Powercollege 7_'Van stoommachine tot dieselmotor'

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 2

PC 7 'Van stoom-machine tot dieselmotor'

• teams aan
• geluid uit
• camera aan
• code lessonup invoeren

GO!

De industriële samenleving 

van Nederland

De eerste fabrieken

PC 6

Leerdoelen:

Verschillende uitvindingen uit de 19e eeuw. Van Engelse mijnen, Spinning Jenny, stoomboot, telefoon, radio, film naar Röntgen, Curie en de Eiffeltoren

Aan het eind van deze presentatie kun je herkennen en uitleggen op welke manier de industrialisatie in Nederland begon.

Wat weet jij eigenlijk nog van
de Industriële Revolutie?

van kleinschalige handmatige productie in de huisnijverheid...

... naar grootschalige machinale productie in fabrieken

Industriële Revolutie

• De overgang van kleinschalige handmatige productie naar grootschalige machinale productie

• Tussen 1750-1900 begonnen in Engeland (als gevolg van de bevolkingsgroei)

• Belangrijke uitvindingen: Spinning Jenny, de schietspoel en de stoommachine

Engeland

rond 1700

• Machtig land met een enorm groot rijk dat zich over de hele wereld uitstrekte.
• De bevolking van Engeland groeit, hierdoor is er meer kleding nodig.
• Veel kleding wordt gemaakt van katoen, dat door slaven op plantages wordt geplukt, en wol.

Het Britse Rijk omstreeks 1700

Schietspoel

1733

• Om sneller kleding te maken, moet je sneller kunnen weven.
• De Engelsman John Kay vond de schietspoel uit. Hiermee kun je veel sneller weven dan met de hand.
• De schietspoel was nog geen échte machine: het bedienen ging met de hand.

Spinning Jenny

1764

• Als je sneller kunt weven, heb je ook meer draad nodig.
• Met de Spinning Jenny van James Hargreaves kon je 8 en later 16 draden tegelijk spinnen

Cotton Gin

1793

• Omdat het spinnen en weven veel sneller ging was er ook meer katoen nodig.
• Om de zaden sneller uit katoenpluizen te halen vond de Amerikaan Eli Whitney de Cotton Gin uit ("Katoen motor"). 
• Slavernij neemt toe: er zijn veel meer slaven nodig om de katoen te plukken...

Stoommachine rond 1764

• De stoommachine bestaat al sinds de oude Egyptenaren (Heron van Alexandrië)
  

• De eerste werkende stoommachine van de Industriële Revolutie was die van Thomas Newcomen rond 1705
• Pas door de verbeteringen van James Watt kon de stoomachine pas echt worden ingezet

De Engelsman James Watt voerde een aantal belangrijke veranderingen door in Newcomen's stoommachine waardoor het gebruik en de inzet makkelijker werden.

Stoommachine rond 1764

• Pas door de verbeteringen van James Watt kon de stoomachine pas echt worden ingezet

Veranderingen door 

de stoommachine 

• Leegpompen van mijnen, waardoor je dieper de grond in kunt (grondstoffen)
• Oude energiebronnen (wind-, spier- en waterkracht) worden langzaam vervangen
• Stoommachine is overal te plaatsen, niet alleen aan het water

Doordat de vraag naar delfstoffen (ijzer en steenkool voor de machines) sterk toenam, moest er steeds dieper worden gegraven. Met stoommachines werd het grondwater weggepompt.

Eerste Stoomauto 1769

Het tijdperk van de stoomvaart begint.

In 1840 vaart de Britannia in elf dagen naar Amerika. Er zijn 63 passagiers aan boord. Haar bestemming is Boston. De impact van de komst van het stoomschip is zo groot dat de inwoners van Boston wild worden wanneer de Britannia aanmeert. Haar reis wordt door hen beschouwd als een vande belangrijkste overtochten. De inwoners van Boston voelen zich niet meer afgesloten van de Oude Wereld.

Track Marshall tractor 1863

Hoogovens

• Door steenkool op een speciale manier te verhitten ontstaat cokes.
• Met cokes krijg je een betere verbranding. Hierdoor kun je ook ijzererts beter verhitten.
• Om ijzer nog sterker te maken, werd er gebruik gemaakt van hoogovens: ovens die zo warm worden dat het ijzer zuiver wordt.

Trots!

Tijdbeeld

Overal willen mensen laten zien wat ze met ijzer kunnen maken (ijzeren eeuw)

Centraal station Amsterdam/ Eiffeltoren etc

Omdat zuiver ijzer zich beter laat bewerken, nemen ook de toepassingen ervan toe: zo zie je steeds meer bouwwerken van ijzer. Zoals bijvoorbeeld bruggen, maar ook de Eiffeltoren

De Eiffeltoren

Op de Eiffeltoren staan 72 namen van beroemde wetenschappers uit Frankrijk. Zoals André Ampère, Becquerel en Foucault

In de IJzeren eeuw werden heel veel uitvindingen gedaan.

Zoals: telefoon - röntgenstralen - elektriciteit - elektrisch licht - foto en film - radioactiviteit - de dieselmotor - de spijkerbroek - de verdoving

Hoe gaat de Industriële Revolutie in Nederland?

Nederland industrialiseert laat (1)

• Pas vanaf 1870

• Handel blijft voor veel investeerders belangrijk: weinig vertrouwen in de industrie

• Geen geschikte grondstoffen voor industrie

• Op de afbeelding: papier maken rond 1800 en rond 1870

Nederland industrialiseert laat (2)

• Slechte infrastructuur

• Grondstoffen kopen in het buitenland was duur

• Protectionisme: landen beschermen hun eigen producten door producten uit andere landen (heel) duur te maken

Nederland industrialiseert...toch

• Vanaf 1870 steeds meer fabrieken
• Liberalen aan de macht: meer economische vrijheid

• Willem 1 wil van Nederland een modern land maken met goede infrastructuur en industrie

• Voldoende arbeidskrachten 

Begrippen uit deze les

• schietspoel
• Spinning Jenny
• Cotton Gin
• stoommachine
• cokes
• hoogovens
• huisnijverheid

Personen uit deze les

• John Kay
• James Hargreaves
• Eli Whitney
• Thomas Newcomen
• James Watt

Jaartallen uit deze les

• 1705: stoommachine van Newcomen
  
• 1733: uitvinding van de schietspoel
• 1764: uitvinding van de Spinning Jenny
• 1764: James Watt verbetert de stoommachine


• 1793: uitvinding van de Cotton Gin