Huid

• Geneeskunde
• WO
• Studiejaar 6

Genitale 

Meest voorkomende oorzaak?

Candidiasis

Bijna alle vrouwen/mannen met genitale jeukklachten die een specialist bezoeken zijn eerder behandeld voor een veronderstelde candida infectie.

Wat gaan we leren met deze presentatie:

Wat zijn andere oorzaken van genitale jeuk?

Wanneer allert zijn?

Wat is de vulva?

1. Het inwendige deel van het vrouwelijke geslachtsorgaan (ingang vagina tot aan baarmoeder)
2. Het uitwendige deel van het vrouwelijke geslachtsorgaan (ingang vagina, schaamlippen, clitoris, ingang urinebuis)
3. antwoord A + B zijn beiden correct
4. Vulva is de medische term voor vagina

Mevr. van Onderen, een gezonde 70 jarige vrouw, heeft al enige tijd last van "vaginale jeuk". Ze herkent de jeukklachten van voorheen en wil graag een kuur tegen schimmelinfectie. Wat is het aangewezen beleid?

1. Vaginaal capsule miconazol
2. Oraal eenmalig fluconazol tablet
3. Vulvair aan te brengen miconazol creme
4. Uitnodigen op het spreekuur voor lichamelijk onderzoek

Candida VAGINA:

Alleen bij vrouwen in de vruchtbare levensfase.

Na de menopauze (of voor puberteit) dus niet!

Candida VULVA:

Kan wel na de menopauze. 

(of voor puberteit)

Bijv. bij diabetes mellitus, verminderde weerstand.

DUS:

Postmenopauzale vrouwen + genitale jeuk = zelden een candida infectie!

Langer bestaande of recidiverende vulvaire klachten altijd op SU voor LO.

(postmenopauzaal liever altijd LO!)

 

Welke diagnose zou je hier op het oog kunnen stellen?

1. candida van de glans penis
2. huidbeschadiging door broekrits
3. psoriasis inversa
4. balanitis van Zoon

                          Balanitis/Vulvitis van Zoon

Wie? Mannen (en vrouwen) van middelbare/oudere leeftijd.

Oorzaak: onbekend, komt niet voor bij besneden mannen.

Wrs tgv langdurige irritatie van de huid van de eikel tgv 

blootstelling aan vocht/ophoping huidschilfers.

Herkenbaar aan:

Scherp begrensde rode laesies met glanzend/vochtig opp.

Soms erosies met neiging tot bloeden.

binnenkant voorhuid kan ook aangedaan.

Klachten: 

weinig, soms jeuk, branderigheid of pijn.

Therapie: 

Hygiene! water en zeep, voorhuid goed naar achteren

Antibiotica creme.

Corticosteroïden klasse 2/3.

Combinatieprep: TCA 0,1% miconazol 2% in fucidinecr.

Circumcisie indien niks helpt.

Welke jeukende huidafwijking zien we hier?

1. lichen simplex
2. contacteczeem tgv luiers
3. candida van vulvaire en anale regio
4. psoriasis inversa

                                      Lichen Simplex

Wie? Alle leeftijden

Oorzaak:  JEUK!

Chronisch krab-gedrag tgv gewoonte, stress, psychisch

Vicieuze jeuk-krab cirkel:  jeuk->krabben->eczeem->jeuk

Vaak atopie.

Herkenbaar aan:

Matig tot scherp begrensde gelichinificeerde plaque, 

lichte schilfering, excoriaties.

Op makkelijk te bereiken locaties: 

onderbenen, nek, polsen, perianaal, scrotum, vulva.

Klachten: jeuk, branderigheid, dyspareunie.

Therapie: 

Klasse 3/4 corticosteroïden.

Krachtige cortico's om de vicieuze cirkel te doorbreken.

Lichen simplex chronicus 

van de onderbenen.

Welke jeukende vulvaire aandoening zie je hier?

1. candida van de vulva
2. lichen sclerosus
3. vulvaire atrofie
4. vulvair eczeem

                                         Lichen sclerosus

Wie? 

Leeftijd begin 50-70 jr, chronische aandoening, exacerbaties.

6-10x vaker bij vrouwen.

mannen die niet besneden zijn hebben hoger risico.

Oorzaak: onbekend, associatie met auto-immuunziekten 

Herkenbaar aan:

Sclerotische fase: scherpe begrensde porseleinwitte plekken.

Atrofische fase: verlittekening en verschrompeling van de huid.

                             (sigarettenpapier)

Uiteindelijk: labia verstrijken of verkleven.

                       clitoris niet zichtbaar tgv verkleving van de voorhuid.

                       vernauwing introïtus vagina

                       (vagina zelf is nooit betrokken).

                       mannen: fimose, meatusstenose.

Klachten: 

Vaak al lang!! bestaande klachten van JEUK!

mn bij warmte, bijv. 's nachts in bed.

Soms branderig gevoel, opp. dyspareunie, dysurie, pruritis ani.

vulvaire lichen sclerosus 

anogenitale lichen sclerosus

Lichen sclerosus van de glans en preputium

Vervolg Lichen sclerosus

Therapie:

klasse 3/4  corticosteroidzalf, 1dd gedurende 1 mnd.

meerdere keren per dag indifferente zalf/ vette crème

bij recidief herstart

NHG standaard 2022:

bij aanhoudende klachten evt levenslang 1-4x per week op aaneengesloten dagen!

Omdat:

Er zijn aanwijzingen:

Cortico's kunnen anatomische veranderingen voorkomen

Cortico's beschermen tegen het ontstaan van plaveiselcelca vanuit lichen sclerosus.

Hoeveel zalf mag je per week smeren in het anogenitale gebied?

1. max 30 gram klasse 4
2. 30-60 gram klasse 4
3. 60-90 gram klasse 4

5% van LS  ontwikkelt een plaveiselcelcarcinoom.

Unifocaal

Circa de helft van de vulvacarcinomen is gerelateerd aan lichen sclerosus.

1-2x per jaar controleren

Welke jeukende aandoening op de penisschacht zie je hier?

1. cutane lichen planus
2. condylomata acuminata
3. lichen sclerosus
4. vitiligo

Welke pijnlijke aandoening zie je hier?

1. mucosale lichen planus
2. psoriasis inversa
3. Vulvaire intra-epitheliale neoplasie (VIN)
4. vaginale candida

                                   Lichen Planus

Wie? 25-70jaar

Oorzaak: onbekend

2 vormen in het genitale/vulvaire gebied:

- Cutane vorm 

Buitenste labia/penisschacht, pubisstreek.

Herkenbaar: JEUKende vlakke papels (rood-violet-paars).

- Mucosale vorm

Binnenzijde binnenste labia en IN de vagina.

Herkenbaar: PIJNlijk felrood erytheem met 

                        Wickham striae (netwerk van witte lijntjes).

                        Labia verstrijken en het 

                        Preputium v. clitoris kan fuseren.

Therapie:

corticosteroïden klasse 3/4 1dd gedurende 4 wkn + indiff

Evt MTX of hydroxychloroquine

Mucosale vorm altijd verwijzen naar de 2e lijn

Kan ook maligne ontaarden. 

Wickham striae

Literatuurlijst/bronnen:

-H&W Vulvapathologie, juni 2017, Colette van Hees, Bram ter Harmsel

-H&W Vulvaire jeuk: niet altijd candidiasis, sept 2019, Joyce van Veldhuizen et al.

-NHG standaard Lichen sclerosus, jan 2022, A. Glansdorp et al.

-NVDV: Balanoposthitis plasmocellularis van Zoon: nog immer een raadselachtig ziektebeeld, okt 2021, M.J. Jonker

-H&W: Herziening NVDV-richtlijn Lichen planus: wanneer verwijzen?

-Zoon's plasma cell balanitis associated with male genital lichen sclerosis, may 2020, JAAD Case rep., J. Delaleu et al.

-NVDV richtlijn Lichen Planus

-Huidziekten.nl

leerpunten?

1. Altijd goed kijken!

2...

3...

4...