rechten en plichten

• Recht en deontologie
• Secundair onderwijs

Waarom denk je dat je dit vak krijgt in de richting OPB?

INLEIDING: Rechten en plichten

Wat we als maatschappij belangrijk vinden (waarden en normen) zetten we om in rechten en plichten

Wat is het nut van regels in een maatschappij, organisatie, school,....?

Wat is recht?

• een verzamelnaam voor alle regels die bestaan
• In die regels staat: wat wel en niet mag, soms ook op welke manier
• genoteerd in wetten
• doel: ervoor zorgen dat mensen goed kunnen samenleven

Het Belgisch recht

internationaal en Europees recht 

financieel recht        arbeidsrecht            bestuursrecht

fiscaal recht 

gerechtelijk recht            Burgerlijk recht                         sociale recht                            handelsrecht                 vennootschapsrecht    Strafrecht   

belangrijke rechtsgebieden

- Sociaal recht:  arbeidsrecht + sociale zekerheid (belangrijk voor de arbeidsomstandigheden van zorgverleners en de rechten van patiënten)

- arbeidsrecht: onderdeel van het sociaal recht (regelt de relaties tussen werkgevers en werknemers ,regelt het ook de relaties tussen vakbonden en werkgevers)

belangrijke rechtsgebieden

- Burgerlijk recht regelt dus de verhoudingen tussen personen, waaronder die van zorgverleners en patiënten (aansprakelijkheidsrecht, privacyrecht,..)

-  Strafrecht: bestudeert de handelingen die strafbaar gesteld zijn, welke straffen daarop staan, ...(beroepsgeheim, medische fouten/misdrijven, meldingsplicht,..)

Plichten: gelinkt aan rechten!

• wat je moet doen vanwege de wet 
• zorgen ervoor dat rechten worden nageleefd
• Plicht om iets te doen of te laten

Geef een voorbeeld van een recht en welke plicht daar uit voortvloeit

in het werkveld

• Rechten zorgvrager  ~ Plichten zorgverlener

• rechten werknemer (zorgverlener) ~ Plichten werkgever

Uit rechten van de zorgvrager vloeien

plichten van de zorgverlener tegenover zorgvrager

recht op informatie

recht op inspraak

recht op zeggenschap/beslissingsrecht

recht op bijstand

Wat is het verschil tussen recht op inspraak en beslissingsrecht?

Ana heeft ADD. Haar mama vraagt aan de begeleider of Ana apart mag zitten wanneer ze huiswerk maakt in de BKO. Zij mag dit vragen want ze heeft ...

1. recht op bijstand
2. recht op inspraak
3. recht op informatie
4. beslissingsrecht

Wanneer het voedingsschema van de peuters verandert, moeten de ouders op de hoogte worden gebracht. Dit is het recht van de zorgverlener.

1. ja
2. neen

Dit is het recht van de zorgvrager

De zorgnoden van Ellis (4 jaar) zijn zo hoog dat de school hier niet meer aan tegemoet kan komen. Ze heeft gespecialiseerde hulp nodig. Haar ouders hebben in dit geval...

1. recht op bijstand
2. beslissingsrecht
3. informatieplicht

Lewis (12 j) wil niet naar de huiswerkklas. Hij mag dit kiezen want hij heeft beslissingsrecht.

1. waar
2. niet waar

www.vrt.be

uit rechten van de zorgverlener vloeien plichten tegenover de werkgever

recht op alle informatie en plicht om informatie door te geven

recht op goede samenwerking en plicht om goed samen te werken

recht op goede arbeidsomstandigheden en correct toepassen arbeidsovereenkomst en plicht naleven arbeidscontract

plicht verder bekwamen vaardigheden

plicht veiligheid te waarborgen

Hoe noemen we het moment waarop de zorgverlener alle info moet meedelen aan teamleden?

1. de briefing
2. de mailing
3. de overdracht
4. de meeting

Bij het recht op een goede samenwerking hoort de plicht om zelf goed samen te werken. Geef een voorbeeld

Plichten werkgever

Je hebt recht op goede arbeidsomstandigheden dus de werkgever is verplicht om de arbeidsovereenkomst correct toe te passen

bv plicht om: pauzes te geven, tijdige uitbetaling loon, psychosociale ondersteuning te geven, voldoende personeel te voorzien, flexibele uurroosters te bieden,....

Professionele gedragscode

• gedragsregels en aanbevelingen voor een bepaald beroep of organisatie
• aanvaardbaar en niet aanvaardbaar gedrag
• geschreven/ongeschreven gedragscode 
• zorgt ervoor dat je professioneel kunt handelen

professioneel handelen

Weten wat je doet omdat je het geleerd hebt

handelen vanuit kennis, logica, ervaring

≠ intuïtief handelen!

Wat is intuïtief handelen?

gedragscode in zorg en welzijnssector

respect voor beroepsgeheim, privacy,..

professionele zorgrelatie 

veilige omgeving

holistische benadering 

verantwoordelijkheidszin

zakelijke omgangsvormen

persoonlijke hygiëne

Gaat het in een gedragscode enkel over hoe je met zorgvragers moet omgaan?

Conflicten over rechten en plichten

Rechten van zorgvrager of zorgverleners worden niet gerespecteerd

Plichten zorgverleners of werkgever worden niet nageleefd

Ongewenst gedrag tussen collega's, tussen zorgverlener en zorgvrager of tussen werknemer en werkgever

Met wie of waar zou je deze problemen kunnen bespreken?

basisprincipes 

emancipatie: mensen in achtergestelde positie moeten kans krijgen op een volwaardige plaats in de samenleving

integratie: je mag deel uitmaken van de samenleving maar je moet zelf zorgen dat je mee kan

 inclusie:  je mag deel uitmaken van de samenleving en de samenleving zal zorgen dat dit lukt

exclusie: je mag geen deel (meer) uitmaken van de samenleving

basisprincipes

cultuursensitieve zorg: culturele achtergrond en gewoontes van de zorgvrager respecteren

empowerment: zorgvrager in eigen kracht zetten; wat kunnen ze wél? (niet hetzelfde als zelfredzaamheid)

sensitieve responsiviteit: gevoelig zijn voor signalen zorgvragen en gepast reageren

basisprincipes

kwaliteit van leven: de zorgvrager inspraak geven en zelf keuzes laten maken

holistisch mensbeeld: een mens is meer dan enkel zijn gedrag. Lichaam, gevoelens, gedachten, gedrag, relaties,...hangen samen en een storing op 1 vlak heeft invloed op de andere