Les-opdracht 6. Protest

• Culturele en kunstzinnige vorming
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Protesteren; rebelleren en provoceren...

Je kunt het leren!

Activisme vanuit de belangen van een ideologie, de weerspiegeling hiervan in Kunst(vormen) en cultuur en de dialoog hierover in de Media...

Latijn

Protest (van het Lat.: pro is 'voor', testari is 'getuigen') is het uitdrukken van negatieve gevoelens over bepaalde politieke of maatschappelijke problemen. Op deze manier hopen mensen een verandering in de samenleving voor elkaar te krijgen.

Politiek activisme

Alle buitenparlementaire activiteiten die als doel hebben politieke en/of maatschappelijke verandering te brengen. Voorbeelden;

• Milieuactivisme, 
• De verdediging van mensen- of dierenrechten
• Nationalisme en vakbondsactivisme. 

Activisme kan uitgedragen worden via de journalistiek, literatuur of moderne media, vrijwilligerswerk, petities, demonstraties of stakingen, maar ook met geweld. Maar ook door middel van kunst!

Provo's

• Halverwege de jaren zestig ontstaat in Amsterdam de provobeweging. 
• Provo komt van het woord ‘provoceren’, dat ‘uitdagen’ of ‘uitlokken’ betekent.
• Dat is ook precies wat de provo’s willen: iets doen of zeggen om een reactie uit te lokken. 
• Met ludieke acties, grappig en zonder geweld, wilden zij de ouderen aan het denken zetten. 

Kroningsoproer

Nederland heeft sinds de WOII vrijwel geen grote/massale politieke conflicten gekend; De kroningsrellen behoren tot de grootste orde-verstoringen of rellen in de Nederlandse geschiedenis in vredestijd. 

• In de jaren '70 ontstaan kraakbeweging door woningnood en leegstand. (Zou dat nu ook op een gegeven moment weer gebeuren?)
• 30 april 1980: de troonopvolging met inhuldiging van koningin Beatrix op Koninginnedag. (Hiervoor zijn hoge kosten gemaakt voor o.a. renovaties) 
• Onder de leus 'Geen woning, geen kroning!' gingen krakers, autonomen en andere (radicale) jongeren de straat op : een deel protesteerde tegen de woningnood, anderen waren van plan de inhuldiging te verstoren. De dag eindigde in grote krakersrellen. 

Welke rellen/conflicten waren onlangs in NL?

Hoe kan jij in de maatschappij mensen ‘provoceren’, ‘uitdagen’ of ‘uitlokken’?

Wat kan jij  zeggen om een reactie uit te lokken?

Met welke (ludieke) leus kun jij mensen aan het denken zetten? 

• Weg met ketchup; delletje-speciaal is met curry!
  
• Onze kantine moet goedkoper worden!
  
  
• Vrouwen moeten meer betaald krijgen dan mannen, 'onze kosten' zijn hoger!
  
• Tonijnvangst moet stoppen, uitstervende diersoorten eten is belachelijk!
  
  
• Vroeg opstaan is niet goed voor jongeren, standaard 1e 2 uur vrij in de bovenbouw!
  
• Ouders zouden geen inlog voor SOM moeten krijgen,  wegens privacy!

Waar ben JIJ wel eens boos over? Waar word jij door geraakt of waar kan jij je zo ontzettend aan ergeren?

Welke vorm van onderstaand activisme vind jij het meest van waarde?

Milieu-activisme

De verdediging van dieren-rechten

De verdediging van mensen-rechten

Anti-immigratie activisme

Wat is Activisme in de kunst

Kunst kan mensen inspireren, aan het denken zetten en soms kan het leiden tot verandering. 

Kunstenaars zetten hun kunst in om aandacht te geven aan een crisis, taboe of misstand, die ze aan het hart gaat.

Irving Norman 1944

Anti-oorlog

Karel Appel 1948

Schreeuw van de vrijheid

Politiek en Beeldende Kunst: 

Protest tegen oorlog

DADA

FUTURISME

SURREALISME

Protesteren tegen het verleden en alle gevestigde waarden en normen. Deze gevestigde orde belemmert de vooruitgang!

Protesteren tegen de maatschappij, de oorlog en de gevestigde kunstwereld van voor de oorlog. Maken antikunst om zich hiertegen te verzetten.

Protesteren tegen de normen van kunst. Volgens hen mag kunst een uiting zijn van gedachten, zonder morele of etnische bedoelingen. Je mag je fantasie gebruiken zonder je wat aan te trekken van de regels.

Vind jij dat bij een protest iets mag 'sneuvelen' voor het grotere doel/de aandacht? Denk aan: voedselverspilling, historische objecten vernietigen, het milieu...

Ja, in principe wel

Nee, in principe niet

Cheese Wall Protest (2019)

Kunstenaar Cosimo Cavallaro

...maakte van bedorven blokken Mexicaanse kaas een muur tussen Mexico en USA.

Wat Cavallero wilde bereiken met zijn kaasmuur, was het op gang brengen van een discussie. Zijn intentie was om te laten zien hoe absurd het eigenlijk is om kunstmatige grenzen te creëren tussen twee volkeren, en om te demonstreren dat de mensheid enorm veel voedsel verspilt, mede teweeggebracht door de vele bizarre voedselvoorschriften.

Na spoedberaad heeft Amerika de muur verwijderd

Hij heeft een rechtszaak aangespannen

Ai Weiwei (1995) - Opzettelijke vernietiging van Han dynastie Urn

 Deze daad daagt de traditionele opvattingen van behoud en eerbied voor oudheden uit (waarde toegekend door overheden).

De kunst van Ai Weiwei heeft vaak een politieke ondertoon, en 'Dropping a Han Dynasty Urn' is daarop geen uitzondering. In een land dat bekend staat om zijn strenge censuur en controle, kan de vernietigingsdaad van Weiwei worden gezien als een statement tegen het onderdrukkende regime. Door openlijk door de overheid geconstrueerde verhalen te trotseren en de waarde die de samenleving aan objecten hecht in twijfel te trekken, daagt Weiwei de status quo uit en pleit hij voor individuele expressie en vrijheid van meningsuiting.

Klimaatactivisme door vernielen van kunst (waar geef je om?)

landschappen zijn het beschermen waard!

Mild/hard: activisme zichtbaar in de Media

• Mild: Greta Thunberg, Youth for Climate en Grootouders voor Klimaat
• Hard: Extinction Rebellion
• Kunst: In 2009 maakte Banksy een mural die half boven het water van Regent’s Canal in Londen uitstak met de tekst 'I don't believe in global warming'. Aanleiding: Mislukken klimaattop. Tien jaar later dook dit werk weer op, op de plek waar een Extinction Rebellion protest plaatsvond.

In Den Haag zijn vanmiddag meer dan 2.400 aanhangers van de klimaatactiegroep Extinction Rebellion opgepakt nadat ze de snelweg A12 in Den Haag hadden geblokkeerd. Vlak voor het middaguur liepen enkele duizenden mensen er de snelweg op. Daar werden ze tegengehouden door de politie, die ook het waterkanon inzette. (9 sept 2023)

Milieu-activisme in de kunst

- Vaak doormiddel van Street art (bijv. Banksy) en Performance Art. bijv. Recycled street-fashion in Kinshasa, Congo, dat aandacht vraagt voor vuilnis-crisis en consumentisme en lopende kunst (performers) op het KinAct Festival daar.

Wat is Perfomance Art dan?

• Ontstaan in de jaren '70; door immateriële (niet-tastbare) kunst te maken waarbij het lichamelijke zelf het middel is, proberen kunstenaars te breken met tradities. Performance art is niet te koop; door de grenzen op te zoeken (te provoceren) en de toeschouwers hier in te betrekken (een unieke ervaring te bieden) probeert de kunstenaar mensen aan te zetten tot denken.
  
  
• Het is een kunstvorm die elementen van beeldende kunst, muziek en theater combineert. De kunstenaar neemt meestal zelf met zijn eigen lichaam een rol aan en maakt gebruik van rekwisieten en technische hulpmiddelen zoals lichteffecten, video-elementen en geluidsbanden.

En Endurance Art?

 Een subcategorie van Performence Art is uithoudingskunst (endurance art), met ongemakken als pijn, uitputting en eenzaamheid, die veel uithoudingsvermogen vergen. Soms zijn dit zeer langdurige performances.

(Do not try this at home!)

En Satire? (Media/performance Art?)

En Muziek & Protest?

Bijv.; Within Temptation

Met haar betrokkenheid bij initiatieven zoals de stichting Ukraine Aid OPS vraagt Within Temptation om de aandacht blijven vestigen op de broodnodige steun van Europa voor de verdediging van Oekraïne.

De videoclip werd geregisseerd door de bekende Oekraïense videoregisseur Indy Hait, de opnames waren in  Kiev, Oekraïne. 

A fool's Parade (2024)

Opdracht 

1. Bedenk een doel waarvoor jij je zou willen inspannen; kies een activistische thema (een crisis b.v.)

- Welke invalshoek zou jij willen nemen? (schokkeren, positief, humor, negatief)

- ‘Wat moet anders’ onderzoek; wat/hoe/waarom? 

2. Wat voor gefilmde protest-kunstvorm zou je willen gebruiken om aandacht te vragen voor dit doel? Maak dus een filmpje, hierin wordt een protest zichtbaar, en kies qua vorm uit:

- Perfomance art; Endurence? Satire (ridiculiserend)?

- Protestlied

Film horizontaal/liggend/landscape! Minimaal 20 seconden aan boeiend/goed beeldmateriaal!