les 3 hoofdstuk 3

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 3

les 3

Organisatie tijd

Telefoon in telefoontas

Materiaal op orde

Lees/werk moment

1. Maak de vragen bij les 2 af

2. Lees blz. 75 (alles!)

3. Klaar? Begin met de vragen bij les 3

Lestijd 15 min.

hoe zat het ook alweer?

Stalin organiseerde showprocessen. Welke reden had hij daarvoor?

1. Zo liet hij zien dat hij beter was dan zijn voorganger, die mensen zonder proces in strafkampen liet opsluiten.
2. Dankzij de showprocessen werd duidelijk dat de planeconomie goed werkte.
3. Dankzij de showprocessen leek het alsof er in de Sovjet-Unie een eerlijke rechtspraak was.
4. Door de showprocessen werd Stalin steeds populairder, ook bij zijn tegenstanders.

Wat was de 'Goelag'?

1. Dit is een ander woord voor de Grote Terreur van Stalin
2. Hiermee worden alle showprocessen bedoelt
3. Stalin zijn autobiografie
4. De gevangenissen en werkkampen in Siberië

Welke begrippen horen bij de bron?

1. censuur en totalitair
2. censuur en goelag
3. goelag en totalitair
4. communisme en censuur

Welke ideologie (gedachtegoed) had de Sovjet Unie?

1. Communisme
2. Kapitalisme
3. Nationalisme
4. Fascisme

Doel van de les

Je kan de staatkundige kaart van Europa, behorend bij deze periode herkennen en veranderingen verklaren.

Je kan enkele bepalingen van de Vrede van Versailles herkennen en noemen.

Je kan de gevolgen van de economische crisis voor het vertrouwen in de democratie in Europa en in het bijzonder voor Duitsland herkennen en beschrijven.

De Vrede van Versailles

Duitsland wordt zwaar gestraft

• Duitsland moet grondgebied afstaan aan Frankrijk (Elzas-Lotharingen) en andere buurlanden.
  

• Duitsland moet zijn kolonies afstaan.
• Duitsland mag enkel een beroepsleger hebben van 100.000 soldaten en geen luchtmacht.
• Duitsland moet hoge herstelbetalingen doen.
  

De Vrede van Versailles

Gevolgen van de Vrede van Versailles

• Het Rijnland en Rurhgebied worden door Frankrijk bezet om herstelbetalingen af te dwingen.
• Er is hyperinflatie (extreme stijging van de prijzen) omwille van de herstelbetalingen.
• Er is een zware economische crisis.
• Er is politieke onrust in de jonge democratie (bv. mislukte staatsgreep Nazi's in 1923)

Republiek van Weimar

Ontstaan

• Opgericht in 1918 na het aftreden van keizer Wilhelm II.
  
• Parlementaire democratie met een president als staatshoofd.

Republiek van Weimar

Problemen

Economische onrust door herstelbetalingen WO I:

• Regering liet geld bijdrukken om herstelbetalingen te betalen.
• Hierdoor ontstond hyperinflatie.

Politiek onrust:

• Pogingen tot staatsgrepen van communisten, nationalisten, separatisten, ...
• Bierkellerputsch in Munchen (1923): poging tot staatsgreep door NSDAP

Hitlers mislukte staatsgreep

Dolkstootlegende

In Duitsland ontstaat de dolkstootlegende:

Het Duitse leger had de oorlog kunnen winnen maar werd verraden door zijn eigen regering. Die regering sloot, tegen een hoge prijs, vrede met de Geallieerden.

• Dit is een legende. Het Duitse leger was uitgeput en er heerste hongersnood.
• Wantrouwen tegenover democratische regering.
• Hitler gelooft heel sterk in deze legende.
  

Hitlers mislukte staatsgreep

Bierkellerputsch (1923)

Wat?

• NSDAP pleegt in München een staatsgreep onder leiding van Hitler.
  
• Leger steunt de staatsgreep niet en neemt Hitler gevangen.
  
• Hitler wordt veroordeeld voor 5 jaar... maar komt na 1 jaar vrij.
  

Gevolgen?

• Het proces geeft Hitler nationale bekendheid.
  
• Hitler schrijft Mein Kampf (mijn strijd).
  

Dawesplan

Problemen

Problemen voor Duitsland

• Duitsland kent economische crisis
• Duitsland kan zijn herstelbetalingen niet doen wegens te lage belastingopbrengsten.

Problemen voor VS

• Frankrijk en Groot-Brittannië hebben oorlogsschulden bij de VS.
• Weinig handel (export) tussen Europa en VS.

Dawesplan

Schema

DUITSLAND

FRANKRIJK

VS

herstelbetalingen uit belastingsgeld

oorlogsschulden

+ handel met VS

leningen voor opbouw economie

Dawesplan

Oplossing

• De VS leent geld aan Duitsland om de economie opnieuw op te bouwen.
• Duitsland heeft meer belastinginkomsten (betere economie) en kan herstelbetalingen doen.
• Frankrijk kan oorlogsschulden in VS aflossen en Amerikaanse producten kopen.

Hierdoor herleeft de Duitse economie en komt er politieke rust in de Weimarrepubliek.

Pauzemomentje

Werktijd max. 20 min.

1. Maak de vragen bij les 3 af.

2. Klaar? invulsamenvatting 2.1 af?

3. Klaar? Lees blz. 76-77

Afsluiting

Schrijf drie kenmerken op van het leven in de SU onder Stalin