10.3 Transcriptie

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

biologiepagina.nl

Thema 10 DNA

10.3 Transcriptie

Leerdoelen

• Je kunt beschrijven hoe transcriptie plaatsvindt.

Transcriptie = 

Kopie (mRNA) maken van nucleotidenvolgorde in een gen

->

'recept' waarmee ribosoom eiwitten kan maken

Waarom kopie (mRNA) en niet het DNA zelf gebruiken?

RNA

Enkelstrengs nucleïnezuur

Bouwsteen = nucleotiden

• Ribose
• Fosfaatgroep
• base (A/C/G/T = U)

Binas tabel 71A

mRNA

• messenger-RNA richting ribosoom = maken eiwit
• ribosomaal RNA (rRNA) = bestanddeel ribosomen
• transfer-RNA (tRNA) = binden aminozuren uit cytoplasma + vervoer naar ribosoom = maken eiwit

Binas tabel 71K1+2

Transcriptie = vormen mRNA

1. Ontvouwen DNA op de plek van het gen
2. Promotor + transcriptiefactoren = plek waar RNA-polymerase kan binden (begin van gen)
3. Verbreken waterstofbruggen

• Matrijsstreng (niet-coderend)
• Coderende streng

Transcriptie vindt plaats langs de matrijsstreng: 3'->5' mbv vrije RNA-nucleotiden uit kernplasma t/m stopcodon -> de complementaire mRNA-streng = kopie van coderende streng

Binas tabel 71E

Eukaryoten

pre-mRNA

RNA-processing

• Introns = niet-coderend ; eruit
• Exons = coderend ; blijft

mRNA

Binas tabel 71H

(Alternative) splicing

Spliceosoom knipt introns (afgebroken of ander doel) uit pre-mRNA en plakt exons aan elkaar

Dus; uit één pre-mRNA kunnen meerdere mRNA-moleculen ontstaan. Oftewel: 1 gen kan coderen voor meerdere eiwitten.

Leerdoelen behaald??

• Je kunt beschrijven hoe transcriptie plaatsvindt.

Het huiswerk

Bestudeer blz. 99 t/m 106.

Onvoldoende: Maken + nakijken opdr. 30 t/m 42

Voldoende: Maken + nakijken opdr. 36 t/m 42