1.3 Waar komen de grondstoffen vandaan? 1

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 2

1.3: waar komen de grondstoffen vandaan? 

Waar komen de grondstoffen vandaan?

1.3

1. Nakijken TOPO

2. Leervragen 1.3 

3. Uitleg

4. Werktijd

5. Afsluiting

Planning

Leerdoelen

Hoe is de aarde ontstaan en hoe ontwikkelde het leven zich?

Belangrijke leerdoelen bij 1.3

Hoe ziet de geologische tijdschaal eruit en welke perioden waren belangrijk voor Nederland?

Hoe kun je de ontwikkeling van de aarde zien in fossielen en gesteenten?

Hoe zijn steenkool aardolie en aardgas ontstaan?

Het ontstaan van de aarde

• 4,5 miljard jaar geleden
• Een gloeiend hete bol
• Afkoeling > ontstaan aardkorst
• Gaten -> vulkanen 
• Magma en gassen --> Waterdamp en CO2 > lucht

Het ontstaan van de aarde

  Afkoeling          ontstaan van oceanen:

• hier ontstaan kleine levensvormen zoals bacteriën
  

Tot 3:24 afspelen 

Nederland heeft niet altijd op dezelfde plek gelegen: hoe zou dat kunnen? 

Het ontstaan van de aarde

De geologie doet onderzoek naar hoe:

• de aarde is ontstaan
  
• de aarde is samengesteld
  
• het leven zich heeft ontwikkeld
  

Scheppingsverhalen

Bijbelse scheppingsverhaal                         Oerknal 

(het) geloof: de scheppings-theorie

• God schiep alles in zes dagen
• God schiep de aarde en de hemel
• De mens is geschapen door God

(de) wetenschap: de evolutie-theorie

• Het universum is ontstaan door de oerknal
• De aarde is langzaam ontstaan
• De mensensoort is ontstaan door evolutie

Geologisch onderzoek in Voerendaal

Wat is geologie?

1. Modder
2. Wetenschap die de mens bestudeerd
3. Wetenschap die de aarde bestudeerd
4. Een netflix film

Waarom willen mensen weten hoe de aarde is ontstaan?

Heeft Nederland altijd op dezelfde plek gelegen?

1. Ja
2. Nee

Wat is de juiste volgorde van de vier belangrijke tijdperken?

1. Jura, Krijt, Carboon, Perm
2. Krijt, Jura, Perm Carboon
3. Krijt, Perm, Carboon, Jura
4. Carboon, Perm, Jura, Krijt

Kalksteen

Mergelgrot Maastricht

Sint Pietersberg

Fossielen en gesteenten

Hoe kunnen we iets te weten komen over de omstandigheden van vroeger?

• Fossielen: versteende overblijfselen van planten/dieren 
  
• Bodemlagen, bv: zoutlaag (woestijnklimaat) en kalksteen (tropisch klimaat)

deze afbeelding verteld het ontstaan van steenkool (links) en aardolie (rechts)

door enorme druk kan aardolie en steenkool nog verder veranderen in aardgas.

Dit zijn delfstoffen en energiebronnen

Steenkool, aardolie en aardgas

Een energiebron of grondstof in de bodem die nuttig is voor de mens = een delfstof 

Er zitten 3 belangrijke energiebronnen in de Nederlandse ondergrond:

• Steenkool: ontstaat uit plantenresten door druk van nieuwe bodemlagen
  
• Aardolie: ontstaat uit plankton door de druk van nieuwe bodemlagen 
  
• Aardgas: ontstaat uit aardolie en steenkool die onder druk staan
  

Welke omschrijving hoort bij welke grondstof?

Kalksteen

Aardolie

Steenkool

Aardgas

Ontstaat uit plantenresten

Ontstaat uit plankton

Ontstaat uit aardolie of steenkool

Ontstaat uit samengeperste skeletjes van zeedieren

Heeft elk land dezelfde delfstoffen?

1. Ja
2. Nee

vraag: kijk goed naar het kaartje, welke delfstoffen heeft Nederland volgens het kaartje

Kijk goed naar de afbeelding. Welke grondstof heeft Nederland volgens het kaartje?

1. Steenkool
2. Aardolie
3. Aardgas
4. Kalksteen

Klopt het dat Nederland alleen aardgas heeft?

1. Ja, Nederland heeft alleen deze grondstof
2. Nee, Nederland heeft ook andere grondstoffen

Aan de slag

• Blz. 24 en 26
• Opdracht 1 t/m 5

Klaar?

- Laat je werk controleren > Hand opsteken

- Ga zachtjes iets voor jezelf doen.