Rousseau

• Filosofie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Rousseau: is de mens van nature slecht?

Spoorboekje

1. Rousseau: filosoof van de romantiek

2. Drill rap en messenjochems

3. Is de mens van nature slecht of goed?

Leerdoeloes

- De leerling kan Rousseau zijn opvatting van de natuurtoestand uitleggen en kan daarbij aangeven wat dit betekent voor zijn staatsopvatting
- De leerling kan Rousseau zijn begrip van vervreemding uitleggen en kan aangeven hoe dit begrip verschilt van dat van Marx
- De leerling kan aangeven wat twee kritiekpunten van de romantiek op de verlichting zijn

Wat zijn jouw associaties bij het
woord 'romantisch'?

1. Rousseau: filosoof van de romantiek

• Kant en de Verlichting (18e eeuw): nadruk op vooruitgang. We worden steeds zelfstandiger en rationeler.

• Rouseau en de Romantiek (eind 18e en 19e eeuw):

- Emotie

- Geschiedenis

- Natuur

- Het eigene

1. Rousseau: filosoof van de romantiek

1750:  Discours sur les sciences et les arts.

1755: Discours sur l'origine et les fondements de l'inégalité parmi les hommes.

Hobbes heeft bij het verkeerde eind: mensen doen inderdaad egoistisch, maar dat komt doordat de maatschappij ze zo gemaakt heeft.

Hobbes schrijft zelf op een bepaald moment in de geschiedenis.

Leg uit wat Rousseau bedoelt met de begrippen 'Amour de soi' en 'amour propre'

1. Rousseau: filosoof van de romantiek

Hoe zit dat? Op wat voor manier vervreemdt de samenleving de mens van zichzelf? 

• Amour de soi: natuurlijke zelfliefde (overlevingsdrang + redenen hebben) + pitié (medelijden hebben met anderen). Apensoorten, de bon sauvage en kinderen.
  

• Amour propre: artificiele eigenliefde (trots)

Mensen gaan dicht op elkaar in steden wonen. Je gaat je dan vergelijken met anderen --> trots, jaloezie en ijdelheid.  

Verschil met vervreemding Marx: we moeten niet alleen de samenleving, maar ook het vanzelf veranderen. Cultuur en wetenschap ipv het kapitalisme

1. Rousseau: filosoof van de romantiek

Hobbes: 'het volk' bestaat niet. Is een verzameling rationele individuen.

Rousseau: mens is een sociaal wezen (zowel rationeel als affectief)

Hobbes: de staat gelegitimeert in de verschrikking van de natuurtoestand

Rousseau: de staat gelegitimeert in de volonté générale

Hobbes: de soeverein mag niet afgezet worden --> anders natuurtoestand

Rousseau: de soeverein kan prima afgezet worden als hij de wil van het volk niet naleeft.

Hoe zou Hobbes en hoe zou Rousseau verklaren dat deze jongens met messen op straat lopen?

Is de mens van nature slecht? Geef aan of je het meer met Rousseau eens bent of meer Hobbes en waarom.