Sociale verhoudingen in Nederland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 3

Par 3 Sociale verhoudingen in Nederland

Lezen

Blz 24 en 25

Quiz

Maar eerst gaan we kijken wat jullie nog weten van de vorige lessen.. 

Welk nieuw gewas gaan de Europeanen in de 18de eeuw gebruiken als voedsel?

1. Rijst
2. Aardappel
3. Kip
4. Banaan

Wat gaan de grootgrondbezitters kopen om hun land beter en sneller te bewerken?

1. Arme boeren
2. Kunstmest
3. Machines
4. Een dikke John Deere

Zet in de juiste chronologische volgorde

1

2

3

4

Enclosure

Spinning Jenny wordt uitgevonden

Eerste fabrieken worden gebouwd bij het water

Boeren gaan nog meer aan huisnijverheid doen

Waarom woonden de arbeiders zo dicht bij hun fabriek?

1. Ze vonden hun werk geweldig
2. Ze moesten lopend naar hun werk
3. Alleen daar waren beschikbare woningen
4. Ze hadden ook nachtdienst

Wat moet Nederland volgens Willem I verbeteren, voordat het een modern land kan worden?

1. Landbouw
2. Defensie
3. Infrastructuur
4. Onderwijs

Waarom koos Willem I juist voor Twente als textielindustrie-gebied?

1. Daar was hoge werkloosheid
2. Ligt dichtbij Duitsland, makkelijker voor de handel
3. In Twente had men al wat verstand van textiel
4. Daar zaten rijke ondernemers

Mindmap

Pen en schrift op tafel, we gaan een mindmap maken over deze paragraaf. 

Sociale kwestie

De arbeiders hadden het zwaar tijdens de industriele revolutie.

Slechte woon en werkomstandigheden.

Deze problemen noemen we de sociale kwestie. 

Let op: De weekinkomsten van een mannelijke arbeider

was ongeveer 900 cent (9 gulden)

Samen sterk

Er was nog geen CAO.

De arbeiders gingen zich organiseren in vakbonden.

Samen sta je sterk.

Arbeiders gingen protesteren tegen de slechte werkomstandigheden.

Vakbond

Een vakbond organiseerde stakingen en oefende druk uit op de fabriekseigenaren.

Mensen sloten zich aan bij een vakbond die bij hen past.

Verschillen

Het was lastig om de arbeiders te verenigen. Er waren in Nederland verschillende politieke stromingen zoals de confessionelen, liberalen en de socialisten. 

Onder druk

Bij een staking legden arbeiders het werk dan massaal neer.

De fabrikant kon dan meestal niks anders doen dan luisteren of iedereen massaal ontslaan. 

Kinderwetje

De liberaal Samuel van Houten bedacht in 1874 het kinderwetje van Van Houten. Kinderen tot 12 jaar mochten niet langer in de fabriek werken. 

Sociale wetten

In 1889 kwam er een Arbeidswet:

Fabrieken moesten geïnspecteerd worden om te kijken of ze zich aan de wet hielden.

Vrouwen kregen kortere werktijden, ze konden beter voor hun gezin gaan zorgen.

SDAP

De socialisten wilden invloed in de politiek. In 1894 richten ze hun eigen politieke partij op: SDAP.

Sociaal Democratische Arbeiders Partij. 

Stemrecht

In 1886 mochten de mannen die konden lezen en schrijven stemmen.

26% van de mannen.

Censuskiesrecht.

Bijna geen arbeiders.

Veel arbeiders konden niet lezen en schrijven.

Veel liberalen.

Samenstelling Tweede Kamer

Strijd om algemeen kiesrecht

De socialisten wilden graag algemeen kiesrecht. Dan zouden de armen ook mogen stemmen en de socialisten meer zetels krijgen. 

Doel: wetgeving om de zwakkeren te beschermen.

Algemeen kiesrecht

Vanaf 1917 mochten alle mannen vanaf 21 jaar en ouder stemmen.

Algemeen kiesrecht zou de arbeiders helpen aan een beter leven.

Politiek zouden ze iets kunnen veranderen.

Quiz

Eens kijken wie er goed heeft opgelet..

In welk jaar kregen alle mannen kiesrecht?

1. 1917
2. 1918
3. 1919
4. 1920

Hoe noemen we de problemen van de arbeiders eind 19de eeuw?

1. Liberale kwestie
2. Corona
3. Sociale kwestie
4. Asociale kwestie

Wie bedacht het kinderwetje van 1874?

1. Johan Rudolf Thorbecke
2. Mark Rutte
3. Koning Willem III
4. Samuel van Houten

Welke politieke partij hoort er bij de socialisten?

1. VVD
2. SDAP
3. ARP
4. D66

En nu?

Rustig aan de slag met de samenvatting