Les 5, deel 2/3: Zero waste

• Woordenschat
• Wereldoriëntatie
• +1
• Basisschool
• Groep 8

Les 5: Zero waste

DEEL 2

NB:
Dit lesmateriaal is tot stand gekomen in de periode 2021 - 2024 in het project UGO (Utrecht Gelijke Onderwijskansen) op basis van het curriculum van de voormalig Brede School Academie (BSA) Utrecht en in samenwerking met de gemeente Utrecht en de Utrechtse schoolbesturen PCOU Willibrord, SPO Utrecht en KSU. Het project UGO eindigt op 1 oktober 2024.

 

            weet je meer over het nieuws;

            weet je wat jij zelf kunt doen om ‘zero waste’ te gaan leven;

       

            kun je de tekst samenvatten met behulp van een lijstje met tips;

            kun je de tien nieuwe woorden in de tekst plaatsen.

     Aan het eind van dit deel van de les:

het nieuws

het nieuws

de tekst

terugblikken

Je gaat zo een nieuwsartikel lezen (en samen bespreken). 

Maar wat is een geschikt artikel om te kiezen?

Het artikel is voor iedereen interessant genoeg.

Het is niet te kort, maar ook niet te lang.

Je kunt er veel vragen over stellen.

het nieuws

de tekst

terugblikken

Je kunt er je mening over geven.

Er komen door het
artikel nieuwe vragen en ideeën bij je op.

Je kunt er verder over doordenken en praten.

Je kunt er zelf oplossingen bij bedenken.

    

Kies nu zelf een nieuwsartikel van één van deze websites en lees het goed.

Straks moet je in een paar zinnen kunnen vertellen wat je hebt gelezen!

Klik op de oranje linkjes
om de website te openen. Artikel gelezen? Keer dan
terug naar deze les.

Trouw

NOS.nl

AD

NU.nl

het nieuws

de tekst

terugblikken

Op welke website heb jij een artikel gelezen?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Wat is de titel van jouw artikel?

het nieuws

de tekst

terugblikken

           Waarover ging jouw artikel? Vat de tekst samen in je eigen woorden.

Vóórdat je de tekst gaat lezen,
ga je deze video bekijken.

In de video zie je dat in veel winkels superfoods te koop zijn: bessen, zaadjes en drankjes die je als aanvulling op je dagelijkse eten kunt gebruiken. 

scannend lezen

Scannen, hoe doe je dat?

• Je leest eerst de titel, de inleiding en de kopjes van de alinea’s
• Je kijkt naar de afbeeldingen in de tekst
• Je bekijkt de 10 woorden die in de kantlijn zijn uitgelegd
• Zijn er nog andere opvallende dingen in de tekst?

Samenvatten?

Denk aan:

• Over wie (of wat) gaat het?
• Wat is er aan de hand?
• Waar was dat?
• Wanneer was dat?
• Waarom was dat?
• Hoe is het gebeurd?
• Wat is nog meer belangrijk om te vertellen?
  

het nieuws

de tekst

terugblikken

TIP:

In bijlage I van de Algemene Handleiding PO (Voer eens een nieuwsgesprek!) wordt uitgelegd hoe je een gesprek over het gelezen nieuws kunt voeren!

Waarom koos je dit artikel? En wat vond je er interessant aan?

het nieuws

de tekst

terugblikken

de tekst

Zo word je in 7 stappen zero waste expert 

het nieuws

de tekst

terugblikken

Vooraf nog even dit: wat kun je doen als je een woord niet kent?

Lees de hele zin.

Ook de zin ervoor en erna zeggen
vaak iets over het woord.

Zoek het woord op in een woordenboek of in een zoekmachine op internet.

Ken je het woord in
een andere vorm wel?

Vraag het aan iemand.

Wie weet kent diegene het woord!

Kijk of er een bekend woord
zit in het onbekende woord.

Heb je het woord eerder gezien?
Waar ging de tekst toen over?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Eerst even scannen!

Klik op de tekst om hem te vergroten en scan hem even kort door. Wil je weten hoe je dat doet? Klik dan op de button ‘scannend lezen’.

In de volgende slides gaan we de alinea's een voor een langs.

bron

Bron: Voor de wereld van morgen/ASN (datum onbekend)

Tekst bewerkt voor onderwijsdoeleinden.

scannend lezen

Scannen, hoe doe je dat?

• Je leest eerst de titel, de inleiding en de kopjes van de alinea’s
• Je kijkt naar de afbeeldingen in de tekst
• Je bekijkt de 10 woorden die in de kantlijn zijn uitgelegd
• Zijn er nog andere opvallende dingen in de tekst?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Wat ga je in deze tekst lezen over 'zero waste' denk je?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Tip!

'Zero waste' is Engels voor 'geen/nul afval'

Zero waste betekent geen afval.

de titel en de inleiding

Zo word je in 7 stappen zero waste expert

Je wilt het liefst de wereld redden, je bent bewust bezig met je impact op het milieu en je probeert zo min mogelijk afval te maken. Maar een zero waste lifestyle klinkt misschien nog als een stap te ver. Waar begin je? Zero waste blogger en auteur van het boek ‘Het Zero Waste Project’ Jessie geeft tips.

de impact

Betekenis: het effect, de invloed

het blog/ de blogger

Betekenis: het soort persoonlijk dagboek op het internet/ iemand die een blog bijhoudt

Klik hier voor de betekenis van deze woorden.

het nieuws

de tekst

terugblikken

Wat is dat dan: ‘bewust bezig zijn met je impact op het milieu’?

Klik hier en luister mee!

het nieuws

de tekst

terugblikken

Bewust bezig zijn met je impact op het milieu betekent dat je nadenkt over bepaalde dingen die je in het dagelijks leven doet en het effect dat ze hebben op het milieu. Bijvoorbeeld de fiets gebruiken in plaats van de auto, of koud(er) douchen. Dat doe je om energie te besparen of omdat het beter is voor het milieu.

de eerste alinea

Begin (niet) met een challenge 

De Voor de Wereld van Morgen-redactie probeerde als challenge een week lang zero waste te leven. En dat ging natuurlijk niet zomaar. Natuurlijk is het starten met een challenge van een aantal dagen, week of maand een goede impuls voor je motivatie, maar het is niet de meest efficiënte manier om te beginnen. Je hebt namelijk eigenlijk geen idee waar je moet beginnen. Zorg dus, als je een challenge gaat doen, dat je je van tevoren goed voorbereidt. Bijvoorbeeld door dit artikel over dagelijks afval verminderen te lezen en de blog Het Zero Waste Project te checken.  

de impuls

Betekenis: het op gang brengen van een ontwikkeling

het nieuws

de tekst

terugblikken

Bespreeksuggestie(s):

• Waarom is een challenge een goede impuls voor je motivatie?
• Maar waarom is het geen efficiënte manier om te beginnen? Wat betekent 'efficiënt' ook al weer?
  

Wat moet je doen voordat je begint aan een challenge, volgens de tekst?

het nieuws

de tekst

terugblikken

1. je moet je goed voorbereiden
2. je moet geen challenge doen, dat is verboden
3. je moet zorgen dat je Engels kan spreken
4. je moet je vrienden bellen

Wat wordt er bedoeld met ‘Voor de wereld van morgen’?

Tip!

Maak je deze opdracht zelfstandig en weet je het even niet meer precies? Dan kun je altijd een paar dia's terug om de tekst  nog een keer te bekijken.

het nieuws

de tekst

terugblikken

'Voor De wereld Van Morgen' is een website.

De naam verwijst ook naar het idee dat je moet zorgen voor de wereld van de toekomst.

de tweede alinea

2. Weiger al het wegwerpmateriaal

Begin met producten die gemaakt zijn om maar één keer te gebruiken. Deze items zorgen al voor 50% van het plastic in de oceanen! Het fijne is: voor wegwerpproducten zijn heel veel prima alternatieven op de markt. Die wegwerpwaterflesjes in de sportschool vervang je heel makkelijk door één van de vele leuke herbruikbare waterflessen en voor de wegwerpbekers bij het koffieapparaat regel je gewoon een herbruikbare mok of to go beker. Nog leuker: ga een maand op plasticdieet en ga samen met anderen de strijd met het wegwerpplastic aan! Dan heb je de smaak van zero waste al snel te pakken. 

het alternatief

Betekenis: de andere mogelijkheid

de smaak te pakken hebben

Betekenis: iets leuk gaan vinden en het dan steeds vaker willen doen

het nieuws

de tekst

terugblikken

Bespreeksuggestie(s):

• Welke alternatieven voor wegwerpproducten gebruiken je leerlingen al?
  

Een maand op 'plasticdieet’; zou dat jou lukken?

Leg uit waarom wel of niet.

het nieuws

de tekst

terugblikken

de derde alinea

3. Doe je ogen open

Natuurlijk zal je niet zo snel een verpakking op straat gooien als je bewust met het milieu bezig bent, maar hoe vaak maak je eigenlijk achteloos afval? Kun je die energiereep uit de automaat niet gewoon weerstaan (of vervangen door een chocolate chip cookie van de bakker)? Denk na over de consequenties van je keuzes en maak de beste afweging: koop je iedere keer dat je pasta eet een plastic zakje van 250 gram? Verruil die dan voor een groot pak van 500 gram, of zelfs kilozakken van bijvoorbeeld de biologische toko. Of koop wat meer onverpakte spullen!  

achteloos

Betekenis: zonder zorg of aandacht

weerstaan

Betekenis: je met succes ergens tegen verzetten

de afweging

Betekenis: de keer dat je erover nadenkt wat het beste is

het nieuws

de tekst

terugblikken

de consequentie

Betekenis: het gevolg

Lees de derde alinea nog eens goed. 

Wat wordt er bedoeld met ‘achteloos afval maken’?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Hiermee wordt bedoeld: afval produceren of veroorzaken zonder erover na te denken.

de vierde alinea

4. Kijk naar het mogelijke afval 

Sta je in de supermarkt/drogist/kledingwinkel en weet je niet wat je moet kopen? Kijk bij alles eerst naar de verpakking en het mogelijke afval. Rijst in je eigen zakje of grote zak is een stuk beter dan dat kleine plastic zakje. Zelf gepopte popcorn maken is soms net zo lekker als een zak chips (niet onverpakt of in goed-recyclebare verpakking te krijgen). En een grote pot lippenbalsem is beter dan die kleine sticks (of maak je eigen DIY lippenbalsem als je daar zin in hebt!). Ook kun je kiezen voor tweedehands kleding en spullen (want: geen verpakking). Zin in afhaaleten? Daar kun je ont-zet-tend veel afval vermijden, door je eigen bakjes en zakjes mee te nemen. 

het nieuws

de tekst

terugblikken

Bespreeksuggestie(s):

• Kennen je leerlingen het begrip DIY (do it yourself)? Maken ze wel eens gebruik van een DIY? Je kunt er samen een op bijvoorbeeld YouTube opzoeken.

Let jij zelf wel eens op de verpakking van een product in de supermarkt?

Leg uit waarom wel of niet.

het nieuws

de tekst

terugblikken

Hiermee wordt bedoeld: afval produceren zonder erover na te denken.

de vijfde alinea

5. Kijk naar wat er beschikbaar is

Een supermarkt inlopen met een recept in je hoofd is niet de beste manier om zero waste te gaan. Sterker nog: je zult zien dat het merendeel van de ingrediënten die je nodig hebt in een verpakking zitten. Pak het daarom andersom aan: kijk naar wat er wél onverpakt beschikbaar is! Denk aan verse kruiden, seizoensgroenten en lokale groenten en fruit. Zero waste verantwoord koken hoeft ook echt niet lang te duren: denk aan een snelle couscoussalade, smoothies of lekker brood van de bakker met dips. 

beschikbaar

Betekenis: waar je gebruik van kunt maken

het nieuws

de tekst

terugblikken

Welke andere producten ken je die je ook onverpakt kunt kopen?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Hiermee wordt bedoeld: afval produceren zonder erover na te denken.

de zesde alinea

6. Kies altijd voor hergebruik 

Twijfel je tussen de composteerbare boterhamzakjes of je plastic boterhamtrommel? Hergebruik is belangrijker dan het materiaal. Een uitzondering is kleding; bij kleding waarin plastic verwerkt is, komen tijdens iedere wasbeurt microplasticdeeltjes vrij! Maar zolang je nog blij bent met je nylon shirt kun je hem beter zelf blijven gebruiken (en met de hand of koud wassen) dan naar de kringloop brengen. 

Klik hier en luister mee!

het nieuws

de tekst

terugblikken

Waarvan is jouw shirt of trui gemaakt? Vaak zit er een labeltje in de kraag of binnenin aan de linker zijkant. Hierop staat deze informatie. Typ hier waarvan je shirt is gemaakt.

het nieuws

de tekst

terugblikken

de laatste alinea

7. Ga steeds een stapje verder  

Is je fles shampoo leeg? Probeer dan eens een shampoobar (figuur 2). Zijn je wattenschijfjes op? Investeer dan in herbruikbare wattenschijfjes van hergebruikt of biologisch katoen. Ben je wat zekerder van je zaak (én motivaties)? Leer jezelf dan aan om ieder drankje zonder rietje te bestellen. Ben je jarig? Vraag dan eens een ervaring in plaats van spullen aan je vrienden en familie. Eigenlijk houdt je missie nooit op! Vergeet dan ook niet: zero waste is een stip op de horizon, geen doel wat je meteen moet halen. 

het nieuws

de tekst

terugblikken

Bespreeksuggestie(s):

• Wat wordt bedoeld met een 'ervaring' i.p.v. spullen voor je verjaardag vragen? Zouden jouw leerlingen dat doen/willen?
  

Wat vind jij de beste tip uit deze tekst?

het nieuws

de tekst

terugblikken

een zero waste challenge doen

geen dingen van wegwerpplastic meer gebruiken

goed nadenken over het afval dat je veroorzaakt met de producten die je koopt

grote verpakkingen van een product kopen in plaats van kleine

meer zelf maken (popcorn, deodorant etc.)

zo veel mogelijk onverpakte producten kopen

ook eens tweedehands kleding kopen in plaats van steeds nieuwe

geen spullen voor je verjaardag vragen maar een ervaring (een uitje, iets om te doen)

Leg uit waarom juist die tip het beste bij jou past

het nieuws

de tekst

terugblikken

Na het scannen van de tekst heb je voorspeld wat je zou gaan lezen.

Klopte die voorspelling? Leg je antwoord uit.

het nieuws

de tekst

terugblikken

In de tekst heb je een heleboel handige tips gelezen om 'zero waste' te gaan leven.

Maak een samenvatting van de tekst door een lijstje van deze tips te typen.

Gebruik hierbij steekwoorden!

het nieuws

de tekst

terugblikken

terugblikken

het nieuws

de tekst

terugblikken

Hier staan de doelen van dit deel van de les.
Welke heb je al behaald? Een welke (nog) niet? Sleep ze naar het juiste vak.

het nieuws

de tekst

terugblikken

Nee, aan dit doel moet ik nog werken.

Ja, dit doel heb ik behaald.

Ik weet meer over het nieuws.

Ik kan de tien nieuwe woorden in de tekst plaatsen.

Ik weet wat ik kan doen om met minder afval

of zero waste te leven.

Ik kan vertellen en onderbouwen welke tips uit de tekst iets voor mij zouden kunnen zijn.​

Ik kan de tekst samenvatten met behulp van. een lijstje.

Je bent nu klaar met deel 2 van deze les.

Veel plezier met deel 3!

het nieuws

de tekst

terugblikken