Alles over SOA's en AIDS

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

Alles over SOA's 

(5.5)

Leerdoelen

- Je kunt uitleggen wat een soa is, hoe je besmet kunt raken met een soa en hoe je soa’s kunt voorkomen.

- Je kunt een aantal gevolgen van soa’s beschrijven.

- Je kunt uitleggen wat je moet doen als je besmet bent met een soa en hoe soa’s genezen.

- Je kunt uitleggen waardoor aids een bijzondere soa is.

Wat weet je al over SOA's en AIDS?

Wat is een SOA?

Een SOA is een Seksueel Overdraagbare Aandoening. Het wordt overgedragen via seksueel contact, zoals onbeschermde geslachtsgemeenschap.

Waar staat de afkorting SOA voor?

Enkele soa’s kunnen ook via bloed worden overgedragen: hiv, hepatitis B en syfilis. Deze drie soa’s kun je oplopen door het gebruik van besmette drugsnaalden of door een onhygiënische piercing of tatoeage.

Hiv, hepatitis B en syfilis kunnen ook van moeder op kind worden overgedragen, tijdens de zwangerschap, geboorte of via borstvoeding.

Je krijgt géén soa van het aanraken van een wc-bril, uit iemands glas drinken of via de deurknop. Wel kun je schaamluis en genitale wratten ook oplopen via kleren, lakens of handdoeken.

Ook als je onveilige seks hebt gehad, is het verstandig om je te laten onderzoeken op een soa. Niet alle soa’s merk je namelijk meteen. Chlamydia is zo’n soa waar je vaak niets van merkt, maar de gevolgen kunnen wel heel ernstig zijn.

Als je er vroeg bij bent, zijn de meeste soa’s goed te behandelen. Bij herpes en hiv genees je niet, want het virus van beide infecties blijft in je bloed zitten. Je bent dan drager van het virus.

Besmetting en preventie

Je kunt besmet raken met een SOA door:
- onbeschermde seks,
- delen van naalden of
- van moeder op kind tijdens de geboorte. 

Gebruik altijd condooms en vermijd het delen van naalden om besmetting te voorkomen.

noem een manier waarop je besmet kunt worden met HIV, NAAST het hebben van onbeschermde geslachtsgemeenschap

De meeste soa’s worden veroorzaakt door .................................................. Ze worden doorgegeven via ......................., vocht uit de vagina, bloed of bij contact tussen slijmvliezen. Slijmvliezen zitten op de penis, in de vagina, in de .................. en in de mond.

Soa’s worden vaak overgedragen door ........................ vrijen. Dat is ........................... (via de vagina) of anale geslachtsgemeenschap (via de anus) zonder .............................. Ook door ...................... seks (met de mond) kunnen soa’s worden overgedragen.

Een condoom is het enige .......................................... dat beschermt tegen soa’s

bacteriën en virussen

sperma

anus

onveilig

vaginale

condoom

orale

voorbehoedsmiddel

Als je het aidsvirus (hiv) in je bloed hebt, ben je seropositief. Dat betekent dat je drager bent van hiv, maar nog niet ziek bent.

hoe werkt HIV?

HIV in je bloed = Seropositief

nog GEEN aids!

Vertoon je symptomen? -> AIDS

Witte bloedcellen gaan stuk -> slechte afweer -> ziektes zoals longontsteking kunnen ineens leiden tot de dood.

Aids is een wereldwijd probleem. In dit plaatje zie je dat aids vooral voorkomt in arme landen. Dat komt doordat daar:

gebrek is aan condooms en seksuele voorlichting,

niet over seks gepraat mag worden,

geen geld is voor hiv-remmers,

veel mannen seks hebben met meerdere vrouwen.

00:10

leg uit waardoor het komt dat dit meisje AIDS heeft opgelopen

01:01

Kun je door zoenen AIDS overdragen?

1. ja
2. nee

01:16

Wat is jouw mening hierover?

01:50

Hoeveel mensen zijn er besmet HIV zonder dat ze het weten?

02:21

Wat denk je dat het woord 'gestigmatiseerd' betekend?

Afsluiting

We hebben vandaag geleerd over SOA's, hun gevolgen, preventie en behandeling. Vergeet niet om altijd veilige seksuele praktijken te volgen en open te zijn over je gezondheid.

Samenvattend 

Seksueel overdraagbare aandoeningen

Seksueel overdraagbare infectieziekten heten soa’s. De top drie is: chlamydia, genitale wratten en herpes genitalis.

Soa’s worden doorgegeven via sperma, vocht uit de vagina, contact tussen slijmvliezen en via bloed.

Hiv, hepatitis B en syfilis zijn overdraagbaar via bloed.

De meeste soa’s worden veroorzaakt door bacteriën en virussen.

De meeste besmettingen ontstaan na onveilig vrijen, dus zonder condoom.

Samenvattend 

Wat te doen na besmetting

Ga naar een arts en laat een soa-test doen.

Waarschuw degene met wie je seks hebt gehad.

Bijna alle soa’s zijn te genezen. Alleen bij herpes genitalis en hiv blijft het virus in je bloed zitten.

Samenvattend

Hiv en aids

Ben je besmet met het aidsvirus ofwel hiv, dan ben je seropositief. Je kunt dan een ander besmetten. Je kunt besmet raken door: onveilig vrijen, contact met besmet bloed, binnenkrijgen van besmette moedermelk.

Het aidsvirus maakt witte bloedcellen stuk. Zijn er veel witte bloedcellen stuk, dan werkt je afweer niet meer en heb je aids. Hiv-remmers vertragen de vermeerdering van hiv. Ze verlengen de tijd waarin je nog geen symptomen hebt van aids.

Hiv en aids zijn een wereldwijd probleem.

Hiv en aids komt vooral in arme landen voor. Daar is te weinig geld voor condooms, hiv-remmers en voorlichting.

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

De leerlingen voeren hier drie dingen in die ze in deze les hebben geleerd. Hiermee geven ze aan wat hun eigen leerrendement van deze les is.

Schrijf 2 dingen op waarover je meer wilt weten.

De leerlingen voeren hier twee dingen in waarover ze meer zouden willen weten. Hiermee vergroot je niet alleen betrokkenheid, maar geef je hen ook meer eigenaarschap.

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen.

De leerlingen geven hier (in vraagvorm) aan met welk onderdeel van de stof ze nog moeite. Voor de docent biedt dit niet alleen inzicht in de mate waarin de stof de leerlingen begrijpen/beheersen, maar ook een goed startpunt voor een volgende les.