HOF 1.3 Revolutie in Rusland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

1.3 Revolutie in Rusland

1914-1918

H1 De Eerste Wereldoorlog

Hieronder staan vijf gebeurtenissen die te maken hebben met de Eerste Wereldoorlog. Sleep deze gebeurtenissen in de juiste volgorde, van vroeger naar later. 

1914

1914

1914

1917

1918

De eerste Belgische vluchtelingen werden in Nederland opgevangen.

Kroonprins Frans Ferdinand werd in Sarajevo vermoord.

Duitsland verklaarde de oorlog aan Frankrijk.

De wapenstilstand tussen Duitsland en Frankrijk werd getekend.

In Rusland brak de revolutie uit.

Leerdoelen 1.3

1) Schetst een profiel van het Russische Rijk (op politiek, sociaal, cultureel en economisch gebied) tot 1917.

2) Welke oorzaken waren er voor het uitbreken van de Russische Revolutie?

3) Welke kenmerken had de nieuw gecreëerde eenpartijstaat van Lenin?

Checklist toets

• Je bent bekend met de leerdoelen (vorige dia).
• Je kent de begrippen (worden niet meer letterlijk teruggevraagd).
• Je kunt een chronologie aanbrengen (in de juiste volgorde zetten) in een lijst van gebeurtenissen.
• Je kunt elk tekststukje in het boek uiteenzetten in de 5W-vragen. Overhoor jezelf of laat je hierover overhoren.
• Je hebt je opdrachten in het werkboek gecontroleerd met de antwoordmodellen.
• In de toets wordt veel gebruik gemaakt van bronnen. Dit kun je oefenen met twee opdrachten in het boek: opdracht 3 en 4 op blz. 33 (Verdieping).

Het Russische Rijk

• P: Rusland is t/m 1917 een land met een tsaar ('tsaar' is het Russische woord voor keizer): Nicolaas II

• E: Rusland is rond 1914 het land met het grootste grondgebied op aarde en de meeste grondstoffen.

• P/E: Dit maakt Rusland tot een machtige staat in de wereld.

Het Russische Rijk

• P: De edelen helpen de tsaar met regeren, belasting innen en oorlog voeren. De tsaar en edelen werden door de kerk beschermd: verzet is daarom onmogelijk.
  
  
• P/C: Houden vast aan het oude systeem. Laten hun vrouwen wel Westerse boeken en mode kopen, maar zien niks in moderniseringen.

Het Russische Rijk

• P: Rusland is dan een van de laatste absolute monarchieën (geen democratie) in de wereld.

• S: Er zijn echter ook grote verschillen tussen arm en rijk.

• E/S: 80% van de bevolking bestaat namelijk uit arme boeren die niet kunnen lezen/schrijven, geen burgerrechten hebben en worden onderdrukt door de adel.
  
  
• E: Rusland is daarmee een agrarische staat die nog niet geïndustrialiseerd is. Daarmee loopt het achter op landen in het westen (Groot-Brittannië, Frankrijk, Duitsland) etc. 

Het Russische Rijk

E/S: Het lijfeigenschap (= soort horigheid) is in 1861 afgeschaft maar heeft weinig veranderd: nog steeds bestaan er herendiensten, betaald alleen de derde stand de belastingen en vragen de edelen hoge pacht.

De boeren worden steeds ontevredener met hun situatie.

Het Russische Rijk

S/C: Het Russische Rijk, hiernaast verbeeld in een grote afbeelding van de Sovjet-Unie, bestaat uit waanzinnig veel culturen. Dan noem je zo'n land een multi-etnische staat.

S/C: Veel volkeren richting het verre oosten hebben weinig binding met het Europese-Rusland van Nicolaas II.

Klik hier

Het Russische Rijk

• P: Nicolaas II (en zijn voorgangers) kan democratische ontwikkelingen lange tijd tegenhouden. Hij wordt namelijk onvoorwaardelijk gesteund door de orthodoxe Kerk, het leger en de landadel.
• P: Tsaristisch Rusland had een actieve geheime dienst (spionage, verantwoordelijk voor verbanningen naar Siberië)

De Tsaristische familie Romanov

Rusland wordt een republiek

Tsaar Nicolaas II 'Bloedige Nicolaas', slechts 26 jaar als hij tsaar wordt, maakt fout op fout...

• 1896: Tijdens kroning worden 1000+ mensen vertrapt door drukte, Nicolaas II zet feest voort > volk is verbijsterd..
• 1904-1905: Russisch-Japanse oorlog. In deze oorlog verliest het zijn machtige Baltische Vloot > grote schande!
• 1905: Bloedige Zondag. Laat op demonstranten schieten. > volk verbijsterd..

Bloedige Zondag

1905

Aanvankelijk: de Russische bevolking protesteert vreedzaam tegen voedseltekorten, want het vertrouwt op de tsaar.

> Uit paniek op het volk geschoten. Hoe fixt Nicolaas dit?
>> Gevolg: oprichting Doema (= parlement)

Rusland wordt een republiek

Tsaar Nicolaas II:

• 1905: Onder druk van het volk staat hij de Doema (= parlement) toe op te richten. 
  > nauwelijks invloed op bestuur!...
• 1911: Pjotr Stolypin, geliefd premier en belangrijk adviseur van Nicolaas II, wordt doodgeschoten bij opera.
  1905-1917: Raspoetin, zowel een belangrijk adviseur als een kwade invloed, wordt door bezorgde edelen in de val gelokt/vermoord.
  >> verder zonder belangrijk adviseurs..

Rusland wordt een republiek

1914: de Eerste Wereldoorlog verliep slecht voor Rusland:  

- weinig (moderne) wapens, 

- slecht getraind leger (boeren)

Al in 1915: 4.000.000 manschappen dood.

1916: Nicolaas II neemt opperbevel van het leger op zich, maar het gaat niet beter -> wordt de tsaar persoonlijk aangerekend!

Winter 1916-1917: hongersnood in Rusland

Rusland wordt een republiek

Gevolg: muiterij en opstanden, oprichting van sovjets (= raden die fabrieken, boerderijen en dorpen gaan besturen) in de steden, en ook gedeserteerde soldaten doen mee! 

Dit is de Februarirevolutie (= een opstand). 

1918: De tsaar treedt af en er komt een Voorlopige Regering. 

Rusland wordt een republiek

• -1917: De ongelijke behandeling van de boerenstand (3e stand)
  
• -1917: Het absolutistisch bestuur van de tsaar (bijvoorbeeld tijdens WO I),
• 1894: Het verlies in de Russisch-Japanse Oorlog (nooit eerder verloor een Europees land van een Aziatisch 'minderwaardig' land),
• 1905-1917: De mislukking van de Doema, 
  
• 1916-1917: De hongersnoden van 1916-1917, 
• 1914-1918: De grote aantallen doden in de
    Eerste Wereldoorlog
  

Sleep de blauwe blokken naar de behorende rode blokken, betreft het een oorzaak of een gevolg van de Februarirevolutie?

Gevolgen Februarirevolutie

Oorzaken Februarirevolutie

Hongersnood

Doema heeft geen invloed

Voorlopige regering

Tsaar treedt af

Communistisch Rusland (Voorlopige Regering)

Nieuwe premier Alexandr Kerenski:

• wil Eerste Wereldoorlog voortzetten
  
• schrijft verkiezingen uit voor een Doema met meer macht.

• lijdt grote nederlagen in de Eerste Wereldoorlog, waardoor veel soldaten deserteerden (= het leger verlieten).

Communistisch Rusland

(Bolsjewieken)

Standpunten:

• Geen privaat-eigendom (eigendommen zijn van iedereen)
• Iedereen is gelijk (geen onderdrukkende edelen meer)
• Arbeiders en boeren aan de macht laten komen, door een gewelddadige revolutie (met wapens de landgoederen en fabrieken innemen/afpakken/plunderen)

> Door chaos tijdens de Voorlopige Regering steeds meer aanhang voor dergelijke standpunten van de Bolsjewieken.

Communistisch Rusland

(Bolsjewieken)

Vladmir Lenin en Leon Trotski: 

• Hadden de revolutie (nog) niet verwacht (zitten nog in het buitenland)
  
• Aanhangers (Bolsjewieken en marxisten) proberen de macht in de sovjets te grijpen.
• Krijgen hulp van Duitsland. Lenin wordt door de Duitsers naar Rusland gebracht.
• Komen met de Aprilstellingen

Aprilstellingen van Lenin

april 1917

• Alle grond aan de boeren (BROOD)
• Alle macht aan de sovjets en alle fabrieken aan de arbeiders (LAND)
• Vrede met Duitsland (VREDE)

Communistisch Rusland (Oktoberrevolutie)

• 1917: Onrust in Rusland neemt verder toe, leidt tot de Oktoberrevolutie (= machtgreep bolsjewieken)

• Communisten (= bolsjewieken) onder leiding van Lenin met geweld aan de macht, Voorlopige Regering wordt afgezet

• juli 1918: De tsaar en zijn familie worden vermoord
  

Sleep de onderdelen naar het juiste onderdeel van de Russische revolutie

Februarirevolutie

Oktoberrevolutie

De voorlopige regering krijgt de macht

Lenin grijpt de macht

Communisme wordt ingevoerd

Privé eigendom wordt afgenomen

Tsaar wordt afgezet

Doema had niets te zeggen

Communistisch Rusland

• Eén partij heeft de macht: de Communistische Partij. Dit heet ook wel: eenpartijstaat. Andere partijen afgeschaft en verboden.
• Lenin vestigt langzaam maar zeker een dictatuur.

• De geheime politie verwijderd tegenstanders uit de samenleving > Rode Terreur> concentratiekampen.
• Veel (nieuwe) regels en wetten > veel ambtenaren/veel bureaucratie.

De Sovjet-Unie

(Rood tegen Wit)

Deelname aan WO I wordt stopgezet door Lenin (= Vrede Bresk-Litovsk). Landverlies in:

• Oekraïne
• Russisch Polen
• Baltische Staten (Es, Let, Lit)
  
• Finland

De Witten (Mensjewieken / minderheid):

- Officieren trouw aan de tsaar

- Zonen van adel / hogere burgerij

- Boerengroeperingen
- Nationalisten, gesteund door Westen

  

Voor 1905 (Bloedige Zondag)

1905 - maart 1917 (tot 

Februarirevolutie)

Maart 1917 - November 1917 (tot Oktoberrevolutie)

November 1917 - 1922

Tsaar regeert met Doema

Burgeroorlog omdat Lenin de macht grijpt

De Voorlopige Regering

Tsaar regeert alleen 

De Sovjet-Unie

(Rood tegen Wit)

De Roden (Bolsjewieken / meerderheid of socialisten)

• Arbeiders
• Arme boeren

(o.l.v. Vladimir Lenin, Leon Trotski)

Grootschalige plunderingen Edelen en rijken door aanhangers van Lenin (Lenin's plunderaars)

Het Rode Leger (onder dwang gevormd door Trotski)

1918: 430.000 man

1920: 5.300.000 man

(o.a. doordat veel arme boeren bang zijn voor een terugkeer van de tsaar. De Witten werken slecht met elkaar samen) 

1922: Bolsjewisten / communisten winnen de burgeroorlog.

Leerdoelen 1.3

1) Schetst een profiel van het Russische Rijk (op politiek, sociaal, cultureel en economisch gebied) tot 1917.

P: Democratische ontwikkelingen worden tegengehouden. Tsaar wordt onvoorwaardelijk gesteund door Kerk, leger en de adel.

P: Er is een actieve geheime dienst

S: Grote verschillen arm/rijk

S: 80% arme boer, onderdrukt door de adel

S/C: Veel volkeren in verre oosten weinig bindingen met het Europese Rusland

S/C: Het is een multi-etnische staat 

E: Agrarische staat, weinig industrie, loopt achter.

E: Grootste grondgebied/meeste grondstoffen

Leerdoelen 1.3

2) Welke oorzaken waren er voor het uitbreken van de Russische Revolutie?

O1: De ongelijke behandeling van de boerenstand

O2: Russisch volk raakt ontevreden met Nicolaas II ("Bloedige Nicolaas: Vertrappingen kroning, Bloedige Zondag)

O3: Verlies van de Russisch-Japanse oorlog

O4: Weinig invloed op het bestuur (mislukken Doema)

05: Slecht opperbevelhebberschap Nicolaas II in Eerste Wereldoorlog (grote aantal doden)

06: Hongersnoden

Leerdoelen 1.3

3) Welke kenmerken had de nieuw gecreëerde eenpartijstaat van Lenin?

K1: De Communistische Partij heeft als enige de macht, andere partijen zijn verboden: eenpartijstaat

K2: Dictatuur: Lenin als alleenheerser

K3: De geheime politie verwijderd tegenstanders: Rode Terreur > concentratiekampen

K4: Veel (nieuwe) regels en wetten > veel bureaucratie

De tekenaar is een

1

2

3

aanhanger Lenin

tegenstander communisme

4

de Russische tsaar

kapitalist

de Russische kerk

Lenin

1905

1917

1917

1918

1922

Tsaar Nicolaas stelt de Doema in om de rust te houden in Rusland

De Sovjet-Unie wordt uitgeroepen

De tsaar en zijn familie worden doodgeschoten

Tijdelijke regering aangesteld tijdens de Februarirevolutie

Lenin grijpt de macht

Video

https://vimeo.com/290172481

Video

De Russische Revolutie - EpicHistoryTV