafiltratie

Het vocht dat in het kapsel van Bowman komt heet voorurine.

Voorurine bevat geen:

grote bloedeiwitten/bloedcellen/bloedplaatjes

Voorurine bevat:

heel veel Water/Glucose/Aminozuren/opgeloste Zouten/Afvalstoffen

Terugresorptie

De ultrafiltratie in de lichaampjes van Malpighi --> vorming van voorurine

In voorurine zitten bruikbare stoffen --> weer in het bloed opgenomen

= Terugresorptie 

Terugresorptie vindt plaats in de niereenheid:

in de gekronkelde buisjes/lis van Henle/verzamelbuis (een klein deel)

Na de terugresorptie blijft er maar 1% voorurine over.

Urine --> de verzamelbuizen --> nierbekken --> urine leiders --> blaas --> urinebuis

Gemiddeld produceer je per etmaal 1.5 tot 2 liter urine.

Urine wegen

Nierkapsel

Nierschors

Niermerg

Nierkelk

Nierbekken: Verzamelen van urine 

2 Urineleiders: 20 tot 30 cm lang 

Urineblaas

Urinebuis

 

Urineblaas (vesica urinae)

De urine vorming hangt af van een aantal factoren:

• De hoeveelheid opgenomen vocht.
• De hoeveelheid opgenomen zouten.
• De hoeveelheid vocht en zouten die je verliest door transpiratie.
  

Welke pijl geeft terugresorptie aan?
Welke pijl geeft ultrafiltratie aan?

Verklaar waardoor bij diabetespatiënten zoete urine wordt gevormd