4.2 de industriele revolutie

• geschiedenis
• Beroepsopleiding

Tijd van Burgers en Stoommachines

Par 4.2  

De Industriele revolutie

Deze les

1. Uitleg opdracht 2 PO>>>Column schrijven

2. Uitleg over de woon en werkomstandigheden van arbeiders in de 19e eeuw

3. Werken aan de PO

Opdracht 2 Schrijven column

De Grondwet van 1848 staat in de Canon van Nederland>>1 van de belangrijkste gebeurtenissen in de Nederlandse geschiedenis.

Bekijk de website: https://www.entoen.nu/nl/grondwet 

Lees de inleidende tekst en bekijk de canonclip voortgezet onderwijs (filmpje)

Standpunt innemen!!!

Een column is een korte tekst waarin de schrijver grappig en/of uitdagend zijn mening geeft.

 

In je column neem je het standpunt in dat het onzin is dat het opstellen van de Grondwet in 1848 is opgenomen in de canon van de Nederlandse geschiedenis.

Bij het schrijven:

1. Je column heeft een begin, midden en een eind

4. Schrijf in korte zinnen

5. Laat het verhaal uit je hart komen: gebruik humor, actuele feiten en overdrijf een beetje

6. Bedenk een passende én pakkende titel voor je column

7. Zorg ervoor dat de tekst in correct Nederlands geschreven is en uit maximaal 600 woorden bestaat

Bij het nakijken let ik op:

• de inhoud van de column is gelijk duidelijk.

• de column bevat geen fouten.

• de column bevat feiten.

• de column bevat humor en je persoonlijke mening.

• de column heeft een passende titel.

• de column is goed opgebouwd of een kop en een staart.

Lesdoel

Je kunt uitleggen hoe de werk- en leefomstandigheden van de arbeiders waren

Leg in je eigen woorden uit hoe de stoommachine zorgde voor de Industriele revolutie

Industriële Revolutie

1750-1900

• Door de komst van de machines verandert de manier waarop mensen produceren: van handmatig naar machinaal
• De verandering noemen we de Industriële Revolutie

van kleinschalige handmatige productie in de huisnijverheid...

... naar grootschalige machinale productie in fabrieken

Slechte werkomstandigheden

• onveilig en ongezond, saai werk
• lange werkdagen (14u/dag)
• lage lonen => amper gezin onderhouden
• geen rechten !
  

Kinderarbeid

• Goedkoper dan volwassenen.

• Nauwelijks onderwijs gehad. 

     (leerplicht vanaf 1900)

• Noodzakelijk voor onderhoud gezin.

Kinderarbeid is heel gewoon

en nu...

Kinderwetje van van Houten

• Eerste sociale wet 1874

• Kinderen onder de 12 jaar mochten niet meer werken in fabrieken 

• Begin van sociale wetgeving in Nederland.

Erbarmelijke woonomstandigheden

• slechte kleine huisjes (krotten)
• grauwe arbeiderswijken
• veel gezinsleden
• slecht eentonig voedsel (vlees was zeldzaam)
  
• hoge kindersterfte
• weinig hygiëne -> één toiletblok voor heel de wijk.
  

4.2 - deel 2

Werken en wonen

De woonomstandigheden van de arbeiders waren ook slecht. 

• Nauwelijks openbaar vervoer: arbeiders woonden op loopafstand van de fabriek. Gevolg: urbanisatie/ verstedelijking.

Werken en wonen

• Donkere, piepkleine woningen, dicht op elkaar.
• Afval en uitwerpselen kwamen in beerputten terecht of in rivieren/ kanalen.
• Geen schoondrinkwater.

Werken en wonen

• Slechte hygiëne.
• Besmettelijke ziektes.
• Gemiddelde leeftijd arbeider: 35 jaar.
• 50 jaar was oud.

Urbanisatie

Noem 2 verschillende voorbeelden van de slechte werkomstandigheden in de fabrieken.

Waarom protesteerden arbeiders nauwelijks tegen deze slechte werkomstandigheden?

Wat gebeurde er vaak als je door een bedrijfsongeval arbeidsongeschikt was geworden?

1. Dan werd je ontslagen.
2. Dan kreeg je een uitkering.

Waarom werkten vrouwen en kinderen ook in fabrieken?

Noem 2 verschillende voorbeelden van slechte leefomstandigheden tijdens de Industriële Revolutie.

Kapitalisme

economisch systeem waarin ondernemers vooral winst maken door goederen te maken en daarbij zo min mogelijk gehinderd worden door wetten en regels.

De klassenmaatschappij

In de 19e-eeuwse klassenmaatschappij waren er 3 klassen:

1. ondernemersklasse, 
2. de middenklasse,
3. de arbeidersklasse.

Ondernemersklasse

• kleine groep rijke ondernemers.
• zij hadden het kapitaal (geld, machines, fabrieken).
• woonden in buitenwijken in ruime huizen.

Middenklasse

• middengroep van bijv. geschoold kantoorpersoneel, winkeliers en schoolmeesters.
• Hoefden niet meer met de hand te werken.
• Hadden het beter dan de arbeiders, maar waren niet zo rijk als de ondernemers.

Arbeidersklasse

• Grootste klasse, onderaan de samenleving.
• Geen bezit.
• Konden alleen iets verdienen door te werken.

Wat is de juiste volgorde?
Zet de belangrijkste klasse eerst.

1. arbeidersklasse - middenklasse - ondernemersklasse
2. middenklasse - arbeidersklasse - ondernemersklasse
3. ondernemersklasse - middenklasse - arbeidersklasse
4. middenklasse - ondernemersklasse - arbeidersklasse

Nieuwe uitvindingen 

1. verbrandingsmotor -->  werkt op diesel of benzine, was eenvoudiger te bedienen dan een stoommachine. maakt uitvinding van de auto mogelijk. 

2. gaslamp, later elektrisch licht 

3. telegraaf, later telefoon 

5. inentingen om ziektes te voorkomen + verdovingen 

6. kunstmest 

Geen uitkering

• Zieken, bejaarden en invaliden waren aangewezen op de liefdadigheid van de kerkelijke armenzorg.

• Ze kregen eten, kleding en brandstof van de kerk 

      (maar dat was weinig)

De Sociale Kwestie

• Een kwestie is een probleem
  

• Het probleem van de slechte woon- en werkomstandigheden van de arbeiders.

• Armoede probleem
  

Wat is de Sociale Kwestie? 

• ‘De rijken worden rijker, de armen worden armer’
  

• Alleen ‘de rijken’ mogen stemmen.

• Hierdoor blijven ‘de rijken’ aan de macht.

• Eind 19e eeuw.

• Vooral in de steden - Urbanisatie
  

Wie helpt de arbeiders?

- vanaf 'de werkvloer'

• Sommige fabrikanten gaven de arbeiders wél wat extra's.

   

• Arbeiders gaan staken: dit werkt alleen als iedereen gaat staken. waarom?

• Arbeiders gaan samenwerken in vakbonden.

Wie helpt de arbeiders?

- vanaf 'de werkvloer'

• Vakbonden: organisatie die opkomt voor de belangen van werknemers.
• Als je lid was van een vakbond kon je staken: door lidmaatschap was er een kas waaruit je betaald werd, ook als je ziek was.

Invoering Sociale wetten

• Zeer slechte woon- werkomstandigheden arbeider
• Regering zag dat ze hier iets aan moesten doen
• 1874 Invoering eerste sociale wet (kinderwetje Van Houten --> kinderarbeid onder de 12 jaar in fabrieken verboden)

• Invoering meer sociale wetten

Van liefdadigheid naar sociale wetten

• Armenwet (1854)
  
• 'Kinderwetje van Van Houten' (1874)
  
• Leerplichtwet (1900), 
• Woningwet (1901),
• Ongevallenwet (1901)