N&T: krachten

• NT2
• HBO
• Studiejaar 1

Techiek dag 1

19 juni 2023

Krachten

In deze les:

• verschillende soorten krachten
• krachten en snelheid 
• constructies
• hefbomen
• katrollen

Wat is kracht?

• een grootheid om een voorwerp van vorm of van snelheid te laten veranderen

- tijdelijk vervormen (elastisch)

- permanent vervormen (plastisch)

• contactkrachten en veldkracht (magneet)
• vectoren: geeft grootte en 

richting van kracht aan

Welke soorten krachten kennen jullie al?

Zwaartekracht (Fz)

• kracht die de aarde op elk voorwerp uitoefent
• Fz = m (massa) x g (gravitatieconstante)
• g = 9,8 N/kg (afronden naar 10)

Normaalkracht (Fn)

• uitgeoefend door het ondersteunende vlak (de aarde, tafel, etc.)
• reactie op de zwaartekracht

Fn staat altijd loodrecht op het ondersteunende vlak!

Wrijvingskracht (Fw)

Als een voorwerp versnelt, ondervindt het wrijving en weerstand

• Rolweerstand: contact van de wielen met de weg
• Luchtweerstand: afhankelijk van vorm en snelheid van het voorwerp

Wie heeft de MINSTE rolweerstand?

1. een wielrenner
2. een mountainbiker

Krachten en snelheid

1ste en 2e wet van Newton

De resulterende kracht (Fres) zorgt voor een versnelling 

(snelheid neemt toe) of een vertraging (snelheid neemt af)

Onthouden:

• Snelheid = 0 --> Fres = 0
• Snelheid = constant --> Fres = 0
• Snelheid stijgt of daalt --> Fres is niet 0

Derde wet van Newton

Bal A oefent een kracht uit op bal B --> bol B oefent een even grote kracht uit op bol A

Fab en Fba zijn een krachtenpaar

--> Krachten komen altijd in paren voor

Let op: deze krachten heffen elkaar niet 

op: werken op andere voorwerpen

Lijn C: na de duwkracht is de meeste snelheid al geweest. er kan geen verhoging meer komen want het is een horizontale weg. hierdoor neemt de snelheid gelijk een beetje af totdat de kar tot stilstand komt. 

Welke lijn geeft de snelheid van het karretje het beste weer?

1. Lijn A
2. Lijn B
3. Lijn C

Constructies

Vormen, materialen, materiaaleigenschappen en verbindingen tussen materialen

Vorm-functie relaties & materiaal-eigenschap relaties

Constructies en krachten

Hefbomen

Hefbomen verkleinen de kracht die nodig is om iets uit te voeren

Hoe verder de kracht van het draaipunt, des te kleiner de kracht die je nodig hebt

Hefboomwet: kracht₁ x arm₁ = kracht₂ x arm₂

Hefbomen

De zware kei moet een stukje worden opgetild. José probeert het met een staaf en een boomstam.

Op welke wijze heeft José de minste kracht nodig om de kei op te tillen?

A. je hoeft het minste kracht bij A uit te voeren. dit komt omdat de kracht ver van het draaipunt af staat. 

Katrollen

minder kracht nodig om iets op te tillen

verhuizing

Krachten en druk

Druk = de hoeveelheid kracht per oppervlakte eenheid

Druk (Pa of N/m2) = kracht (N) / oppervlakte (m2) 

Hoe goed begrijp je de stof?

010

Zelfstudie:

- 8.3.3 tandwielen

Oefenopgaven boek:

7.11 tm 7.12

8.4 tm 8.8