Domein wereld

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Vandaag

• Opgave 1 - Wereld
• Opgave 2 - Wereld
• Opgave 3 - Aarde (klimaten)
• Opgave 4 - Aarde (Endogene en Exogene processen)
• Opgave 5 - Brazilië (sociale geografie)
• Opgave 6 - Brazilië (fysische geografie)
• Opgave 7 - Leefomgeving (rivieren) 
• Opgave 8 - Leefomgeving (stad)

Wereld: wat moet je kunnen? (1)

• Aan het proces van mondialisering/globalisering economische, culturele en politieke dimensies onderscheiden en aangeven hoe deze dimensies elkaar beïnvloeden. 
• Aan de hand van voorbeelden aangeven wat de effecten zijn van en de reacties zijn op globalisering in verschillende landen: een centrumland, een semi-perifeer land en een perifeer land.
• Aan de hand van voorbeelden uitleggen hoe technologische ontwikkelingen, tijdruimtecompressie en globalisering samenhangen.
• Mondiale relatiepatronen van handel, investeringen en migratie beschrijven en in hoofdlijnen verklaren.
• Aan de hand van verschillende indicatoren de wereld indelen en landen met elkaar vergelijken.
• Mondiale spreidingspatronen verklaren.
• Uitleggen hoe demografische kenmerken en verstedelijking samenhangen met het sociaaleconomisch ontwikkelingspeil van een land. Deze samenhang toepassen op drie typen landen: een centrumland, een semiperifeer land en een perifeer land.
• Voor Groot-Brittannië en India de positie in mondiale patronen en de effecten van globalisering herkennen en verklaren. 

Stukje theorie

Kunnen: mondiale spreidingspatronen verklaren

Vijf algemene indicatoren om mondiale spreidingspatronen te verklaren

diffussie = verspreiding van cultuurelementen

Diffusie 

Verspreiding of vermenging van cultuurelementen of ideeën over/door landen of mensen

Vroeger: door contacten die handelaars, veroveraars en reizigers legden

Nu: snelle culturele diffusie door media, migratie, toerisme

Democratisch gehalte

Wat is het democratisch gehalte?

1. Democratie

2. Beperkte democratie

3. Dictatuur

Op basis van democratisch gehalte & mensenrechten

Landen naar democratisch gehalte

Wereldsysteem op basis van welvaart

 De eerste contouren van het wereldsysteem

bevolkingsspreiding

Bevolkingsspreiding

Demografisch transitiemodel

Demografisch transitiemodel

Overgang hoog geboorte- en sterftecijfer naar laag niveau.

Economische indicatoren

• BNP of BBP
• BNP/Hoofd > Beter om landen te vergelijken
• Verdeling van de beroepsbevolking

Welzijn 

Levensverwachting

Alfabetiseringsgraad

VN-welzijnsindex

Verstedelijkingstempo en graad

Leerdoel: Je kunt het verband uitleggen tussen verstedelijkingstempo, verstedelijkingsgraad en welvaart uitleggen

- Verband kun je vaak weergeven in een hoe ... hoe ... zin

- Hoe rijker een land hoe lager het verstedelijkingstempo (en hoe hoger de verstedelijkingsgraad)

- Of andersom: Hoe armer een land hoe hoger het verstedelijkingstempo

India:

Relatief lage verstedelijkingsgraad, maar verstedelijkingstempo relatief hoog

Dankzij mondialisering...

Economische gevolgen

Pacific rim

• Laagwaardige maakindustrie -> hoogwaardige kapitaalgoederen
• Meer wetenschap, innovaties en dienstverlening
• Financiële zakencentra

Global shift

Verschuiving van het economisch zwaartepunt in de wereld.

Laatste decennium: global shift naar pacific Rim (rond Grote oceaan)

Ruilvoet

ruilvoet = Verhouding tussen het prijspeil van de exportproducten en het prijspeil van de importproducten.

De ruilvoet geeft aan hoeveel goederen een land moet exporteren om een bepaalde hoeveelheid goederen te kunnen importeren.

Voor de arme landen zijn de handelsrelaties vaak nadelig

Internationale arbeidsverdeling

Een gevolg van globalisering is een toename van de internationale arbeidsverdeling. 

Dit betekent dat een product wordt gemaakt en geëxporteerd door het land dat dit het beste en goedkoopste kan.

Contingent is vastgestelde hoeveelheid.

Gevolg: internationale arbeidsverdeling verschuift

Global Village

-> tijd-ruimtecompressie

Een global village?

Heterogenisering is het verweven van eigen cultuurelementen met die van de westerse cultuur.

Fragmentarische modernisering

niet iedereen profiteert van de economische ontwikkeling.

traditionaal - modern

Wanneer een deel van een land kenmerken van een centrumland aanneemt, terwijl een ander deel van het land nog in een landbouwsamenleving verkeert

sociale ongelijkheid

regionale ongelijkheid

Regionale ongelijkheid kan optreden wanneer centrumgebieden de armere regio's afromen.

Het centrum onttrekt dan bijvoorbeeld arbeid, kapitaal en grondstoffen aan de periferie.

De periferie komt zo in een negatieve spiraal en krijgt te maken met backwash-effecten.

Het centrum ervaart juist positieven spread-effecten. 

• Europeanisering, Kolonialisme, Imperialisme, Dekolonisatie
• Triade, Nieuwe industrielanden
• Uitschuiving, Nieuwe arbeidsverdeling, Global shift, Pacific Rim

India en GB

• India kolonie van GB
• Centrum-periferie relatie
  GB macht, India afhankelijk van GB
• Verstedelijking
  

Historische relatie India en Verenigd Koninkrijk

• Wat voor een type kolonie was India?
• exploitatiekolonie
• Wat leverde Brits Indië aan GB?
  
• grondstoffen en agrarische producten

Dekolonisatie

Pakistan (1947)

India (1947)

Bangladesh (1971)

Migratie

India -> Groot-Brittannië, VS, Midden-Oosten

Braindrain

Emigranten keren terug-> Bangalore (IT)

India <-> GB: sinds koloniale tijd, gebleven na dekolonisatie

(Oorzaak) door de hechte band met GB is na de onafhankelijkheid in India veel Indiërs naar GB vertrokken om daar een beter leven op te bouwen.

(Gevolg) doordat deze Indiërs zijn gaan wonen in GB hebben ze cultureel invloed gehad op GB --> Indiase restaurants zijn hier een voorbeeld van.

Verstedelijking

GB: hoge urbanisatiegraad (90%), laag urbanisatietempo

-> gestart tijdens industrialisatie

India: lage urbanisatiegraad (33%), hoog urbanisatietempo

-> pas recentelijk. 

-> slums vanwege hoge tempo

En wat gebeurt er in de toekomst in India?

Als globalisering door blijft gaan zullen armere mensen aangetrokken blijven worden door werkgelegenheid/betere salarisen in de steden. Zo zal het tempo verder groeien en er steeds meer mensen in de stad wonen (graad).