Maatschappelijke veranderingen
1. In de laatste decennia zijn de ledenaantallen van politieke partijen sterk afgenomen (vooral bij CDA, PvdA en VVD). Dit komt met name door de
ontzuiling. Hierdoor meer
zwevende kiezers.
2. Het teruglopen van het aantal leden. Hierdoor minder mensen beschikbaar voor politieke functie en meer subsidie nodig.
3. Meer bemoeienis van de EU. daardoor minder bereik van de nationale politiek.
4. Meer nationalistische en populistische partijen. Dit door onvrede over immigratie en integratie.