Les 2. Christendom in de Middeleeuwen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

OPDRACHT

In groepjes van 3-4 leerlingen

Met een kaart van het Romeinse Rijk en een kaart van Europa in de middeleeuwen.

Leerlingen markeren op de kaart:

✅ Steden waar het christendom vroeg groeide (Rome, Constantinopel, Alexandrië, Antiochië).

✅ Gebieden waar het christendom na de val van Rome invloedrijk bleef (bijv. het pauselijke Rome, het Frankische Rijk, Byzantium).

✅ Verspreidingsroutes via oude Romeinse wegen en handelsroutes.

20 minuten

Denkvragen voor de groepjes:

Welke Romeinse gebieden bleven na de val van het rijk christelijk?

Wat veranderde aan het christendom na de val van Rome?

Hoe werd de kerk belangrijk in de middeleeuwen?

Leerdoelen

Je kunt beschrijven hoe het christendom werd verspreid.

Je kunt de ontwikkeling van het Katholicisme beschrijven.

Je kunt uitleggen om welke redenen kloosters belangrijk waren.

Je kunt beschrijven hoe en waarom vorsten en geestelijken samenwerkten.

Wat zie je?

Christendom in Romeinse Rijk

-De eerste christenen werden streng vervolgd door het romeinse bestuur. Dat veranderde toen keizer Constantijn zich bekeerde tot het christendom. Hij zorgde voor godsdienstvrijheid in het hele romeinse rijk. Uiteindelijk werd het christendom in de vierde eeuw de romeinse staatgodsdienst.

Onder sommige Romeinse steden bevonden zich catacomben waarin christenen (maar ook Joden) hun doden begroeven.

Veel van deze catacomben zijn mooi versierd met christelijke muurschilderingen.

De catacomben werden soms ook gebruikt voor kerkdiensten, omdat het boven de grond te gevaarlijk was om openlijk voor je geloof uit te komen.

Staatsgodsdienst

• In 380 verplicht keizer Theodosius iedereen om christen te worden. 
• Het christendom wordt een staatsgodsdienst en alle andere godsdiensten worden verboden. 
  
• Voorheen werden de christenen vervolgd, nu wordt iedereen vervolgd die geen christen is. 

Romeinse munt met het hoofd van Theodosius I de Grote

Hoe heeft de invoering van het christendom als staatsgodsdienst onder Constantijn de Grote de Romeinse samenleving beïnvloed, op religieus gebied?

Traditie of gebruiken?

Heidense gebruiken werden vaak vermengd met christelijke tradities om de overgang te vergemakkelijken.

Zoals???

Wat doe jij met Kerstmis?

Toelichting slide 2

Vraag de leerlingen wat zij doen met kerstmis. Zijn er tradities? Zijn er verschillen/overeenkomsten tussen de verhalen van de leerlingen? Laat de leerlingen hun antwoord via de lessonup.app invullen, of vul zelf de antwoorden in.

Hoe kan de manier waarop christelijke monniken de aanval op het klooster van Lindisfarne in 793 beschrijven, beïnvloed zijn door hun religieuze overtuigingen en het contrast met de cultuur van de Vikingen?

Kloosters

Mensen die in een klooster leefden, hadden zich teruggetrokken uit de samenleving. Ze wilden hun leven aan God wijden door samen veel te bidden en hard te werken. Vanuit hun klooster verspreidden zij ook het christendom naar gebieden waar mensen nog in hun oude, voorchristelijke goden geloofden. 

De monniken speelden een belangrijke rol bij de verspreiding van het christendom.

De Franken waren dat niet. In 496 liet de Frankische koning Clovis zich dopen: hij werd christen. Bisschoppen hielpen hem met het besturen van het land. Ook vertelden de bisschoppen aan het volk dat de koning namens God regeerde. De mensen moesten hun koning dus gehoorzamen. Op zijn beurt hielp de koning de bisschoppen en andere geestelijken. 

Willibrord 

Willibrord was een christelijke missionaris uit Engeland die in de 7e en 8e eeuw naar de Lage Landen kwam om het christendom te verspreiden. Hij werd later bekend als de "Apostel der Friezen" en speelde een belangrijke rol in de kerstening van dit gebied.

In de 8e eeuw bouwde Willibrord zijn eerste kerk in Trajectum (bij het huidige Utrecht). Dit markeerde een belangrijke stap in de verspreiding van het christelijke geloof in de regio.  

Opdracht

werk in tweetallen drie belangrijke rollen van monniken in de middeleeuwen uit.  Leg bij elke rol kort uit waarom deze belangrijk was voor de samenleving.

Doe dit op je computer. 

Je mag je leerboek gebruiken.

Je hebt 10 minuten de tijd. 

 Enkele leerlingen moet één van de rollen die zij hebben opgeschreven delen met de klas.

Troon Karel de Grote 

Graf Karel de Grote 

Karel de Grote

• 771 werd hij koning van het Frankische Rijk.
• Belangrijkste koning van de Franken.
• Veroverde een groot rijk.
• Beschermde de kerk en geestelijken.
  

Rooms Katholiek

Na de dood van Jezus verspreidde het christendom zich snel door het romeinse rijk. 

 De paus, kreeg later de centrale macht. Er is een grote hiërarchische structuur binnen

de rooms-katholieke kerk. De paus staat bovenaan en is wereldwijd de leider, terwijl elke bisdom zijn eigen bisschop heeft. Voor de katholieken ligt er grote nadruk op traditie en dogma’s. Er zijn de rituelen en vieringen, zoals de mis en de verschillende sacramenten.

In de 16e eeuw veranderde dat.

Als reactie op misstanden binnen

de katholieke kerk ont-stond de

protestantse reformatie. Voora

Ontwikkeling Katholicisme 

In de middeleeuwen verwierf de katholieke kerk veel macht. Ook in Nederland in de 8e eeuw van onze jaartelling. Dit werd bereikt door missionarissen zoals Willibrord en Bonifatius. Veel belangrijke onderdelen in de samenleving waren onder controle van de katholieke kerk. 

Kruistochten

De kerk lanceerde kruistochten om Jeruzalem en andere heilige plaatsen te heroveren, wat leidde tot culturele uitwisselingen en conflicten tussen christendom en islam.

Wat zijn: Kruistochten

1. Oorlog tegen de aanhangers van Islam.
2. Tocht langs een kruispunt.
3. Gelovigen die lopend kruisen gingen verspreiden.
4. Een tocht naar een verboden gebied.

Wat was het doel van de kruistochten?
Waarom waren er kruistochten?

1. Om meer soldaten te vinden voor het Christendom.
2. Om Europa groter te maken.
3. Om Nederland te bevrijden van de Duitsers.
4. Om Jeruzalem te bevrijden van de moslims.

21ste eeuw Christendom

Wereldwijd zijn er steeds meer mensen die niet geloven. Vooral vanaf de opkomst van de wetenschap in de 17e eeuw is het aantal

gestegen. Wetenschap had steeds meer antwoorden op vragen die  vroeger met een god werd verklaard. Binnen het atheïsme bestaan er meerdere stromingen en ideologiën. Ook binnen godsdiensten komen er steeds meer seculiere gelovigen. Dat zijn mensen die zeggen wel te geloven maar zich niet bezig houden met een kerk en

doctrines.

     Waar geloof jij in ?

Woordweb: Welke geloven kennen de leerlingen? 

Wacht totdat leerlingen al hun antwoorden hebben ingevuld. Vraag aan de leerling of je het antwoordkaartje mag omdraaien. Bekijk de resultaten. Kennen de leerlingen alle religies die er staan? Kunnen ze bepaalde religies (die enkele leerlingen nog niet kennen) toelichten?