5.1 Er komen andere tijden

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

5.1 Er komen andere tijden 

Planning

- Periode doornemen

- Leerdoelen

- Uitleg

- Opdracht

- Leerdoelen

- Uitleg PO

Leerdoelen

In deze paragraaf leer je...

- hoe de Nederlandse economie vanaf 1945 werd hersteld en vernieuwd.

- hoe de verzorgingsstaat werd opgebouwd.

- hoe vanaf de jaren 1960 nieuwe opvattingen ontstonden.

- hoe de pluriformiteit in de samenleving groter werd.

De puinhopen van de oorlog

•  In 1945 moest er in Nederland veel oorlogsschade worden hersteld
•  Toch ging de wederopbouw snel
•  In 1950 had de landbouw alweer het vooroorlogse peil bereikt en de industrie produceerde alweer meer dan voor de oorlog

• Er werden veel woningen gebouwd, maar de woningnood bleef hoog
• Dat kwam ook door de babyboom die vanaf 1945 zorgde voor een snelle bevolkingsgroei
• Veel jonge echtparen moesten bij hun ouders inwonen

•  Na de wederopbouw volgde de modernisering van de Nederlandse economie
• Tot 1973 met 5% per jaar groeien (daarna nooit meer zo snel)

• De snelle wederopbouw en modernisering waren onder meer veroorzaakt door de Marshallhulp en de samenwerking van werkgevers, vakbonden en regering.
  
• Werknemers werkten hard. Ze namen met weinig genoegen en waren gezagsgetrouw. 
• Ze geloofden dat ijver en zuinigheid nodig waren om welvaart te bereiken. Door de economische groei kwam die welvaart er ook. 
• In 1956 gingen de lonen voor het eerst flink omhoog.

De verzorgingsstaat

• Willem Drees ("vadertje Drees")
• In de jaren 1945-1958 vormden confessionelen en socialisten samen de regering. 
• De grootste politieke partijen waren de katholieke KVP en de sociaaldemocratische PvdA, met beide ongeveer 30 procent van de stemmen. 
• De PvdA’er Willem Drees was tot 1958 minister-president 

• Onder zijn leiding begon de opbouw van de verzorgingsstaat: een staat waarin de overheid zorgt voor mensen die minder goed voor zichzelf kunnen zorgen.
  
• In de eerste plaats vooral ouderen
• Drees regelde in 1947 dat ze vanaf hun 65ste een uitkering kregen.
• WW 1949, AOW 1956, WAO 1967

• Zo ontstonden twee soorten wetten voor de sociale zekerheid, het geheel van regelingen voor mensen mensen die minder goed voor zichzelf kunnen zorgen.
• De verzorgingsstaat ging dus uit van de solidariteit (saamhorigheidsgevoel) van alle Nederlanders, waarvan de mensen die werken meebetalen aan de ondersteuning van mensen die niet of niet meer kunnen werken.
  

Andere opvattingen

•  In 1960 stegen de lonen. Dit leidde tot optimisme 
•  Niet meer zuinig --> consumptie artikelen
• Door televisie en auto's kennis maken met andere culturen en levensbeschouwingen buiten hun zuil 
• Dit leidde tot ontzuiling en ontkerkelijking

Jong en anders

• In de jaren 60 kwamen jongeren in de hele westerse wereld in opstand tegen oudere generatie
• Door welvaart kinderen langer naar school, brachten meer tijd samen door en werden daardoor aparte groep in de samenleving
• Luisterde naar eigen muziek: Beatles, Rolling Stones, Bob Dylan
• Spijkerjasjes en lange haren in plaats van korte kapsels en colberts
• Door hogere opleiding namen ze niet alles aan wat ouders en leraren zeiden
• De protestgeneratie zette zich af tegen gezag en wilde meebeslissen

Gevolgen voor de politiek

• In plaats van de autoriteiten te volgen, wilden mensen ook meepraten en meebeslissen. 
• Medezeggenschap (inspraak) was een belangrijk punt van D66, een nieuwe niet-verzuilde partij, die in 1967 voor het eerst in de Tweede Kamer kwam. 
• De confessionele partijen raakten toen voor het eerst in een halve eeuw hun meerderheid kwijt.
  

Economische teruggang 

• In de jaren 60 economische bloei. Maar jaren 1973 economische crisis die lang aanhield
  
• Industriele sector hard getroffen
• Heel veel werkelozen. Verzorgingsstaat dreigde onbetaalbaar te worden
• Er ontstond veel somberheid (Punkers)
• kraakbewegingen

Paars

• Vanaf 1985 groeide de economie weer
  
• CDA verloor veel zetels. Voor het eerst sinds 1918 verdwenen confessionelen uit de regering
• 1988 nieuw "paars kabinet" o.l.v. VVD, D66 en PvdA
• 'Rode' socialisten werken samen met 'blauwe' liberalen

Onvrede

• Paars was lang populair maar in 2001 sloeg de stemming om
  
• Na aanslag 9/11 veel negatieve aandacht islam
• Onvrede in samenleving het krachtigst verwoord door Pim Fortuyn
• 9 dagen voor verkiezingen vermoord door Volkert van der G.
• Discussies over vrijheid van meningsuiting

Muziekopdracht 

Er komen andere tijden - Boudewijn de Groot

Onderstreep in de tekst zoveel mogelijk kenmerken van de samenleving van de jaren 60/ 70

Bespreken

Welke kenmerken heb je gehoord?

Leg uit

Leerdoelen

In deze paragraaf leer je...

- hoe de Nederlandse economie vanaf 1945 werd hersteld en vernieuwd.

- hoe de verzorgingsstaat werd opgebouwd.

- hoe vanaf de jaren 1960 nieuwe opvattingen ontstonden.

- hoe de pluriformiteit in de samenleving groter werd.

Uitleg PO