2.1 en 2.2 Tachtig jaar oorlog en onrust in de kerk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Hoofdstuk 2

De Opstand

Ontdekkers & Hervormers

H1: Ontdekkers

H2: Hervormers

Lesdoelen:

- Je kunt uitleggen hoe tussen circa 1550 en 1650 een Nederlandse staat ontstond.

Onrust in de kerk

Steeds meer kritiek op de kerk: 

* Leefwijze van geestelijken paste niet bij hun status. (te rijk, te luxe)

Geleerden lazen boeken --> Conclusie:

* veel ideeën & gebruiken van de kerk hoorden niet bij oorspronkelijke teksten.

Splitsing in de kerk:
Protestanten <-> Katholieken

Onrust in de politiek

NL: onrust door geloof + ontevredenheid over bestuur.

1555: Spaanse Filips II (volgt zijn vader Karel V op) vorst van NL en heeft veel macht.

NL edelen: Spaanse koning en raadgevers hebben téveel macht. Bang hun eigen invloed te verliezen.

Uiteindelijk: De Opstand (1568-1648)

2.2 Onrust in de kerk

Doelen

1. Je kunt uitleggen hoe de kritiek op de rooms-katholieke kerkt leidde tot de reformatie. 
2. Je kunt uitleggen hoe die kritiek leidde tot een splitsing in de kerk. 

Erasmus

• Humanisten stellen mens centraal: Carpe Diem
  
• Humanisten: bewonderden de cultuur van de klassieke oudheid. Ook hielden zij zich bezig met de studie van de bijbel. 
• Uit bijbelonderzoek blijkt dat de kerk zich niet aan de leefregels van Christus hield
• Beroemdste humanist: Desiderius Erasmus
• Eind 15e eeuw: groeiende kritiek op kerk

Misstanden

• Tijdens de middeleeuwen werd de kerk steeds machtiger en rijker

• Misstanden in de kerk:
• 1. De paus en bisschoppen leefden in grote rijkdom en bezaten veel macht. 
• 2. Geestelijken hielden zich niet aan de regels, hadden bijvoorbeeld een vrouw.
• 3. Aflatenhandel. 

Reformatie

• 1517: Maarten Luther publiceert 95 kritiekpunten op de kerk: start Reformatie
• Kern: het ware geloof staat in de bijbel, de (luxe) kerk is overbodig
• 1521: keizer Karel V eist dat hij zijn kritiek intrekt --> excommunicatie na weigering
• Gevolg: godsdienstoorlogen in Duitsland
• 1555: godsdienstvrede van Augsburg
• Cuius regio, eius religio: de vorst bepaalt het geloof

Calvijn

• De protestant Johannes Calvijn is veel strenger dan Luther:
• 1. Priesters moeten land regeren, niet vorsten
• 2. Predestinatie: god heeft al vantevoren bepaald of je in paradijs of hel terecht komt
• In de Nederlanden is men voornamelijk Calvinistisch 
• De landsheer (Fillips II) is echter katholiek... 

Maken

2.1 Oriëntatie Tachtig jaar oorlog

1, 3, 4, 11

2.2 Onrust in de Kerk

13, 14, 15, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 25, 26, 30

PO

3 november af