Examentraining Politiek BASIS

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 4

Grondwet - artikel 1

allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld.

Normen en waarden

Wat zijn waarden?

Waarden zijn idealen waar we mee leven. 

Wat zijn normen?

Een norm is een gedragsregel die gebaseerd is op een waarde. Dit heeft dus te maken met de manier waarop je je gedraagt. 

Gelijkheid - Gezondheid - Respect

Tijdens het avondeten moet je je telefoon wegleggen

Maatschappelijk probleem

Politiek

De politiek moet zich met het probleem gaan bemoeien om een oplossing te vinden

Media

Het probleem krijgt aandacht in kranten, televisie en sociale media

Verschillende meningen

Er zijn verschillende meningen over de oplossing van het probleem

Sociaal probleem

Veel mensen hebben er last van of vinden dat het slecht geregeld is.

Kenmerken rechtsstaat

1. er is een grondwet met grondrechten
2. Overheid heeft twee taken
a. rechtsbescherming
b. rechtshandhaving
3 trias politica
5. onafhankelijke rechters
6. Burgers mogen stemmen op politici

hierin staan de belangrijkste rechten en pluchten van burgers omschreven

Waar ligt de grens tussen handhaving van de orde en het overtreden van onze burgerrechten. Denk aan bijv. aan afluisterpraktijken van de overheid om terroristen sneller op te sporen maar tegelijkertijd onschuldige burgers afluitsterd.

de machten in een rechtsstaat zijn gescheiden in:
1. rechterlijke macht: onafhankelijke rechters
2. uitvoerende macht: ministers en ambtenaren
3 wetgevende macht: ministers en 1e en 2e kamer
Zoals je ziet is in Nederland de trias politica niet helemaal goed uitgevoerd maar de basis is er wel
3 gescheiden machten waarbij de burger altijd het recht heeft om naar de rechter te stappen. De hoogste bestuursrechter is de Raad van State

Dictatuur

• De macht is in handen van één persoon of groep
• Er is vaak maar een 'politieke' partij
• Deze personen worden meestal geholpen door het leger
• Er is vaak terreur (geweld) richting eigen inwoners

• Inwoners hebben vaak weinig rechten
• Geen vrijheid van meningsuiting, geen vrije verkiezingen

Met zwakkeren bedoelen we ouderen, vluchtelingen maar ook jongeren en het milieu

Actief = willen controleren en overzicht houden
passief = dingen op z'n beloop laten en pas ingrijpen als het echt niet anders kan

Politieke stromingen

Indeling van politieke partijen volgens een waarde: vrijheid, gelijkheid, geloof etc.

hoe wordt Nederland bestuurd?

Het Rijk (de overheid) maakt wetten voor het hele land zoals donorwetgeving


Provincie
maakt plannen voor een provincie. zoals wegen, grote winkelcentra


Gemeente maakt plannen voor huizebouw, politie, brandweer.


De EU maakt wetten voor de EU waar ook Nederland zich aan moet houden zoals milieu-eisen.

Kabinet

Kamerleden

Publiek

Griffier

voorzitter

Coalitie-partijen
Oppositiepartijen

Regering en kabinet

Het kabinet bestaat uit de ministers en staatssecretarissen samen. De regering is bijna hetzelfde maar dan met ministers en het staatshoofd. Zij zijn eindverantwoordelijk voor al het beleid dat gemaakt wordt en moeten het vertrouwen hebben van het parlement.

Gemeente:

• Bestaat uit: 

1. Burgemeester en Wethouders (B&W)
   
2. Gemeenteraad (direct gekozen door volk)

Burgemeester en Wethouder

1. Dagelijks bestuur : Voert de wetten uit. 

Burgemeester is vergelijkbaar met minsister president en wethouders met andere ministers. 

Gemeenteraad

1. Stemt over wetten. 

2. Controleert de burgemeester en wethouders

-Wordt gekozen door het volk. 

Je kan de gemeenteraad zien als de tweede kamer

Het provinciebestuur

Provinciale Staten: 

- Om de 4 jaar verkiezingen

- Grootte PS is afhankelijk van het aantal inwoners van de provincie 

- Controlefunctie

Gedeputeerde Staten

- Dagelijks bestuur, gekozen door de PS

- Maken beleid, voeren beleid uit. PS moet de plannen eerst goedkeuren voordat het uitgevoerd wordt

Commissaris van de Koning

- Voorzitter van GS en PS

- Officieel benoemd door Koning, eigenlijk door minister van Binnenlandse Zaken (Mvr. Kasja Ollongren)

 Structuurvisie

Het ontstaan van de EU

Vrede, veiligheid en welvaart

Na de Tweede Wereldoorlog moest Europa opnieuw worden opgebouwd. Daarvoor waren kolen en staal belangrijke grondstoffen.
West-Duitsland, Frankrijk, Italië, Nederland, België en Luxemburg ruchtten daarom in 1951 de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal op.

De samenwerkig had ook veiligheid als doel. Nooit meer oorlog, zo was het idee. Kolen en staal heb je ook nodig voor de wapenproductie. Als we elkaar daarin een beetje in de gaten konden houden konden we oorlog voorkomen.

De EGKS was zo succesvol dat we in 1957 de Europese Economische Gemeenschap oprichtten. Meer samenwerking tussen Europese lidstaten voor meer economische groei.

Komt bijelkaar wanneer de Raad van de Europese  Unie geen beslissing heeft kunnen nemen. Bestaat uit de regeringsleiders van de lidstaten. De leiders overleggen over de richting van beleid en hakt evt. knopen door

Elke 5 jaar gekozen. Voor Nederlandse kiezers zijn er Nederlandse kandidaten. Vergelijkbaar met de Tweede Kamer (wetgevend + controleren). Ook de Raad van Ministers stemt over wetsvoorstellen

Is het belangrijkste besluitvormende orgaan van de EU. Stemt net als Europees Parlement over wetsvoorstellen. Welke ministers (uit lidstaten) in de Raad zitten is afhankelijk van het ondewerp dat besproken wordt.

Dagelijks bestuur van de EU. Vergelijkbaar met ons kabinet (wetgeving + uitvoering). Alle lidstaten van de EU sturen 1 commissaris naar de Europese Commissie. Deze commissarissen denken aan het belang van de EU in haar geheel

Europese Hof van Justitie

Onafhankelijke rechterlijke macht die waakt over de EU wetten.
Zorgt dat de wetten van de EU overal op dezelfde wijze worden nageleefd en toegepast. Ook bedrijven en burgers kunnen naar het Hof stappen.

Raad van de Europese Unie

Invloed van pressiegroep

Pressiegroepen: groepen die met bepaalde belangen de politiek willen beinvloeden.

Greenpeace, BONT voor dieren, Scholierenbond, Amnesty

Druk uitoefenen, actie voeren en 

Lobbyen = steun vragen voor jouw standpunten bij de politiek.
Om hun doelen te bereiken hebben ze machtsmiddelen nodig

Pressie = druk
dus een groep die druk uitoefent.

Kennis, grootte van groep, geld, toegang tot media, formele wettelijke mogelijkheden (naar de rechter stappen)

Functies media

Spreekbuisfunctie

Via de media kun je als burger je mening geven. Zo kun je de krant bellen over een plaatselijk probleem of kun je op social media je mening geven over een probleem. Je gebruikt de media dan als spreekbuis

Controlerende functie

Journalisten houden in de gaten of politici wel doen wat ze beloven

Meningsvormende functie

In krantenartikelen kun je veel goede argumenten lezen over plannen. Zo kun je ook beter je eigen mening vormen

Informatieve functie

We lezen over politieke besluiten in kranten of lezen het op nos.nl bijvoorbeeld. Zo blijven we dankzij de media op de hoogte

Agendafunctie

Journalisten berichten over problemen in de samenleving. Daardoor komen deze problemen op de politieke agenda te staan.

Antwoord: B

Antwoord B

De Koning gaat namens Nederland op bezoek. Dit noem je representeren. Hij representeert Nederland dus.

Antwoord B

Democratie

Democratie

Dictatuur

Dictatuur

4 goed = 2 punten
3 of 2 goed = 1 punt
minder dan 2 goed = 0 punten

Antwoord B

Antwoord C

Antwoord A

Antwoord B