(P3) Opbouw berlijn

• Ges
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

De wereld en cultuur

Cultuurgebieden

JdW-kijkwijzer

Lesopbouw:

1. Vooraf:
   Startklaar, Voorkennis activeren, Formatief Handelen
   
   
2. Instructie:
   Leerdoelgericht werken, Inclusieve didactiek, Concrete en herkenbare voorbeelden, Formatief Handelen
   
   
3. Toepassing:
   Actieve verwerking, Formatief handelen 
   
   
4. Evaluatie:
   Afsluiting

Overzicht Periode 3

• Thema: Duitsland
• Benodigde lesmaterialen: Leerboek, werkboek, map, pen en opgeladen laptop.

Week 1	Week 2	Week 3	Week 4	Week 5	Week 6	Week 7	Week 8	Week 9	Week 10	Week 11
Toetsbespreken en Berlijn					SO	Nigeria klimaat	Nigeria bevolking	Nigeria politiek	Nigeria grondstoffen	Herhaling

              Startklaar

• Op je plek zitten 
• Telefoon in het Zakkie 
  
• Jas over de stoel, oortjes in de tas, tas op de grond
• Schoolspullen op tafel: Boek, Chromebook, JdW-map, etui 

1. Startklaar

Bij de start van iedere les verwelkomt de docent de leerlingen bij de ingang van de deur, noemt leerlingen bij naam, maakt oogcontact en besteedt aandacht aan hun welbevinden. De docent geeft het goede voorbeeld en spreekt hoge verwachtingen uit voor het verloop van de les door succescriteria op gewenst gedrag, schooltaal en effectief leren te benoemen. De leerlingen zijn startklaar: ingelogd in LessonUp, telefoons opgeborgen in het Zakkie, en JdW-map op tafel.

Hoe ging de toets?

2. Voorkennis activeren

De docent activeert relevante voorkennis aan de hand van een terugblik-opdracht, waarbij eventueel een beroep op de thuistalen wordt gedaan. Op deze manier biedt de docent een kapstok om nieuwe stof te verbinden aan de eerder geleerde stof en richting te geven aan het verdere verloop van de les. Tegelijkertijd worden hiermee misconcepties van leerlingen zichtbaar gemaakt, waar de docent vervolgens gericht op in kan spelen. 

           Leerdoelen

1. De leerlingen kunnen hun eigen fouten op de toets herkennen en begrijpen waarom het fout was.

(Reflectie op kennis en inzicht)

2. De leerlingen kunnen uitleggen wat ze de volgende keer anders moeten doen om hun resultaat te verbeteren.

(Leren van fouten en plannen voor verbetering)

3. De leerling kan uitleggen hoe Berlijn is opgebouwd en welke verschillende stadsdelen en kenmerken de stad heeft. 

4. De leerling kan uitleggen welke gevolgen de opbouw en structuur van Berlijn hebben gehad voor de stad en zijn bewoners. 

3. Leerdoelgericht werken

De docent geeft het onderwerp, RTTI geformuleerde leerdoelen en de lesopbouw aan. De docent weet de leerdoelen goed te laten aansluiten bij de voorkennis en het (taal)niveau van de leerlingen. Gedurende de les wordt continu een terugkoppeling naar de leerdoelen gemaakt om de mate van beheersing te controleren.      

Wat weet jij al over de geschiedenis van Berlijn?

      De opbouw van Berlijn

Berlijn ontstond rond een eiland in de rivier de Spree

Historische binnenstad groeide uit tot een uitgestrekte stad

Na 1871: industrialisatie → fabrieken en spoorlijnen rondom de stad

Arbeidsmigranten → dichtbebouwde woonwijken (4-5 verdiepingen)

4. Inclusieve didactiek

De docent past diverse strategieën toe om de betrokkenheid van alle leerlingen te garanderen. Door regelmatig het begrip van de lesstof te controleren en zo nodig de uitleg aan te passen, blijft de stof toegankelijk voor iedereen. Flexibele en heterogene differentiatie ondersteunt dit proces. Interactie in de klas wordt versterkt door het gebruik van thuistalen. Verder creëert de docent een contextrijke en inclusieve leeromgeving door (culturele) achtergronden in de lesstof te integreren. Door positief en proactief op leerlinggedrag te reageren, wordt het voor leerlingen makkelijker om gewenst gedrag te tonen en actief deel te nemen aan de les.

De Berlijnse muur

Na WOII: verdeling in Oost- en West-Berlijn

1961: Muur werd gebouwd om vlucht naar Westen te stoppen

150 mensen doodgeschoten bij vluchtpoging

Oost: historisch centrum, West: nieuw centrum rond Kurfürstendamm

Niemandsland langs de muur

4. Inclusieve didactiek

De docent past diverse strategieën toe om de betrokkenheid van alle leerlingen te garanderen. Door regelmatig het begrip van de lesstof te controleren en zo nodig de uitleg aan te passen, blijft de stof toegankelijk voor iedereen. Flexibele en heterogene differentiatie ondersteunt dit proces. Interactie in de klas wordt versterkt door het gebruik van thuistalen. Verder creëert de docent een contextrijke en inclusieve leeromgeving door (culturele) achtergronden in de lesstof te integreren. Door positief en proactief op leerlinggedrag te reageren, wordt het voor leerlingen makkelijker om gewenst gedrag te tonen en actief deel te nemen aan de les.

        Val Berlijnse muur

9 november 1989: Val van de Muur

Eén stad, één Duitsland

Ontwikkeling:

Westzijde: nieuw CBD bij Potsdamer Platz

Noordzijde: regeringsgebouwen + Berlin Hauptbahnhof

Renovatie Oost-Berlijnse wijken (Prenzlauer Berg, Kreuzberg)

CBD = Central Business District

4. Inclusieve didactiek

De docent past diverse strategieën toe om de betrokkenheid van alle leerlingen te garanderen. Door regelmatig het begrip van de lesstof te controleren en zo nodig de uitleg aan te passen, blijft de stof toegankelijk voor iedereen. Flexibele en heterogene differentiatie ondersteunt dit proces. Interactie in de klas wordt versterkt door het gebruik van thuistalen. Verder creëert de docent een contextrijke en inclusieve leeromgeving door (culturele) achtergronden in de lesstof te integreren. Door positief en proactief op leerlinggedrag te reageren, wordt het voor leerlingen makkelijker om gewenst gedrag te tonen en actief deel te nemen aan de les.

       Gentrificatie en protest

Opknappen van wijken → huren stijgen

Rijke mensen trekken in, oorspronkelijke bewoners moeten weg

Protesten tegen "Mietenwahnsinn" (huurwaanzin)

4. Inclusieve didactiek

De docent past diverse strategieën toe om de betrokkenheid van alle leerlingen te garanderen. Door regelmatig het begrip van de lesstof te controleren en zo nodig de uitleg aan te passen, blijft de stof toegankelijk voor iedereen. Flexibele en heterogene differentiatie ondersteunt dit proces. Interactie in de klas wordt versterkt door het gebruik van thuistalen. Verder creëert de docent een contextrijke en inclusieve leeromgeving door (culturele) achtergronden in de lesstof te integreren. Door positief en proactief op leerlinggedrag te reageren, wordt het voor leerlingen makkelijker om gewenst gedrag te tonen en actief deel te nemen aan de les.

    Suburbanisatie & re-urbanisatie

Na 1990: gezinnen trekken naar dorpen rondom de stad (suburbanisatie)

Tegelijkertijd: jongeren trekken naar de stad (re-urbanisatie)

Verbetering wijken + geboortestijging → natuurlijke bevolkingsgroei

4. Inclusieve didactiek

De docent past diverse strategieën toe om de betrokkenheid van alle leerlingen te garanderen. Door regelmatig het begrip van de lesstof te controleren en zo nodig de uitleg aan te passen, blijft de stof toegankelijk voor iedereen. Flexibele en heterogene differentiatie ondersteunt dit proces. Interactie in de klas wordt versterkt door het gebruik van thuistalen. Verder creëert de docent een contextrijke en inclusieve leeromgeving door (culturele) achtergronden in de lesstof te integreren. Door positief en proactief op leerlinggedrag te reageren, wordt het voor leerlingen makkelijker om gewenst gedrag te tonen en actief deel te nemen aan de les.

Waarom groeide Berlijn sterk na 1871?

7. Formatief handelen

De docent geeft de leerlingen gedurende de les gerichte feedback, feedup en feedforward op de op de inhoud van het werk, de leerstrategie, het gedrag en op zelfsturing. De docent bevraagt willekeurig leerlingen met open vragen. De docent stimuleert kwaliteitsbesef onder leerlingen door bijvoorbeeld leerlingen elkaars werk te laten vergelijken of uitgewerkte voorbeelden te gebruiken, gevolgd door geïnformeerde vervolgstappen.

Wat was een belangrijk gevolg van de bouw van de Berlijnse Muur in 1961?

1. De industrie in Berlijn nam sterk toe
2. De stad groeide snel aan de oostkant
3. Er ontstond een nieuw stadscentrum in West-Berlijn
4. De stad werd een hoofdstad van de Europese Unie

7. Formatief handelen

De docent geeft de leerlingen gedurende de les gerichte feedback, feedup en feedforward op de op de inhoud van het werk, de leerstrategie, het gedrag en op zelfsturing. De docent bevraagt willekeurig leerlingen met open vragen. De docent stimuleert kwaliteitsbesef onder leerlingen door bijvoorbeeld leerlingen elkaars werk te laten vergelijken of uitgewerkte voorbeelden te gebruiken, gevolgd door geïnformeerde vervolgstappen.

Wat is het beste voorbeeld van gentrificatie in Berlijn?

1. De aanleg van nieuwe spoorwegen rondom de stad
2. De bouw van de Berlijnse Muur langs de rivier de Spree
3. Gezinnen die verhuizen naar dorpen buiten Berlijn
4. Oude wijken die worden opgeknapt waardoor de huurprijzen stijgen

7. Formatief handelen

De docent geeft de leerlingen gedurende de les gerichte feedback, feedup en feedforward op de op de inhoud van het werk, de leerstrategie, het gedrag en op zelfsturing. De docent bevraagt willekeurig leerlingen met open vragen. De docent stimuleert kwaliteitsbesef onder leerlingen door bijvoorbeeld leerlingen elkaars werk te laten vergelijken of uitgewerkte voorbeelden te gebruiken, gevolgd door geïnformeerde vervolgstappen.

Begrippen

Urbanisatie: verhuizen van platteland naar de stad

Suburbanisatie: vertrek naar buitenwijken/dorpen

Re-urbanisatie: terugkeer naar de stad

Gentrificatie: opknappen van wijk + arme bewoners zo veel mogelijk weg sturen

CBD (central business district) : zakelijk centrum met kantoren en winkels

5. Concrete en herkenbare voorbeelden

De docent maakt gebruik van praktische en concrete voorbeelden die voor leerlingen herkenbaar zijn in hun eigen leefwereld om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent doet hierbij een beroep op dual coding. Door het visuele en het verbale te combineren vergroot de docent de kans dat lesstof beter bij de leerlingen blijft beklijven. 

Aan de slag

Wat - maak opdracht 1 t/m 4 van je werkboek op blz 67

Hoe - In tweetallen.
Hoelang - 15 min.

Klaar - Woordjes leren.

Uitkomst - Bespreek met ander tweetal.

6. Actieve verwerking

De docent maakt expliciet hoe de leerstof actief verwerkt dient te worden. De docent start met modelleren en laat leerlingen vervolgens actief inoefenen. Volgens het 'ik-wij-jullie/jij-wij' principe wordt de ondersteuning geleidelijk afgebouwd. Er wordt gevarieerd in oefentypes en het leerproces wordt zichtbaar gemaakt, bijvoorbeeld met hardop denken opdrachten. Effectieve leerstrategieën zoals zelftesten, gespreid leren, schema’s maken, en samenvatten volgens de Cornell-methode worden expliciet aangeleerd. Dit herkneden van de lesstof helpt bij het bewerken van het lange termijn geheugen.

Waarom vestigden fabrieken zich langs spoorwegen en rivieren?

7. Formatief handelen

De docent geeft de leerlingen gedurende de les gerichte feedback, feedup en feedforward op de op de inhoud van het werk, de leerstrategie, het gedrag en op zelfsturing. De docent bevraagt willekeurig leerlingen met open vragen. De docent stimuleert kwaliteitsbesef onder leerlingen door bijvoorbeeld leerlingen elkaars werk te laten vergelijken of uitgewerkte voorbeelden te gebruiken, gevolgd door geïnformeerde vervolgstappen.

Waarom trekken juist jongeren naar Berlijn terug?

7. Formatief handelen

De docent geeft de leerlingen gedurende de les gerichte feedback, feedup en feedforward op de op de inhoud van het werk, de leerstrategie, het gedrag en op zelfsturing. De docent bevraagt willekeurig leerlingen met open vragen. De docent stimuleert kwaliteitsbesef onder leerlingen door bijvoorbeeld leerlingen elkaars werk te laten vergelijken of uitgewerkte voorbeelden te gebruiken, gevolgd door geïnformeerde vervolgstappen.

Verwerkingsopdracht

 In je verhaal moet duidelijk worden:

Hoe de stad er op dat moment uitziet

Wat de gevolgen zijn van de geschiedenis of stadsopbouw

Wat jouw personage ervaart in het dagelijks leven

Een dag in het leven van… – Verhalende opdracht

Schrijf een kort verhaal (min. 200 woorden) vanuit het perspectief van een bewoner van Berlijn. Kies één van deze personages:

Een arbeider die in 1900 naar de stad komt om in de fabriek te werken

Een jongere die in de jaren ‘80 probeert te vluchten over de Muur

Een student in het huidige Berlijn die in een wijk woont waar gentrificatie plaatsvindt

6. Actieve verwerking

De docent maakt expliciet hoe de leerstof actief verwerkt dient te worden. De docent start met modelleren en laat leerlingen vervolgens actief inoefenen. Volgens het 'ik-wij-jullie/jij-wij' principe wordt de ondersteuning geleidelijk afgebouwd. Er wordt gevarieerd in oefentypes en het leerproces wordt zichtbaar gemaakt, bijvoorbeeld met hardop denken opdrachten. Effectieve leerstrategieën zoals zelftesten, gespreid leren, schema’s maken, en samenvatten volgens de Cornell-methode worden expliciet aangeleerd. Dit herkneden van de lesstof helpt bij het bewerken van het lange termijn geheugen.

Terugkijken 

op de leerdoelen

1. De leerlingen kunnen hun eigen fouten op de toets herkennen en begrijpen waarom het fout was.

(Reflectie op kennis en inzicht)

2. De leerlingen kunnen uitleggen wat ze de volgende keer anders moeten doen om hun resultaat te verbeteren.

(Leren van fouten en plannen voor verbetering)

3. De leerling kan uitleggen hoe Berlijn is opgebouwd en welke verschillende stadsdelen en kenmerken de stad heeft.

4. De leerling kan uitleggen welke gevolgen de opbouw en structuur van Berlijn hebben gehad voor de stad en zijn bewoners. 

8. Afsluiting

De docent controleert in de slotfase van de les of de leerdoelen door alle leerlingen behaald zijn en plaatst de les in de context van de betreffende periode. De docent evalueert samen met de leerlingen het leren en het gedrag en blikt vooruit aan de hand van de JdW-planner.

           Begrippen
           uit deze les

• Urbanisatie
• Suburbanisatie
• Re-urbanisatie
• CBD (central business district) 

8. Afsluiting

De docent controleert in de slotfase van de les of de leerdoelen door alle leerlingen behaald zijn en plaatst de les in de context van de betreffende periode. De docent evalueert samen met de leerlingen het leren en het gedrag en blikt vooruit aan de hand van de JdW-planner.

Exit ticket

8. Afsluiting

De docent controleert in de slotfase van de les of de leerdoelen door alle leerlingen behaald zijn en plaatst de les in de context van de betreffende periode. De docent evalueert samen met de leerlingen het leren en het gedrag en blikt vooruit aan de hand van de JdW-planner.

Eindslide

Ruimte voor een afsluitend woord.