Les 1 van stadstaat tot wereldrijk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Geschiedenis

Introductie

Les 1 van stadstaat tot wereldrijk

Geschiedenis

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga

Kenmerkende aspecten:

De groei van het Romeinse Rijk waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in Europa verspreidde .

Het ontstaan en de ontwikkeling van het Christendom in het Romeinse rijk.

De strijd tussen de Romeinen en de Germanen.

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen op welke manier het Romeinse Rijk zich ontwikkelde van stadstaat tot enorm wereldrijk, en hoe dit rijk door de eeuwen heen werd bestuurd.

Van stadstaat

tot wereldrijk

Wat is een stadstaat (Polis)?

1. Is een stad met omliggend gebied met een eigen bestuur
2. Is een land met eigen bestuur
3. Is een dorp met omliggende gebieden met eigen bestuur
4. Is een dorp met omliggende gebieden zonder eigen bestuur

Koninkrijk? Nooit meer!

• De stadstaat Rome is ooit een koninkrijk geweest, hoewel daar erg weinig over bekend is.

• En of het verhaal van Romulus en Remus waar is....?
  

De Etrusken 

• Bouwden een grote   tempel op het Capitolium (hoge burcht).
• Droogde de moerassige bodem voor landbouw en Forum (politieke en religieuze hart van Rome)

De Forum

De politieke en het religieuze centrum van het Oude Rome.

Het werd ook handel gedreven.

De koningen

1. Romulus - Latijn
2. Numa Pompilius - Sabijn
3. Tullus Hostilius - Latijn
4. Ancus Marcius - Sabijn
5. Tarquinius Priscus - Etrusk
6. Servius Tullius - Etrusk
7. Tarquinius Superbus - Etrusk

De Romeinse Republiek

(509 v. Chr. - 27 v. Chr.)

• De laatste koning wordt verdreven
• De Romeinen besluiten om Rome zélf te gaan besturen.
• 
  

SENAAT = een vergadering van belangrijke Romeinen die het rijk samen besturen.

2 consuls zijn de leiders van de senaat en maken samen de besluiten (ze controleren elkaar)

De Romeinse Republiek 

• De naam republiek komt van: res publica. Dat betekent: publieke zaak, in het Latijn.

• Op papier is de republiek een democratie...

• ...maar in de praktijk is een kleine groep mensen aan de macht. Dit heet: aristocratie

Van stadstaat naar wereldrijk

Romeinen werden steeds machtiger:

• Ze werden de baas in Latium.
• Ze worden machtiger dan de Etrusken.
• Ze veroveren vele Griekse koloniën in Zuid-Italië en hadden hierdoor bijna heel Italië in hun macht.

Ze komen daarna in botsing met... CARTHAGO!

Rome verovert de Middellandse Zee

Rome was niet de enige machtige stad

In Noord-Afrika lag Carthago

Ook Carthago wilde uitbreiden

Rome en Carthago kregen oorlog (de Punische oorlogen)

Oorlog met Carthago

• Tussen 264 en 146 v.C. voerden de Romeinen drie keer oorlog met Carthago,
• een machtige stad in Noord-Afrika die met zijn sterke vloot een groot deel van de handel op de Middellandse Zee beheerste. 

Rome

- krijgt 1e Romeinse provincie: Sicilië

- Romeinen ontwikkelen zeemacht 

- Romeinen leren oorlog voeren op grote schaal

Carthago

- verliest Sicilië en later            Corsica

- behoudt controle over het      westelijke Middellandse Zee

Het Romeinse Rijk groeit!

• Wat begon als een kleine stad groeit in een paar eeuwen uit tot een enorm rijk.
• Legeraanvoerders, zoals Julius Caesar, veroveren grote delen van Europa.

• Op deze kaart zie je de veroveringen tussen 500 v. Chr. tot ongeveer 40 v. Chr.
  

Legeraanvoerders worden machtiger

Doordat een legeraanvoerder jaren met zijn soldaten op pad was en hen goed betaalde deden de soldaten wat de legeraanvoeder vroeg.

Julius Caesar

Tussen 58-50 v.C. veroverde de legeraanvoerder Julius Caesar heel Gallië (Frankrijk, België en Zuid-Nederland). Hij ging daarna met zijn leger terug naar Rome en dwong de senaat om hem te benoemen tot alleenheerser. 

Burgeroorlogen

De verschillende legeraanvoeders gingen onderling oorlog voeren om de macht in het Romeinse rijk.

Dood Julius Caesar

Twee jaar nadat Julius Caesar alleenheerser is geworden probeert een groep senatoren de macht terug te krijgen door Julius Caesar in de senaat te vermoorden met in totaal 23 messteken.

Het Romeinse Keizerrijk

(27 v. Chr. -  476 n. Chr.)

• Rome zal meer dan 500 jaar een keizerrijk zijn
• Ongeveer 80 keizers hebben dan geregeerd.

Octavianus = Augustus

Octavianus maakte een eind aan de republiek. De senaat bleef wel bestaan, maar had niets meer te zeggen. Octavianus had voortaan alle macht. 

Octavianus gebruikte de naam Caesar als titel. Hiervan komt het woord keizer. Hij kreeg de eretitel Augustus (de Verhevene). Het Romeinse rijk is vanaf 27 v.C. een keizerrijk. Octavianus was hier van de eerste keizer (keizer Augustus).

Pax Romana

27 v. Chr.

Met keizer Augustus begint een periode van rust en vrede die 

ongeveer 200 jaar duurt: de Pax Romana (vrede van Rome)

huiswerk

T/H:

3.1 Van stadstaat tot wereldrijk

2 t/m 10