2.2 Cultuur in het Romeinse Rijk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Brug in Spanje

Aquaduct in Griekenland

Tempel in Syrië

Griekse Rijk op z'n grootst

Romeinse Rijk op z'n grootst

2.2 Cultuur in het Romeinse rijk

Lesdoelen:

In deze paragraaf leer je:

- hoe het Romeinse wereldrijk ontstond.

- hoe het keizerrijk zich ontwikkelde.

KA: - de groei van het Romeinse imperium waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in Europa verspreidde.

- de klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur.

Aeneas is de hoofdfiguur in het epos De Aeneis, van Vergilius, waarin wordt verteld hoe Aeneas na zijn vlucht uit Troje met veel omzwervingen naar Latium (in Italië) trok waarna zijn nakomelingen Rome zullen stichten.

2.2 Cultuur in het Romeinse rijk

Over het ontstaan van de stad Rome doen veel verhalen de ronde. Enigszins zeker weten we dat:

• Omstreeks 1000 v.C. ontstonden er nederzettingen op de zeven heuvels van Rome
• Tussen 753 v.C. - 509 v.C. een koninkrijk, daarna een Res publica (Republiek)
• Hierbij werd het staatshoofd (2 consuls) gekozen vanuit de leden van de Senaat (aristocratische volksvergadering)

2.2 Cultuur in het Romeinse rijk

Hoe konden de Romeinen dit wereldrijk veroveren?

Hun succes kwam doordat ze verslagen volkeren aan zich konden binden.

• Verslagen vijanden werden tot slaaf gemaakt,
• Maar er werden ook verdragen gesloten. Zo moesten deze volkeren troepen leveren
• Groot voordeel: deze troepen konden Romeins staatsburger worden. 

De Moord op Julius Caesar 

Leerdoelen

1. Jullie kunnen onderscheid maken tussen oorzaken en gevolgen
2. Jullie kunnen informatie ordenen en
3. Keuzes onderbouwen met argumenten

01:49

Maak de juiste combinaties.

Monarchie

Republiek

Keizerrijk

2 consuls

Zeven koningen

vanaf 27 v.C

Senaat

Romules.

750 v.C - 510 v.C

509 v.C - 27 v.C

Keizer Augustus

Alleenheerschappij

03:06

Door de aanleg van wegen door het gehele Romeinse rijk werd niet alleen successen geboekt voor het leger. Waar zorgde het nog meer voor?

1. Mensen gingen reizen. Waardoor handel ontstond en ideeën van verschillende volkeren werden verspreid.
2. Mensen konden makkelijker reizen. Hierdoor werd kunst verspreid en overgenomen.
3. Mensen konden gaan reizen. Hierdoor konden de gewone burgers op vakantie.
4. Het leger kon door de aanleg van wegen nog meer successen boeken.

05:10

Welke cultuur heeft veel invloed gehad op de Romeinse cultuur?

Maak het verschil duidelijk tussen een monarchie en een republiek.

Beschrijf hoe de macht was verdeeld in Rome in de tijd van de republiek.

Noem twee oorzaken van de groei in het Romeinse rijk.

2.2 Cultuur in het Romeinse rijk

Lesdoelen:

In deze paragraaf leer je:

- hoe het Romeinse wereldrijk ontstond.

- hoe het keizerrijk zich ontwikkelde.

KA: - de groei van het Romeinse imperium waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in Europa verspreidde.

- de klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur.

2.2 Cultuur in het Romeinse rijk

Het keizerrijk

• Soldaten waren trouw aan degene die betaalt
• Romeinse generaals worden machtig en willen de macht    --> burgeroorlog (binnenlandse oorlog)
• Julius Caesar wint en benoemt zichzelf consul voor het leven (dicatator)
• In 44 v.Chr wordt hij gedood in de Senaat
• Adoptiezoon wreekt zijn dood en wordt benoemd tot Caesar (keizer) Augustus (de verhevene)
• Rome is vanaf 27 v.Chr een keizerrijk, een erfelijke titel.
• Hierop volgt een relatieve rust en vrede van 200 jaar: de Pax Romana 

Moord op Julius Caesar

Munt met portret Augustus.

Keizer Augustus

4.1.6

Eén goede keizer...

...wil niet zeggen dat zijn opvolgers dat ook altijd waren...

4.1.7

Tiberius was geadopteerd door Augustus en was keizer tussen 14 en 37.  Hoewel hij als goede keizer begint, gaat het als snel bergafwaarts...

...en wordt hij vermoord(?) in opdracht van zijn achterneef Caligula, die vervolgens één van de wreedste en slechtste keizers ooit wordt.

4.1.7

Na 4 jaar ellende wordt Caligula vermoord en opgevolgd door zijn oom Claudius. Een goede keizer, en dat had eigenlijk niemand verwacht...

...de (4e) vrouw van Claudius wil dat haar zoon Nero keizer wordt en laat haar man vergiftigen. Nero wordt één van de beruchtste keizers...

4.1.7

0

2.2 Cultuur in het Romeinse rijk

Ontstaan van de Grieks-Romeinse cultuur

De Romeinen namen veel van de Griekse cultuur over --> mengcultuur.

• De Romeinen namen veel elementen over van de Griekse beeldhouw en bouwkunst. Echter ontwikkelden zij een eigen vormentaal.
• --> realistischer met o.a. rimpels
• --> Griekse elementen zoals zuilen werden vermengd met eigen elementen. Door het gebruik van baksteen en beton konden ze bogen, koepels en gewelven bouwen.
• Aquaducten, badhuizen, bruggen, triomfbogen en basilica's.

Aquaduct

Colosseum

Basilica

Thermen

Triomfboog van Constantijn

2.2 Cultuur in het Romeinse rijk

Pantheon - House of gods (Rome)

Zuilen hebben geen bouwtechnische functie meer.

2.2 Cultuur in het Romeinse rijk

Ontstaan van de Grieks-Romeinse cultuur

De Romeinen namen veel van de Griekse cultuur over --> mengcultuur.

1. filosofie  2. wetenschap 3. literatuur 4. goden 5. kunst

• Griekse goden --> gelijk gesteld met een Romeinse benaming.
• Romeinse staatsgoden --> beschermen het rijk.
• Bestuurders en ambtenaren moesten de staatsgodsdienst aanhangen.
• Godsdienstige tolerantie --> zolang je maar de staatsgoden en de keizer vereerde!

Romeinse godin Minerva in mozaiëk.

2.2 Cultuur in het Romeinse rijk

Verspreiding van de Grieks-Romeinse cultuur.

In alle veroverde gebieden werd de Romeinse cultuur verspreid. 

• Het overnemen van de Romeinse cultuur noemen we Romanisering
• Inheemse elites gingen Latijn spreken en zich gedragen als Romeinen.
• Steden en huizen werden gebouwd in Romeinse stijl 

Leg uit waardoor de Grieks-Romeinse mengcultuur ontstond.

De Romeinen lieten zich inspireren door de Griekse cultuur. Geef daarvan een voorbeeld op het gebied van godsdienst, de wetenschap en kunst.

Bekijk de afbeelding. Waar is dit een voorbeeld van?

1. Griekse vormentaal
2. Romeinse vormentaal
3. Mengeling van beide

Bekijk de afbeelding. Waar is dit een voorbeeld van?

1. Griekse vormentaal
2. Romeinse vormentaal
3. Mengeling van beide

Bekijk de afbeelding. Waar is dit een voorbeeld van?

1. Griekse vormentaal
2. Romeinse vormentaal
3. Mengeling van beide

Lees de tekst 'De opkomst van Rome'. .

Juist

Onjuist

In de Romeinse republiek was de volksvergadering het machtigste bestuursorgaan.

Tijdens hun expansie voerden de Romeinen oorlogen in het Westelijk Middellandse zeegebied tegen Carthago.

Romeinen waren oorlogszuchtiger dan hun buren, want ze maakten verslagen vijanden tot slaaf en richtten bloedbaden en plunderingen aan.

Romeinen maakten van overwonnenen bondgenoten die troepen moesten leveren en lieten sommigen van hen Romeins burger worden.

Lees de tekst 'Het keizerrijk'.

Juist

Onjuist

Met Julius Caesar die zich tot imperator en princeps liet noemen, begon het keizerrijk.

Kort nadat Caesar tot dictator voor het leven was benoemd, werd hij vermoord door senatoren die de republiek wilden redden.

Doordat de Romeinen verharde wegen aanlegden waarover handelaren veilig konden reizen, ontstond een multiculturele samenleving.

Tijdens het keizerrijk was twee eeuwen lang de pax Romana en waren de meeste soldaten aan de grens gelegerd.

2.2 Cultuur in het Romeinse rijk

Aan de slag!

Maak de gedeelde LessonUp af en de eindopdrachten in Teams.

Facultatief: bekijk de  8 grootste Romeinse uitvindingen: