Democratie en rechtstaat (1)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Democratie en rechtstaat

Welke stappen zijn tijdens de Verlichting, de Bataafse Republiek en de Franse tijd gezet op de weg naar een democratische rechtsstaat in Nederland?

Kenmerkende aspecten

KA 27 – Rationeel optimisme en ‘verlicht denken’
KA 30 – De democratische revoluties in westerse landen

Leerdoelen

1.1 Je begrijpt waarom de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden geen democratie en geen rechtsstaat was. 

1.2 Je kent de belangrijkste politieke denkbeelden van Locke, Montesquieu en Rousseau. 

Rechtsstaat:  een staatsvorm waarin wederzijdse rechten en plichten van burgers en overheid zijn vastgelegd in wetten. Iedereen is gelijk voor de wet. 

Democratie: een staatsvorm waarbij het volk de politieke macht in handen heeft.

De Republiek in de 18e eeuw

Uitgangspunt bestuur = particularisme

Staten-Generaal regelde buitenlandse zaken en defensie 

Gewesten regelden de overige zaken zelfstandig. 

De Republiek in de 18e eeuw

Stadhouder:

- Aanvoerder leger en vloot

- benoeming van Regenten

Willem V 1766-1795

Ongelijkheid

Politiek: macht was in handen van regenten. Zij kwamen uit rijke koopmansfamilies of adel. 

Juridisch: ongelijkheid voor de wet

Ongelijkheid

Ongelijkheid tussen de seksen 

Religieuze ongelijkheid: calvinisten bevoordeeld. 

Opdrachten

Lees 1.1 en maak opdr. 1

Lees 1.2 + bron 4 en maak opdr. 3 en 4

Opdracht 1

Waarom was de Republiek geen democratie?
Alle macht was in handen van (rijke) regenten, die niet democratisch werden gekozen.

Waarom was de Republiek geen rechtsstaat?
- Niet iedereen was gelijk voor de wet
- Grote macht adel over boeren op platteland
- Ongelijkheid man en vrouw
- Religieuze ongelijkheid