§3.4 Strijden en sporten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

H3. De Grieken

§3.4 Strijden of sporten

1. Aan het eind van deze les kun je uitleggen waarom de Grieken soms samen moesten werken in tijden van oorlog.

2. Waarom Sparta en Athene met elkaar in oorlog raken.

Dit ga je leren in paragraaf § 3.2

Taaldoelen:

Lezen, begrijpend lezen, leren samenvatten, leren van nieuwe historische begrippen en uitbreiding

van de woordenschat.

Lesdoelen

Bespreek de lesdoelen met uw leerlingen.

Wat weet jij van de Grieks - Perzische oorlogen?

De Grieken deden veel samen:

samen vechten (tegen elkaar!!!)

samen oorlog voeren tegen het buitenland (Perzen)

3.4 DE GRIEKEN TEGEN DE PERZEN

• EERSTE PERZISCHE OORLOG (490 v. Chr.)

•  Aanleiding: Athene steunt opstandige kolonies (499 v. Chr.)
  
• Koning Darius heeft nu een motief om de Grieken aan te vallen 
• Steekt met vloot over en landt op de vlakte bij Marathon (zie   kaartje)
  
• Slag bij Marathon beroemd vanwege
  

         - De overwinning van Athene (Miltiades)

         - De boodschapper Philippes (Niké!)

         - De afwezigheid van de Spartanen

De Eerste Perzische Oorlog: aanleiding

• De Perzen nemen veel Griekse koloniën over.

• Ionië, voormalige Griekse kolonie, was ontevreden over de hoge belastingen en hindering van het Griekse zeehandel.

Met een groot leger trekken de Perzen door Griekenland. Bij het plaatsje Marathon worden de Perzen uiteindelijk verslagen. Om dit goede nieuws naar Athene te brengen, werd Philippides naar Athene gestuurd. Volgens de legende rende hij in één keer naar Athene. Hij rende daarmee de eerste marathon.

Falanx opstelling Grieken

Falanx opstelling

TWEEDE PERZISCHE OORLOG (480 v. Chr.)

• Koning Xerxes wil zijn vader wreken
  
• Leger en vloot van mythische     proporties ( Groot)

Monument koning Leonidas

Athene was verwoest, maar de Perzen werden verslagen.

Themistocles - "houten muren' - trireem

Na de Perzische oorlogen kwam er een Griekse burgeroorlog

.

Strijden voor de stadstaat

GRIEKEN TEGEN DE GRIEKEN

Oprichting Attisch-Delische Zeebond

 Gericht tegen de Perzen

 Gunstig voor Athene

 Misbruik zeebond en arrogantie Athene (Eeuw van Athene

---> wederopbouw van de stad – Perikles)

De Gouden Eeuw van Athene

 Verlies Athene (einde bloeiperiode!)

- Afbreken stadsmuren

- Inleveren vloot

- Afschaffen democratie

 Uiteindelijk zouden alle poleis (verzwakt door de oorlog) veroverd worden door de Macedoniërs (zie kopje Alexander de Grote)

Athene en de Peloponnesische Oorlog

Aantekening

De Grieken voeren veel oorlog, zowel met elkaar als tegen elkaar. Met elkaar voeren ze oorlogen tegen een ander volk: de perzen. De Grieken winnen de strijd van dit enorme rijk.

Tegen elkaar strijden vooral de Atheners en de Spartanen.

Dit zorgt er uiteindelijk voor dat de Grieken elkaar ernstig verzwakken en hierdoor in de problemen komen wanneer de Macedoniërs opkomen.

Oorzaak en gevolg

OORZAAK

GEBEURTENIS

GEVOLG

Ik ben te laat van huis gegaan / fietssleutel kwijt

Ik kom te laat op school

Ik moet morgenvroeg om 8 uur melden

Eerste Perzische oorlog

• Ionische opstand
• Perzen - Grieken

499-490 (eerste Perzische oorlog)

• 490 v. Chr. verslagen
• Marathon

Tweede Perzische oorlog

Darius (Perzen)

• Wraak
  

Tweede Perzische oorlog

Athene

• Bondgenootschappen
• 480 v. Chr. slag bij Thermopylae
• 480 v. Chr. slag bij Salamis
• 479 v. Chr. Perzen verslagen

Gevolg: Athene machtige vloot

Peloponnesische oorlog 

• Sparta (militair) & Athene (cultureel)
• Stadstaten botsen

431 - 404 v. Chr.

• Peloponnesische oorlog

• Sparta wint de oorlog
• democratie afgeschaft 

Alexander de Grote

Grieks-Perzische Oorlogen 

500 v Chr.  Eerste Perzische Oorlog

• Perzische Rijk verovert grote gebieden
• Griekse kolonies
  
• Ionische Opstand
• Athene steunt kolonies 

Alexander de Grote

Grieks-Perzische Oorlogen 

• Perzische vloot  
• Aan land bij Marathon
•  Onder leiding van Athene winnen de Grieken 

490 v Chr.  Eerste Perzische Oorlog

Alexander de Grote

Grieks-Perzische Oorlogen 

480 v Chr. Tweede Perzische Oorlog

• Perzen willen wraak 
• Griekse steden werken samen: Helleense Bond
• Sparta heeft de leiding
• Slag bij Thermopylea  
• Perzen winnen 
• Maar... Athene had nog een vloot 

Alexander de Grote

Grieks-Perzische Oorlogen 

480 v Chr. Tweede Perzische Oorlog

• Atheense vloot lokt de Perzen in de val bij Salamis
• Later wint Athene op het land bij Plataeae
• Perzen laten voortaan de Griekse steden met rust

Alexander de Grote

Peloponnesische  Oorlog

431 v Chr. 

• Athene (democratie) en Sparta (aristocratie) ruzie 
• Wie is de belangrijkste stadstaat?
• Athene: Delische Bond
• Sparta: Peloponnesische Bond
• Sparta wint
• maar jaar later jagen de inwoners van Athene de Spartanen weg  

Oude Grieken vs Perzen: 

• Ionische Opstand
  
• Eerste en Tweede Perzische Oorlog 

Darius I

                           <- leider: Darius I
                                           
                                  

De Ionische opstand

- Opstand van de Griekse kolonies aan de Turkse kust

Slag bij Marathon (490 V.CHR)

Veel Griekse stadstaten werkten samen tegen de Perzen in Helleense bond.

De Eerste Perzische Oorlog (2)

Conclusie: de Perzen verliezen de slag bij Marathon.

Een Atheense soldaat rende in één ruk van Marathon naar Athene (42km) om de overwinning te melden...

Slag bij Marathon (490 V.CHR)

Veel Griekse stadstaten werkten samen tegen de Perzen in Helleense bond.

Xerxes I (zoon van ....)

Helleense bond

Militaire samenwerking tussen de stadstaten Athene en Sparta en andere Griekse stadstaten

Leonidas I 

De slag bij Salamis (480 V.CHR)

Veel Griekse stadstaten werkten samen tegen de Perzen in Helleense bond.

Veel Griekse stadstaten werkten samen tegen de Perzen in Helleense bond.

Sparta

Aristocratie

militair

jongens en meisjes werden militair getraind

Athene

Democratie

Wetenschap

meisjes  niet militair getraind

Slag bij Plataeae (479 v.Chr)

Peloponnesische oorlog (431-404 v.Chr.)

 - Strijd om de macht in Griekenland

- Sparta >Peloponnesische Bond  

- Athene >Delische Bond 

Grieken tegen Grieken

Pericles 495 - 429 v. Chr

na de oorlog:

- Spartaanse manier van besturen in Athene 

- Na een jaar worden de Spartanen Athene uitgejaagd

- gevolg van de oorlog?

• Vanaf 360 v.Chr. kwam het Macedonische Koninkrijk op. 

Opkomst in het noorden........

Filippus II (koning van Macedonië): (336 v.Chr.) 

Alexander de Grote

• Alexander de Grote veroverde het Perzische rijk (334 v.Chr).
• 
  
• 
  
• 
  
  
• Alexander III vocht tot 323 v.Chr > tot aan India

Athene

VS

Sparta

Sparta

Athene

sparta

athene