1HV: H3 Oriëntatie en §1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

H3 Oriëntatie en §1

De verovering van een groot rijk

Welkom!

1H enV

Vesuvius en Pompeii

Film Pompeï de laatste dag

Casus: Pompeï

Kaart Nederland: Friezen en Saksen (Natuurgoden)

Franken (Christendom)

Leerdoel

• Je kunt beschrijven hoe de Romeinse Republiek ontstond en hoe het bestuur daarvan werkte.
  
• Je kunt uitleggen hoe het Romeinse Rijk uitgroeide tot een wereldrijk.
  
• Je kunt de belangrijkste verschillen noemen tussen het bestuur in de Romeinse Republiek en dat in het Romeinse Keizerrijk.

Planning

• Terugblik en voorkennis
• Tijdvak en periode
• Hoe is Rome gegroeid?
• Van stadstaat tot keizerrijk
• Hoe behoud je zo'n groot rijk?
• Huiswerk
• PW bespreken
• Afsluiting

H3

De Romeinen 

Tussen 750 v.C. en 500 n.C.

Dit is een stukje uit het tijdvak ''Grieken en Romeinen''

1. De verovering van een groot rijk
2. Leven in het Romeinse Rijk
3. De Grieks-Romeinse cultuur
4. Het Christendom in het Romeinse Rijk

• Het Forum Romanum (‘Romeinse plein’), de plek midden in Rome waar alle belangrijke tempels en bestuursgebouwen stonden. De huidige ruïnes geven maar een flauw idee van hoe indrukwekkend het centrum van Rome er ooit uitzag.

753 v.C.

- 

380 v.C.

380 v.C.

- 

272 v.C.

272 v.C.

- 

201 v.C.

201 v.C.

- 

133 v.C.

133 v.C.

- 

44 v.C.

44 v.C.

- 

14 n.C.

14 n.C.

- 

117 n.C.

Stadstaat -> Koninkrijk -> Republiek -> Keizerrijk

Stichting Rome

• 753 v.Chr.
• Klein dorpje bij de Tiber
• Veroveren om handel te beschermen

• En of het verhaal van Romulus en Remus waar is....?
  

Lucius Tarquinius Superbus

Koninkrijk valt

• Etruskische koning: Tarquinius Superbus.
  
  
• Tarquinius Superbus wordt verjaagd nadat zijn zoon wordt beschuldigd van verkrachting. 

509 v.C

De Laatste koning van Rome - Tarquinius Superbus

Stadstaat\Koninkrijk Rome

• Koning (gekozen voor het leven)
• Daaronder Priesters
• 250 jaar lang koninkrijk
• 509 v.C. verandering

• Wegen
• Geld
• Sterk leger
• Eén taal

De Romeinse Republiek

(509 v. Chr. - 27 v. Chr.)

• Laatste koning weggejaagd | Lucius Tarquinius Superbus
• 7e koning en 3e Etruskische
• De Romeinen besluiten om Rome zélf te gaan besturen.
• Land zonder koning, bestuurd door een of meer gekozen leiders

Tweede Punische oorlog

218-217 v.C. Hannibal trekt de Alpen over

• Met olifanten!
• Trekt Italië binnen!
• Hannibal ad portas (Hannibal staat voor de poort!)

Hannibal Barkas

Hannibal

De Romeinse Republiek

• De naam republiek komt van: res publica. Dat betekent: publieke zaak, in het Latijn.

• Op papier is de republiek een democratie...

• ...maar in de praktijk is een kleine groep mensen aan de macht. Dit heet: aristocratie

De Romeinse Republiek

• Wordt bestuurd door de senaat ('raad van ouderen'). (rijke Romeinen)

• Het volk kiest elk jaar 2 leiders: Consuls
• Consuls voerden advies senaat uit, waren het machtigst
• konden ook besluit tegenhouden en waren leider van leger
• Volksvergadering: alle staatsburgers

Republiek

De Romeinen noemden dit ook wel ‘res publica’ . (Latijn voor gemeenschappelijke zaak), daar komt ons woord republiek vandaan!

Rome was een koninkrijk, maar na 509 v.chr. werd het een Republiek. 

Het bestuur in Rome heette de senaat.

Uit dat bestuur werden twee consuls gekozen door het volk. Die hadden het vetorecht, daarmee konden ze een regel of wet tegenhouden. 

De Republiek 

(509 vC-27 vC)

• Rome kreeg een Senaat (volksvergadering) 
• Ieder jaar kozen de Senatoren twee consuls voor de belangrijkste beslissingen
• Consuls hadden vetorecht ( = Ik verbied!)

Consul

Een consul had de taak van...

1. Opperbevelhebber van het leger.
2. Voorzitter van de senaat.

• De consuls werden gekozen door het volk en kwamen uit de rijkste families (patriciërs).

• Consul was je voor één jaar!

Patriciërs en plebejers

1. Patriciërs: Rijke mensen, bestuurders 
2. Plebejers: Ambachtslieden en kooplieden
3. Plebejers: Boeren
4. Slaven

Patriciërs

Plebejers

Slaven

Begrippen

Patriciërs

Hadden de politieke en religieuze macht in handen

Plebejers

Middenstanders, vaklieden en boeren die eisen dat de uitbuiting van de patriciërs stopt

Julius Caesar

• Legerleiders steeds belangrijker
• Caesar grijpt de macht
• In 48 v.C. alleenheerser en verloor de senaat zijn macht
• Daarom in 44 v.C. door leden van de senaat vermoord
• Caesar's geadopteerde zoon versloeg de moordenaars
• In 27 v.C. Augustus alle macht
• Noemde zich ''Caesar''; NL: Keizer
• Keizerrijk!
• Land waar een Keizer de macht heeft

Onder Augustus

• Vanuit Rome werd het hele Rijk bestuurd
• Centralisme
• Opperbevelhebber van het leger
• Periode van rust en vrede van 200 jaar [PAX ROMANA]
• Wegen, bruggen, handel en welvaart
• Na Augustus vele keizers
• In West-Europa kwam dit rond 500 n.C. ten einde 

Tot zover

Vanaf Augustus een Keizerrijk

In veel boeken over de Romeinen wordt
regelmatig gesproken over: Imperium Romanum.

Wat zou dit betekenen?

1. Romeinse Leiders
2. Romeinse Tijd
3. Romeinse Vrede
4. Romeinse Rijk

Wat is de juiste volgorde over het
bestuur van het Romeinse Rijk?

1. koninkrijk-republiek-keizerrijk
2. republiek-keizerrijk-koninkrijk
3. keizerrijk-koninkrijk-republiek
4. koninkrijk-keizerrijk-republiek

Wie waren er machtiger:
De 2 consuls of de senatoren?

1. De consuls
2. De senatoren

3e eeuw v.C. (264 - 146 v.C.)

• 3 grote oorlogen met Carthago 

Binnen 6 weken een complete oorlogsvloot gebouwd, gebaseerd op één gecrashed schip van carthago.

Hoe hielden Romeinen zo lang hun rijk in stand?

• Beroepsleger
• Training
• Wapenuitrusting
• Discipline
• Goede wegen
• Forten

• Weinig opstanden door:
  
• Overwonnen volken werden bondgenoten
  
• Goden werden overgenomen
  

• Delen van uitvindingen