What is LessonUp
Search
Channels
Log in
Register
‹
Return to search
H4 thema 4 herhaling
Thema 4 evolutie: Herhaling
1 / 43
next
Slide 1:
Slide
Biologie
Middelbare school
vwo
Leerjaar 4
This lesson contains
43 slides
, with
interactive quizzes
and
text slides
.
Lesson duration is:
45 min
Start lesson
Save
Share
Print lesson
Items in this lesson
Thema 4 evolutie: Herhaling
Slide 1 - Slide
BS1: Ontwikkeling van het leven
Slide 2 - Slide
Leerdoelen
4.1.1 Je kunt het ordeningssysteem van organismen beschrijven en toepassen.
Slide 3 - Slide
Geologische tijdsschaal (BINAS 94A)
De aarde ontstond ong. 4,6 * 10^9 jgl
Eerste eencellige organismen ontstonden ong. 3,8 * 10^9 jgl in het PRECAMBIUM
Eerste meercellige organismen ontstonden ong. 670 * 10^6 jgl
Eerste landplanten: ong. 400 * 10^6 jgl in DEVOON
Eerste vaatplanten: ong. 350 * 10^6 jgl
Eerste dinosauriers (reptielen): ong. 250 * 10^6 jgl in het MESOZOICUM (Trias, Jura en Krijt)
Massa-extinctie dinosauriers: 65 * 10^6 jgl; start CENOZOICUM, zoogdieren worden dominant
Eerste mensachtigen: ong 5 * 10^6 jgl
Slide 4 - Slide
Organisch <-> anorganisch
Anorganische stoffen zijn:
klein en eenvoudig gebouwd
bestaan maar uit een paar atoomsoorten
belangrijkste voorbeelden: O2, CO2, H2O, NO3-, N2 etc
Organische stoffen zijn:
ingewikkelder van bouw
bestaan ten miste uit C, H en (meestal) O atomen (vaak N en/of P en soms S en andere soorten)
zijn door organismen geproduceerd
belangrijkse voorbeelden: glucose, zetmeel, aminozuren, eiwitten, DNA/RNA, chlorofyl
Slide 5 - Slide
Van levenloos naar leven: zelforganisatie
anorganische stof
energie
organische
stof
prokaryote cel
energie
Zelforganisatie: ontstaan van nieuwe eenheden waarbij nieuwe eigenschappen ontstaan op een hoger organisatieniveau (emergente eigenschap)
Slide 6 - Slide
in afwezigheid van zuurstof
maakt organische stof uit anorganische stof
cellen van dit organisme hebben (echte) celkernen
cellen van dit organisme hebben geen celkernen
in aanwezigheid van zuurstof
organismen die organische stof maken uit andere organische stof
autotroof
prokaryoot
anaeroob
eukaryoot
aeroob
heterotroof
Slide 7 - Drag question
Taxon / taxa
indelingseenheid die gezamenlijk een groep vormen
Indeling in rijken
op basis van celmorfologie
(achterhaald en niet meer actueel)
Indeling in domeinen
op basis van celmorfologie en moleculaire homologie
moderner maar omstreden
Slide 8 - Slide
Taxonomie (indelingsbiologie)
taxon (mv taxa)
indelingsrang
binaire naamgeving
Genusnaam soortnaam
vb Canis lupus (wolf)
genusnaam met hoofdletter
soortaanduiding met kleine letter
Er is sprake van verwantschap bij zelfde Genusnaam
Slide 9 - Slide
Twee binomiale namen van organismen zijn:
Pinus sylvestris
Angelica sylvestris
Er is...
A
wel sprake van verwantschap
B
geen sprake van verwantschap
Slide 10 - Quiz
BS2: Bacteriën, virussen en schimmels
Slide 11 - Slide
Leerdoelen
4.2.1 Je kunt kenmerken van bacteriën noemen.
4.2.2 Je kunt kenmerken van virussen noemen.
4.2.3 Je kunt kenmerken van schimmels noemen.
Slide 12 - Slide
domein: Bacteria
rijk: eubacteria
- celonderdelen: BINAS 79A
- veel meer biodiversiteit dan bij Archaea
- ongeslachtelijke voortplanting
- zeer klein
- circulair DNA in
- geen membraangebonden organellen (Golgi, ER, chloroplasten en mitochondrien
- WEL een celwand
Slide 13 - Slide
Alternatieve wijzen van voortplanting bij bacteriën
Conjugatie
uitwisseling van plasmiden tussen soortgenoten
Transformatie
opnemen van plasmiden
Slide 14 - Slide
Virussen
Domein: -
Rijk: -
Slide 15 - Slide
Virale reproductie: ALTIJD afhankelijk van gastheercel
DNA-virus
retrovirus
Slide 16 - Slide
Schimmels
domein: eukaryoten
rijk: schimmels
heterotroof
: geen chlorofyl
eencellige schimmels: gist
meercellige: schimmeldraden (hyfen)
--> vormen een mycelium netwerk
functie
: afbraak van organische stoffen
Slide 17 - Slide
BS3: De evolutietheorie
Slide 18 - Slide
Leerdoel
4.3.1 Je kunt uitleggen wat de neodarwinistische evolutietheorie inhoudt.
4.3.2 Je kunt manieren van reproductieve isolatie beschrijven.
Slide 19 - Slide
Evolutie
De geleidelijke ontwikkeling van het leven op aarde, van simpele naar complexere organismen
Slide 20 - Slide
Darwin
Lamarck
Slide 21 - Slide
Neodarwinistische evolutietheorie
= Evolutietheorie (Darwin) gecombineerd met de kennis over erfelijkheid
DNA voor het eerst ontdekt in 1871 en de structuur pas ontdekt in 1953
Slide 22 - Slide
Neodarwinistische evolutietheorie
Gaat uit van:
Diversiteit in genotype
Natuurlijke selectie
Voortplanting
Slide 23 - Slide
Variatie in genotype
Mutatie
: verandering in het DNA
Recombinatie
: verdelen van de chromosomen bij meiose en bevruchting
Slide 24 - Slide
Natuurlijke selectie
Individuen met een betere adaptatie (aanpassing) aan het milieu hebben een grotere overlevingskans.
Voor- of nadelige eigenschappen worden dus bepaald door het milieu.
Slide 25 - Slide
Survival of the fittest
De best aangepaste overleeft!
Fitness:
Individuen met gunstige genotype
overleven en krijgen meer nakomelingen.
Slide 26 - Slide
De term 'survival of the fittest' ofwel
het overleven van de sterksten.
Welk van de individuen wordt bedoeld
met de sterksten?
A
De individuen die de meeste kracht kunnen leveren
B
De individuen die de meeste nakomelingen krijgen
C
De individuen die het langste leven
D
De individuen die het grootst zijn in omvang
Slide 27 - Quiz
Ontstaan nieuwe soorten
Een nieuwe soort ontstaat alleen als er ook sprake is van
reproductieve isolatie
tussen populaties van dezelfde soort.
Reproductieve isolatie
; gedurende langere tijd is er geen uitwisseling van genen.
Slide 28 - Slide
Reproductieve isolatie
Reproductieve
isolatie door een
geografische
barrière.
Slide 29 - Slide
Reproductieve isolatie
Verschillend baltsgedrag
Ander voortplantingsseizoen
Slide 30 - Slide
Ontstaan van een soort
Het ontstaan van een nieuwe soort komt dus tot stand door:
1.
reproductieve isolatie
die kan worden veroorzaakt door geografische isolatie
2.
genetische variatie
die is ontstaan door mutatie en recombinatie
3
natuurlijke selectie
, waarbij de best aangepaste organismen overleven
4
voortplanting
, waarbij de gunstige eigenschappen aan nakomelingen worden doorgeven
Slide 31 - Slide
BS4: Evolutie in populaties
Slide 32 - Slide
Leerdoelen
4.4.1 Je kunt beschrijven hoe de genetische eigenschappen van een populatie kunnen veranderen.
Slide 33 - Slide
Definities
Populatie
= Alle individuen van een soort die in een bepaald gebied leven en onderling voortplanten
Genenpool
is alle verschillende genen die voorkomen in een populatie
Slide 34 - Slide
Evolutie
Als een eigenschap voordeel oplevert voor overlevingskans, zorgt natuurlijke selectie voor
survival of the fittest
In sommige gevallen levert een eigenschap alleen voordeel op voor de voortplantingskans, dan spreken we van
s
eksuele selectie
Slide 35 - Slide
BS5: Onderzoek naar evolutie
Slide 36 - Slide
Leerdoelen
4.5.1 Je kunt enkele onderzoeksmethoden naar verwantschap noemen.
4.5.2 Je kunt verschillen en overeenkomsten herkennen tussen organen en orgaanstelsels van de mens en van verschillende diersoorten.
4.5.3 Je kunt een stamboom aflezen en construeren.
Slide 37 - Slide
homologie <-> analogie
homologie
zelfde ontstaansgeschiedenis
zelfde bouwplan
verschillende functies
verwantschap
analogie
verschillende ontstaansgeschiedenis
verschillend bouwplan
zelfde functies
geen verwantschap
Slide 38 - Slide
Welke van deze organen zijn analoog aan elkaar?
A
Vogel en insect
B
Vleermuis en vogel
C
Vleermuis en insect
Slide 39 - Quiz
Rudimentaire organen
-
Rudimentaire organen
: resten van organen die een organisme niet meer gebruikt.
Slide 40 - Slide
DNA analyse
DNA
analyse
= de specifieke nucleotidenvolgorde van DNA (de DNA-sequentie) bepalen
Bij organismen kan verwantschap
bepaald worden.
Slide 41 - Slide
Stamboom
Door DNA te vergelijken kan je een stamboom maken.
Dit heet een
evolutionaire stamboom
.
Slide 42 - Slide
Welke van de volgende
stambomen geeft weer dat de chimpansee meer verwant is met de mens dan met de gorilla?
A
stamboom 1
B
stamboom 2
C
stamboom 3
D
geen van deze stambomen
Slide 43 - Quiz
More lessons like this
4.3 + 4.4 + 4.5
December 2023
- Lesson with
18 slides
Biologie
Middelbare school
havo
Leerjaar 4
10.4 Het ontstaan en de ontwikkeling van het leven
May 2023
- Lesson with
28 slides
Biologie
Middelbare school
havo
Leerjaar 5
evolutie
November 2023
- Lesson with
38 slides
Biologie
Middelbare school
vwo
Leerjaar 4
Hoofdstuk 10 - Evolutie
October 2023
- Lesson with
29 slides
Biologie
Middelbare school
havo
Leerjaar 5
7.4 Evolutietheorie in ontwikkeling
May 2024
- Lesson with
27 slides
Biologie
Middelbare school
vwo
Leerjaar 4
3.6 evolutietheorie samenvatting
June 2022
- Lesson with
11 slides
Biologie
Middelbare school
vmbo t
Leerjaar 3
H4 thema 4 bs3
April 2024
- Lesson with
26 slides
Biologie
Middelbare school
havo, vwo
Leerjaar 4
Basisstof 3: De evolutietheorie
February 2022
- Lesson with
29 slides
Biologie
Middelbare school
havo
Leerjaar 4