thema 8 GEDRAG - afronden 8.3 + UL 8.4 + 8.5

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

planning=

• zelf nakijken (+HW-C) 8.3
• uitleg 8.4

• opdrachten maken 8.4
• uitleg 8.5
• opdrachten maken 8.5

open je chromebook 

en 

ga naar biologie voor jou

1. Kijk opdracht 6+7 online na

2. daarna je boek open op blz. 232

3. kijk opdracht 1 t/m 5 na (online kun je de antwoorden krijgen door X in te vullen)

chromebook & boek dicht 

leerdoel 8.4

• Ik kan verschillende typen sociaal gedrag onderscheiden.

Sociaal gedrag =

al het gedrag tussen soortgenoten.

Sociaal gedrag speelt een belangrijke rol bij de voortplanting en bij de overleving.

paringsgedrag (=balts)

Paringsgedrag (=balts)

• Paringsgedrag bestaat uit een aantal handelingen die een gedragsketen vormen.
• Paringsgedrag is bedoeld om een partner aan te trekken en om de motivatie voor de paring te vergroten. 

Een voorbeeld van zo een gedragsketen is het paringsgedrag van een driedoornige stekelbaars;

Paringsgedrag

Paringsgedrag (balts) bestaat uit een aantal handelingen die een gedragsketen vormen.

Paringsgedrag is bedoeld om een partner aan te trekken en om de motivatie voor de paring te vergroten.

Signaal

 Een prikkel of handeling bij sociaal gedrag noem je een signaal.

De gegeven signalen zijn kenmerkend voor een soort.

Signalen!

Kleuren, geuren, geluiden, houdingen of gebaren zijn voorbeelden van signalen.

Door deze signalen is communicatie tussen soortgenoten mogelijk. 

Territoriumgedrag

• Veel dieren vormen een territorium (=een eigen gebiedje).

• Er is dan geen concurrentie met soortgenoten om voedsel of partners. 
• Een dier met  eigen territorium vertoont gedrag om het territorium aan te geven en te beschermen= territoriumgedrag. 

Dreiggedrag

Dreiggedrag

• Op de grens van het territorium vertonen dieren vaak dreiggedrag.

• Dreiggedrag is vaak:

        - deels aanvalsgedrag EN

        - deels uit vluchtgedrag.

Imponeergedrag 

• Dit is gedrag waarbij een dier zich zo groot 
• maak en indrukwekkend voordoet.
• Vaak is dreigen voldoende om een indringer te verdrijven. 

• Midden in zijn territorium is een dier meer            

gemotiveerd om aan te vallen dan om te vluchten. 

• Hij dreigt niet, maar gaat meteen over op de aanvalsgedrag om de indringer te verjagen. 

Midden in zijn territorium is een dier meer gemotiveerd om aan te vallen dan om te vluchten. 

Hij dreigt niet, maar gaat meteen over op de aanvalsgedrag om de indringer te verjagen. 

Voedingsgedrag = 

Al het gedrag dat dieren vertonen rondom wat, wanneer en hoe ze eten.

Bijvoorbeeld:

• Jagen
  
• Grazen
  
• Voeden

Verzorgingsgedrag = 

Het gedrag dat dieren vertonen bij het verzorgen van zichzelf of een ander.

Broedzorg;

Dit is een combinatie van verschillende soorten gedrag, waaronder voedingsgedrag en verzorgingsgedrag. 

Sommige diersoorten leven in paren tijdens 1 of meerdere seizoenen, en soms zelfs hun hele leven. 

Dit komt vooral voor 

bij vogels en zoogdieren. 

Verantwoorde behuizing

Om natuurlijk gedrag te stimuleren is er steeds meer aandacht voor verantwoorde behuizing van dieren.

Verantwoorde behuizing

Gedrag van dieren in gevangenschap wijkt af van gedrag van dieren in de vrije natuur. 

verantwoordelijke behuizing

Een verantwoordelijke behuizing zorgt ervoor dat dieren vaker natuurlijk gedrag kunnen vertonen.

Maak nu online 

van thema 8

 van basisstof 8.4

opdracht 1 + 2 + 4 t/m 7

chromebook & boek dicht 

leerdoel 8.5

• Ik kan de functie van taakverdeling binnen een groep soortgenoten beschrijven en verschillende typen taakverdeling onderscheiden. 

Rangorde in groepen

 = de plaats van een dier in de groep.

Een rangorde voortkomt conflicten tussen dieren, bijvoorbeeld ruzie over voedsel. 

• Bij kippen = pikorde                                                    

0

De rangorde bij chimpansees

• Bijvoorbeeld om rust binnen de groep te behouden 
• Om boven aan in de rangorde te komen, laten de mannelijke chimpansees imponeer gedrag zien met vechtpartijen

Rangorde bij chimpansees

Om rust te bewaren binnen groep.

Mannelijke chimpansees:

• Imponeergedrag vertonen, soms   

       vechten.

• Bondjes en vriendschappen maken.
• Moet samenwerken en ervoor zorgen dat zij hem blijven steunen.

Sterkste dus niet per se bovenaan.

Eenmaal bovenaan kost het moeite daar te blijven.

Rangorde bij chimpansees

Vrouwelijke chimpansees:

Klimmen omhoog in de rang als er iemand boven hun sterft.

Rangorde binnen een gemeenschap staat niet vast, maar kan veranderen. 

Taakverdeling

Taakverdeling

Bij de taakverdeling vertonen sommige dieren ander gedrag dan hun soortgenoten.

Bij stokstaartjes staan er altijd een paar op wacht als de groep eten gaat zoeken. Zodra er gevaar dreigt, geven de wachters alarmsignalen af. 

Taakverdeling bijen

Taakverdeling bijen

Koningin: legt de eieren

werkbijen: vrouwtjes vervullen bijna alle taken, hangt af van haar leeftijd

Darren: Mannetjes die bevruchten de koningin. Na bevruchting uit het nest verjaagd en sterven v/d honger.

Taakverdeling bij bijen 

De koningin legt bevruchte en onbevruchte eieren.

Uit de bevruchte eieren ontwikkelen zich werkbijen (vrouwtjes).

Uit de onbevruchte eieren ontstaan darren (mannetjes). 

        Taakverdeling bij mieren          

Taakverdeling van mieren

Koningin: zorgt voor voortplanting met mannetjes.

Bevruchte eieren: geven vrouwtjes. 

Onbevruchte eieren: geven mannetje

Vrouwtjes: hebben verschillende taken; soldaten, verkenners, jagers, verzorgers, voedselmakers.

s

Huiswerk voor volgende les = 

Maak ONLINE van thema 8

van basisstof 8.4 - opdracht 1 + 2 + 4 t/m 7 

EN 

van basissstof 8.5 - opdracht 1 + 2 + 3

PW thema 8 (basisstof 8.1 t/m 8.6) = 28 mei , je moet die les ook boek 3A en 3B meenemen!