Examentraining Staatsinrichting

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Examentraining geschiedenis

Staatsinrichting

examentraining I

• uitleg Staatsinrichting + HO NED 1848-1914
• oefenen examen staatsinrichting
• Bespreken van examen staatsinrichting

Gouden regels ..

• Zorg altijd dat je een deel van de vraag herhaalt in je antwoord.
• "De bron is een voorbeeld van propaganda, omdat .." 
• Volg ALTIJD het 'doe het zo' wanneer dit gegeven wordt.
• Kijk goed naar de informatie bij de bron, zoals de titel. Die geeft vaak al veel weg richting het goede antwoord.
• De vragen staan BIJNA altijd op chronologische volgorde, van vroeger naar later. Doe daar je voordeel mee!
• Schrijf duidelijk, niet alleen voor mij, maar ook voor de tweede correctie!!

Inkoppertjes

Je weet met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid dat je ...

• Een vraag krijgt over Willem II
• Moet benoemen van welk recht het parlement gebruik maakt
• Een vraag krijgt over de rechtsstaat of de grondwet (art. 1)
• De sociale kwestie moet kunnen herkennen uit een bron
• Een van de leiders van de zuilen moet kunnen benoemen of een idee van een van de politieke stromingen moet kunnen herkennen
• Je een politieke (spot)prent moet duiden

Paragraaf 1.1

• Grondwet 1848; censuskiesrecht, parlementaire democratie, constitutionele monarchie
  
• Politieke stelsel met regering, coalitie en oppositie
• Scheiding der machten
• Rechten van het parlement
• Grondwet en rechtsstaat
• Luxemburgse kwestie

oefenvraag 1

In 1848 werd de grondwet van Nederland gewijzigd. Koning Willem II wilde eigenlijk niets van deze machtiging weten. Tóch stemde hij in met de grondwetswijziging, omdat hij bang was zijn macht te verliezen. Hij was bang geworden door een politieke ontwikkeling die zich in verschillende Europese steden voordeed.

--> Welke politieke ontwikkeling maakte de koning bang?

oefenvraag 2

De Nederlandse grondwet is in de loop van de tijd verschillende keren gewijzigd.

Hieronder staan zes wijzigingen:

1. De koning wordt onschendbaar.

2. De koning wordt politiek verantwoordelijk voor de ministers.

3. De regering wordt gecontroleerd door het parlement.

4. De Tweede Kamer wordt indirect gekozen.

5. Het recht op bewoonbaarheid van het land wordt ingevoerd.

6. Het recht op vereniging en vergadering wordt ingevoerd.

--> Welke drie wijzigingen zijn in de Grondwet van 1848 opgenomen?

        Schrijf alleen de nummers op.

Paragraaf 1.2

• Gevolgen van industrialisatie voor werk- en leefomstandigheden van arbeiders
• Opkomst socialisme (Troelstra),  communisme en vakbonden
• Sociale kwestie en de eerste sociale wetten

Paragraaf 1.3

• Katholieke emancipatie
• Ontstaan van de schoolstrijd
• (Begin van de) verzuiling
• Katholieken, protestanten, socialisten en liberalen
• Caoutchouc-artikel; uitbreiding kiesrecht

Paragraaf 1.4

• Opkomst feminisme; doel is gelijke politieke rechten
  
• Passief en actief kiesrecht
• Pacificatie van 1917; einde schoolstrijd en algemeen kiesrecht
• Evenredige vertegenwoordiging vervangt districtenstelsel

oefenvraag

Deze briefkaart werd gebruikt om propaganda te maken voor het vrouwenkiesrecht.

--> Geef een reden waarom een briefkaart een geschikt propagandamiddel is.

Revolutiejaar 

1848

De ‘erfgenamen van de Franse Revolutie’, de Liberalen, komen tot de conclusie: "Alles is weer hetzelfde als vóór de Franse Revolutie!"

Overal zitten er weer koningen op de Europese tronen en ondanks 'een grondwet' is er maar weinig democratie.

Paniek bij de vorsten

in heel Europa!

Ook in Den Haag...

...koning Willem II wordt 'in één nacht' liberaal

Gevolgen (1)

• De leider van de Nederlandse Liberalen: Johan Rudolf Thorbecke maakt een nieuwe grondwet:
  

1. Koning is onschendbaar
2. Ministeriële verantwoordelijkheid
3. Klassieke grondrechten
4. censuskiesrecht
5. Rechtstreekse Tweede Kamer verkiezingen

Pieter Jelles Troelstra (SDAP)

Ferdinand Domela Nieuwenhuis (SDB)

SOCIALE KWESTIE

Discussies over de ‘sociale kwestie’

*Opvattingen over oorzaken en mogelijke oplossingen naar voren, variërend van niets doen tot ingrijpen door de overheid. 

* Arbeiders richtten vakbonden op om gezamenlijk met werkgevers te onderhandelen over arbeidsvoorwaarden.

* Algemeen kiesrecht

* Sociale wetten

Herman Schaepman (Algemeene Bond van RK-kiesverenigingen)

Abraham Kuyper (ARP)

Schoolstrijd

- Schoolstrijd: liberale regering stichtte openbare scholen --> voor iedereen toegankelijk

- katholieken en protestanten wilden bijzondere scholen = katholieke en protestantse scholen

- regering wilde deze scholen niet subsidiëren --> Schoolstrijd --> liberalen en socialisten <--> katholieken en protestanten

Oplossing sociale kwestie
Confessionelen

Katholieken

• De katholieken willen dat de overheid de katholieke scholen betaalt (schoolstrijd).
  
• Rekenen op christelijke naastenliefde en samenwerking om sociale kwestie op te lossen.

• De rol van de kerk is belangrijker dan de rol van de overheid.
  
• Zijn voor algemeen kiesrecht.
  

Opgelost in de Pacificatie van 1917

• actief kiesrecht voor mannen
• passief kiesrecht vrouwen
• gelijkstelling onderwijs
• Stelsel van evenredige vertegenwoordiging

Gevolgen van de Pacificatie

• Van districtenstelsel (1848-1917) naar evenredige vertegenwoordiging (1917-NU).

• Liberalen buiten spel gezet.

Verhoudingen politieke stromingen vóór en na de Pacificatie van 1917 -> wat is veranderd? Hoe komt dit?

Kiesdeler

Kiesdeler = aantal behaalde stemmen / 150 zetels

Aan de slag: 45 minuten

We maken van het examen van 2022

Klik op de volgende pagina

Maken

Tijdvak 2: 1 tm 6

www.examenblad.nl

Bespreken van examen