5.5.3 Vervolging en staatsgodsdienst

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

5.5.3 Vervolging en staatsgodsdienst

Lesdoel

Je kunt uitleggen hoe het christendom zich eerst in het Romeinse Rijk en later door Europa kon verspreiden.

Verdraagzaamheid

De Romeinen hadden tientallen goden

Dit maakt hen polytheïstisch

Veroverde volken mochten hun eigen goden blijven aanbidden

Poly = veel

Theos = god

Polytheïsme = godsdienst met veel goden

Als je de Romeinse goden en de keizer ook maar aanbidt

Ontstaan van Jodendom ?

--> Het Jodendom is ongeveer in 3000-4000 v.C. ontstaan

--> Het ontstond in het gebied wat wij kennen als Israël/Palestina

--> Het Jodendom was uniek: Het was de eerste monotheïstische religie.

--> Het Jodendom heeft geen echte stichter. De eerste stamvader van het Joodse geloof is Abraham.

Het jodendom (1)

• Jodendom heeft een lange geschiedenis met veel profeten. 
  
  
• Abraham was met zijn Joodse stam de uitverkorenen. 

Jodendom

In Judea woonden de joden

Joden geloven in één god en zijn monotheïstisch

Zij weigerden de Romeinse goden en keizer te vereren

Uiteindelijk kwamen de joden in opstand

Jodendom

In Judea woonden de joden

Joden geloven in één god en zijn monotheïstisch

Zij weigerden de Romeinse goden en keizer te vereren

Uiteindelijk kwamen de joden in opstand

Het Jodendom

Het geloof werd vastgelegd in een heilig boek: De Tenach. 

In de Tenach (Oude Testament) staan: 

• Joodse wetten
• Joodse leefregels. 
• Joodse geschiedenis

Verovering en vernietiging van Jeruzalem door de Romeinen

Jodendom en Christendom

Joden geloofden in één God > er komt ooit een messias

- Messias: brengt vrede en gerechtigheid. Een verlosser.

Jezus Christus is de messias:

- Joden geloven dit niet

- Christenen geloven dit wel

Jezus van Nazareth

• Jezus is een Joodse man die rondreist in de streek Palestina en vertelt dat God goede mensen beloont en slechte mensen straft.
• Jezus krijgt veel aanhangers. 
• De Romeinen vinden hem daarom gevaarlijk. Ze nemen hem gevangen en kruisigen hem, de straf voor een opstandige slaaf.

Christenen

• De volgelingen van Jezus noemen zichzelf christenen.
• Dit komt van Christus, dat 'gezalfde' betekent.  
• Zij geloven in de woorden die Jezus (via zijn leerlingen) aan hen heeft gegeven: 'Iedereen is gelijk voor God en voor ieder goed mens is er een plek in de hemel'.

Na Jezus dood...

Apostelen verspreiden het christendom en het woord van Jezus (Evangelie);

• Vast leggen wat ze hebben meegemaakt: Nieuwe Testament (verhalen over het leven van Jezus) 
• Oude Testament bestond al: het heilige boek van de Joden. 

Christenen in het Romeinse Rijk

• Het Christendom verspreidt zich snel in het Romeinse Rijk. 
• De goede wegen en de aantrekkingskracht van het geloof (gelijkheid in de hemel, mysterieus en interessant) zorgen ervoor dat veel mensen christen worden.
• Geen priesters meer nodig om in de hemel te komen
• Christendom goed georganiseerd.
  
• Vrouwen net zo belangrijk als mannen
  
• Je hoeft geen offers te plegen om in de hemel te komen
• Éen god. Veel eenvoudiger te begrijpen
  

Christenen gebruikten zelden het kruis als symbool. Ze gebruikte liever het Chi Rho-teken: de eerste twee letters van de naam Christus in het Grieks. De twee letters naast het teken zijn de alpha (α) en de omega (Ω): de eerste en laatste letter van het Griekse alfabet. Hiermee gaven ze aan dat Jezus het begin en het einde was.

Christenen in het Romeinse Rijk

Het Christendom verspreidt zich snel in het Romeinse Rijk. 

De goede wegen en de aantrekkingskracht van het geloof 

zorgen ervoor dat veel mensen christen worden.

De verspreiding van het Christendom in het Romeinse Rijk.

Verspreiding rond het jaar 75.

Verspreiding rond het jaar 200.

Verspreiding rond het jaar 300.

Verspreiding rond het jaar 400.

Christenvervolging

• Maar christen zijn in het Romeinse Rijk is levensgevaarlijk! 
• Net als het Jodendom geloven de christenen maar in één god, en dat is niet de Romeinse keizer!

• De Romeinse keizers laten daarom de christenen vervolgen en doden...
  

Onder sommige Romeinse steden bevonden zich catacomben waarin christenen (maar ook Joden) hun doden begroeven.

Veel van deze catacomben zijn mooi versierd met christelijke muurschilderingen.

De catacomben werden soms ook gebruikt voor kerkdiensten, omdat het boven de grond te gevaarlijk was om openlijk voor je geloof uit te komen.

Christenvervolging

Maar christen zijn in het Romeinse Rijk is levensgevaarlijk! 

Net als het Jodendom geloven de christenen maar in één god, 

en dat is niet de Romeinse keizer!

De Romeinse keizers laten daarom de christenen vervolgen en doden...

Voor de leeuwen gooien, was een gebruikelijk doodstraf voor christenen tijdens hun vervolgingen in het Romeinse Rijk.

Het moet een gruwelijk spektakel zijn geweest, maar wat vooral indruk op de toeschouwers maakte was dat de christenen soms niet gingen vechten met de leeuwen, maar bidden tot hun god. 

De toeschouwers waren verbijsterd, maar ook nieuwsgierig: als je toch zoveel vertrouwen in je god hebt, dan moet het wel een hele goede god zijn. 

Constantijn de Grote

• Christenen zijn ruim 3 eeuwen vervolgd in het Romeinse Rijk.
  
  
• Door Constantijn de Grote komt daar een einde aan: kort voor een veldslag zou hij in een visioen een teken hebben gezien met daarbij geschreven de woorden dat de god van de christenen hem de zege belooft. 

• Hij won de veldslag en werd christen...

• ...vermoedelijk was de werkelijkheid iets anders: er braken steeds meer rellen uit tussen christenen en Romeinen.
  
• Steeds meer mensen in het Romeinse rijk worden Christen
  

• Constantijn bedacht de oplossing: vrijheid van geloof voor de christenen. 
  
• Hij werd zelf pas christen vlak vóór zijn dood.
  

Een standbeeld van Constantijn de Grote, of eigenlijk Flavius Valerius Aurelius Constantinus. De naam 'de Grote' heeft niets te maken met zijn lengte of het feit dat hij een goede keizer was. Het is een titel die de christelijke kerk aan hem heeft gegeven voor zijn bijdrage aan het christendom.

Staatsgodsdienst

• In 394 gebeurt er iets bijzonders: keizer Theodosius verplicht iedereen om christen te worden.
• Het christendom wordt staatsgodsdienst en alle andere godsdiensten worden verboden. 
  
• Iedereen die niet christen is wordt vervolgd en hij verbiedt de Olympische Spelen, omdat ze niet christelijk zijn.
  

Romeinse munt met het hoofd van Theodosius I de Grote

Vanaf het jaar 313 mochten christenen niet meer vervolgd worden. Maar ook vóór die tijd groeide het christendom snel: steeds meer mensen werden christen. Geef daar drie redenen voor.

Begrippen uit deze les

Christenen

•  Apostelen
• Nieuwe Testament
• Evangelie
• Vervolgd

Lesdoel

Je kunt uitleggen hoe het christendom zich eerst in het Romeinse Rijk en later door Europa kon verspreiden.

Huiswerk

Maken 5.5.3 Vervolging en staatsgodsdienst

& de invulsamenvatting

Eerste 10 minuten in stilte