compositie

• Beeldende vorming
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Beeldaspecten zijn:

COMPOSITIE

Kijk aandachtig naar de volgende slide. Het schilderij De val van Icarus of Landschap met de val van Icarus is een schilderij van Pieter Bruegel de Oude. Gemaakt in 1565.

De ordening, indeling of opbouw van de middelen waarmee een beeldend werk gemaakt is.

Naast aandachtspunten, compositielijnen/richtingen, kijkrichtingen, herhaling en vormrijm, kunnen andere beeldende aspecten (licht, kleur, ruimte) een belangrijke rol spelen. Bij het bekijken en beschouwen van een beeldhouwwerk of bouwkunst is het standpunt van de kijker ook belangrijk.

Bij het beschrijven van het beeldend effect van de compositie kun je met het volgende rekening houden:

Is er sprake van een statische of dynamische compositie?

Zijn er aandachtpunten aanwezig (waar wordt het oog naar toe getrokken), waar en waardoor zijn die ontstaan. Welk effect of wat voor invloed hebben die op het werk?

Enkele voorbeelden van soorten composities:

Symmetrische-/ Asymmetrische- compositie

Driehoeks compositie

Horizontaal-Verticale compositie

Diagonale compositie

Centrale compositie

Overall compositie

Ritme (herhaling)

Maak een analyse van dit schilderijgebaseerd op de tekst. Laat duidelijk aan de hand van een compositie schets zien wat je hebt ontdekt.

Praktische opdracht:

Maak een nieuwe versie van dit schilderij maar dan met andere keuzes als het gaat om de beeldaspecten. Bijna het tegenovergestelde.

Je hoeft niet te schilderen en hoeft ook niet groot.

Wat bedoelen we met compositie?

statische compositie

(stilstaand)

dynamische compositie

(bewegend)

 Een statische compositie is een compositie die vast staat en onbeweeglijk is. Dat gebeurt: 

• Als een ordening symmetrisch is 
• Als een ordening centraal is 
• Als de ordeningslijnen evenwijdig lopen aan het kader (de vier zijden van een tekening) 
• Als vormen gelijkmatig verdeeld zijn over het vlak 
• Gelijkmatig gebruik van horizontale/verticale lijnen 
• Gelijkmatig verdelen van vormen over vlak 
• Kleine kleurcontrasten 
• Ontbreken van natuurlijke contrasten (licht/donker contrast)
  

Er zit op geen enkele wijze beweging in de compositie. Alle onderdelen lijken volledig stil te staan.

Een dynamische compositie is een compositie die beweeglijk is. Dat gebeurt:

• Als de ordeningslijnen golven, schuin of diagonaal lopen 
• Als er ritme of herhaling in zit 
• Als vormen ongelijk verdeeld zijn over het vlak  
• Als er diagonalen/schuine of gebogen richtingen in zitten 
• Kleurcontrasten 
  

Waarom is er hier sprake van een dynamische compositie?

1. Het is 3d
2. Er zijn primaire kleuren
3. Er zit ritme in en de ordeningslijnen lopen schuin
4. Er zijn kleurcontrasten

Waaraan kun je zien dat dit een statische compositie is?

1. Er zijn geen golven zichtbaar
2. Het licht is rustig
3. De compositie is symmetrisch
4. Een brug kan niet bewegen

Wat is het effect van de statische compositie in dit beeld?

Leg uit waarom er hier sprake is van een dynamische compositie

Statisch of dynamisch?

Teken dit beeld na maar maak de 

compositie dynamischer

Teken dit beeld na maar maak in jouw versie de compositie juist heel dynamisch.

Centraal compositie 

Filmstill uit ‘Moulin Rouge’ 

Over-all compositie 

‘De Hobbith’ 

Symmetrische compositie 

Filmstill ‘Budapest Hotel’

Driehoekscompositie 

Filmstill uit ‘Moonrise kingdom’ 

Diagonale compositie

Spiderman