Michiel de Ruyter

• Geschiedenis
• Basisschool
• Groep 6

Na deze les...

...weet je wie Michiel de Ruyter is en wanneer hij leefde.

 In Vlissingen, een stad in Zeeland, staat een groot standbeeld van een man met een ernstig gezicht, lange haren en een grote snor. Hij kijkt uit over het brede water van de Westerschelde. Het is Michiel de Ruyter, een belangrijk man, die in 1607 in deze stad werd geboren.

Michiel de Ruyter

Admiraal

 1607 - 1676

De Ruyter was admiraal, aanvoerder van de Nederlandse oorlogsvloot. Dat kun je zien aan de admiraalsstaf in zijn rechterhand. Als admiraal vocht hij in heel wat zeeslagen. Soms verloor De Ruyter, maar meestal kwam zijn vloot als winnaar uit de strijd. Duizenden mensen juichten hem dan toe als hij thuiskwam. Ze vonden hem heel dapper.

Dapper was Michiel de Ruyter zeker. Als kind was hij al nergens bang voor. School was niets voor hem. Hij schopte er liever keet dan dat hij er leerde. Vaak was hij te vinden bij de haven, waar zeilschepen af en aan voeren. Geen zin in school? Dan moest hij maar iets verdienen voor het grote gezin, vond Michiels vader. Michiel was tien jaar toen hij op een lijnbaan ging werken. Daar moest hij lange draden of ‘lijnen’ in elkaar draaien tot dikke touwen. Die werden gebruikt op de zeilschepen. Michiel vond dat werk maar saai. Hij wilde avontuur, hij wilde naar zee. Het verhaal gaat dat hij op de spits van de kerktoren klom om de zee beter te zien. Of hij dat ook echt gedaan heeft, weten we niet.

Waar is Michiel de Ruyter geboren?

1. Amsterdam
2. Vlissingen
3. Den Haag
4. Rotterdam

Wat was het beroep van Michiel de Ruyter?

1. Koning
2. Keizer
3. Admiraal
4. Kapitein

Hoe oud was Michiel de Ruyter toen hij ging werken op de lijnbaan?

1. 10
2. 11
3. 12
4. 13

De lijnbaan waar Michiel werkte, was van Adriaan en Cornelis Lampsins. Deze broers waren de rijkste mensen van Vlissingen. Ze waren koopman en reder en bezaten tientallen koopvaardijschepen. Deze handelsschepen hadden een groot ruim voor de koopwaar. Michiel was elf toen zijn droom uitkwam: hij werd scheepsjongen op zo’n schip. In die tijd gingen wel meer jonge jongens naar zee.

In Amerika laadde de bemanning het ruim vol tabak, suiker of katoen, waarmee het schip terugvoer naar de pakhuizen van de Lampsins. Die verkochten de spullen met veel winst weer door. Niet alleen in Vlissingen werd goed verdiend met de handel. Vooral Amsterdam werd een welvarende stad.

Aan boord leerde Michiel het dek schrobben, de lading stapelen, en de zeilen vastbinden als het ging stormen. Al gauw werd hij matroos. Matrozen moesten ook kunnen vechten en schieten met een pistool of een musket, een soort geweer. Michiel werd een keer opgesloten in een Spaanse gevangenis, maar hij wist te ontsnappen. Vanuit Spanje liep hij helemaal naar Vlissingen terug. Onderweg moest hij bedelen om eten.

Michiel wilde stuurman worden en ook die droom kwam uit. In 1633 voer hij als stuurman naar de Noordelijke IJszee om walvissen te vangen. Weer wat later klom hij op tot kapitein. Hij ging weer varen voor de gebroeders Lampsins.

In die tijd was er een oorlog tussen Nederland en Spanje, die de Opstand wordt genoemd. Veel koopvaarders kregen kanonnen aan boord. Niet alleen om zich te verdedigen, ook om schepen van de vijand aan te vallen en leeg te roven. Kapen heette dat. Zo werd de oorlog ook op zee gevoerd. Ook De Ruyter ging af en toe op kaapvaart. Meestal probeerde hij Spaanse schepen te veroveren. Maar hij vocht ook tegen de beruchte kapers van Duinkerken aan de Franse kust. Die loerden op volgeladen koopvaarders onderweg naar ons land.

Elke kapitein droomt van een eigen schip. De Ruyter kreeg er één, de ‘Salamander’. Daarmee maakte hij veel handelstochten, vooral naar Marokko en Ierland. Wapens, kisten, bijlen, hoeden, zilver of goud, hij handelde in alles waarmee geld te verdienen was.

Met de handel ging alles goed, maar thuis had de koopman kapitein veel zorgen. Zijn eerste vrouw werd niet oud. En zijn tweede vrouw stierf bij de geboorte van een kind. Wie moest er nu voor het gezin zorgen? In 1652 trouwde hij met Anna van Gelder. Zij wilde dat haar man aan wal bleef. Michiel vond het goed. Hij had genoeg verdiend om rustig van zijn geld te genieten. De eenvoudige jongen van vroeger was een rijke Vlissinger geworden.

Als scheepsjongen moest Michiel de Ruyter aan boord...

1. koken, wassen en strijken
2. sturen, zwemmen en zingen
3. schrobben, stapelen en zeilen vastbinden
4. vechten, kapen en varen

Met wie voorde Nederland toen oorlog?

1. België
2. Frankrijk
3. Spanje
4. Duitsland

Hoe heette het schip van Michiel de Ruyter?

1. De Salamander
2. De Hagedis
3. Het Paard
4. De Hollander

Vrachtvaarders

4000 schepen

Handel uit Azië, Noorwegen, Europa, Amerika

Enorme rijkdom

'Gouden Eeuw'

De Ruyter leefde in een onrustige tijd. De Spaanse koning was hier eerst de baas. Maar onder leiding van Willem van Oranje en Maurits maakten de Nederlanden zich los van Spanje. In 1588 kreeg het gebied de naam Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. De Opstand tegen Spanje duurde tot 1648, dus ver in de zeventiende eeuw. Toch ging het in deze eeuw, de Gouden Eeuw, juist heel goed met ons land.

De Nederlanders verdienden veel geld met de handel. Hun schepen voeren helemaal naar Azië. Uit Indonesië, India en China haalden ze koffie, thee, textiel, cacao, peper en nootmuskaat. Portugezen waren daarmee begonnen, maar na 1600 deed de Nederlandse republiek volop mee. Al snel was haar handelsvloot de grootste van de wereld. Met zo’n vierduizend grote schepen hadden de Nederlanders er veel meer dan Engeland en Frankrijk samen. Twee van de drie koopvaarders kwamen toen uit de Republiek.

De schepen vervoerden graan uit Letland, hout uit Noorwegen, zout uit Portugal, wijn uit Frankrijk en wol uit Engeland. En ze staken de Atlantische Oceaan over om in Amerika tabak en suiker op te halen. Huiden, katoen, ijzer en koper kwamen uit weer andere landen. Nederlanders werden in die tijd ‘de vrachtvaarders van Europa’ genoemd. In Hollandse steden als Amsterdam, Enkhuizen en Hoorn kon je spullen kopen uit de hele wereld, net als in Vlissingen in Zeeland.

De kooplieden werden rijk. Ze lieten prachtige herenhuizen bouwen en ze hadden geld om kunst te kopen. Schilderijen bijvoorbeeld. Geen wonder dat er juist in de Gouden Eeuw zoveel beroemde schilders leefden. Rembrandt, Vermeer, Jan Steen, Frans Hals, je kent die namen vast wel. Veel mooie voorwerpen kun je nu nog bewonderen. Ook gewone mensen profiteerden van de drukke handel. Op de scheepswerven, waar de houten schepen werden gebouwd, was volop werk. Van de aangevoerde wol en katoen maakte men kleren, van huiden leren schoenen. Het hout was goed voor meubels of palen en het graan werd gebruikt om bier te brouwen.

Hoeveel schepen hadden de Nederlanders?

1. 40
2. 400
3. 4000
4. 40000

Hoe werd deze tijd genoemd?

1. De Diamanten Eeuw
2. De Gouden Eeuw
3. De Zilveren Eeuw
4. De Bronzen Eeuw

Waar kon je in Nederland exotische spullen kopen?

1. Amsterdam
2. Enkhuizen
3. Hoorn
4. Vlissingen

De welvaart in onze kleine republiek maakte vooral Engeland jaloers. Dat land wilde ook veel verdienen met handel en vervoer over zee. Daarom voerde de Engelse regering de Scheepvaartwetten in. Daarin stond dat alleen Engelse schepen spullen naar en uit Engeland mochten vervoeren. Engeland had veel koloniën in Amerika en Azië. Ook daar mochten Nederlandse schepen niet meer komen. Kapiteins die het toch deden, raakten hun schip kwijt. De Scheepvaartwetten waren erg nadelig voor Nederland. Er was veel minder te varen en te verkopen. Ruzie erover draaide uit op een oorlog op zee, de Eerste Engelse Oorlog, die van 1652 tot 1654 duurde.

Welk land was erg jaloers op de welvaart van Nederland?

1. Engeland
2. Frankrijk
3. Spanje
4. Duitsland

Een admiraal is de baas van...

1. het schip
2. alle schepen
3. de bemanning
4. het leger

Hoe heette het commandoschip van Michiel de Ruyter

1. Bootje Blub-blub
2. De Hollander
3. De Zeven Provinciën
4. De Republiek

Nu weet je:

Wie Michiel de Ruyter is en wanneer hij leefde.

Volgende keer leer je over:

Rampjaar 1672

www.canonvannederland.nl