Monetaire Zaken H4

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4,5

Monetaire Zaken

Hoofdstuk 4 Inflatie

Wat is inflatie?

Wat is de CBS definitie van inflatie?

1. de algehele prijsstijging van de goederen en diensten die consumenten en producenten
2. de gemiddelde prijsstijging van de goederen en diensten die consumenten kopen
3. de gemiddelde stijging van het prijspeil
4. de mate waarin de waarde van de munteenheid is gedaald (geldontwaarding)

Wat is de definitie van inflatie in de lesmethode?

1. Stijging van het algemeen prijsniveau
2. Daling van het algemeen prijsniveau.
3. Daling van de koopkracht van het geld
4. Stijging van de koopkracht van het geld

Inflatie

Dé inflatie?

Bereken je eigen inflatie? (maak aannames als je niet precies weet wat jij / bij jullie thuis er gemiddeld uitgegeven wordt)

Persoonlijke inflatiecalculator van CBS

En? Wat was je persoonlijke inflatie?

Hyperinflatie

Hyperinflatie is een zeer sterke inflatie. Waar een normale inflatie een prijsstijging van enkele procenten per jaar behelst, kent hyperinflatie zodanige prijsstijgingen dat de prijzen per dag stijgen.

Consumentenprijsindexcijfer

• Is een indexcijfer dat de ontwikkeling van consumentenprijzen aangeeft. Prijsontwikkeling van goederen en diensten.
• Waarom CPI (Consumentprijsondexcijfer) berekenen?
• Het CBS stelt aan de hand van het CPI vast hoeveel de inflatie of deflatie is. 

                                                           Berekening    CPI

1. In 2016 is het CPI 103
2. In 2016 is het CPI 105
3. In 2016 is het CPI 102

wat is de formule van het indexcijfer

1. ​basisjaar​​verslagjaar​​⋅100
2. ​verslagjaar​​basisjaar​​⋅100
3. ​verslagjaar​​basisjaar​​−100

Bestedingsinflatie

onderbesteding: De totale bestedingen zijn lager dan (de normale bezetting van) de productiecapaciteit.

overbesteding: De totale bestedingen zijn groter dan (de normale bezetting van) de productiecapaciteit.

Bestedingsinflatie: Prijsstijging die ontstaat als de bestedingen groter worden dan de productiecapaciteit.

Kosteninflatie

kosteninflatie

Inflatie door het doorberekenen van hogere productie-kosten in de prijzen.

Inflatie en prijsstabiliteit

Oorzaken van inflatie op de markt

- Vraag-kant van de economie (bestedingsinflatie)

Er is meer vraag dan aanbod (bijv. huizenmarkt)

- Aanbod-kant van de economie (kosteninflatie)

Hogere productiekosten doorberekenen in de verkoopprijs (loon / grondstof)

Hogere winstmarge

Ook de overheid veroorzaakt inflatie

- Meer vragen voor diensten (paspoort gemeente)

- Verhogen  van btw/accijnzen -> alleen wanneer bedrijven dit doorberekenen in de verkoopprijs

De ECB streeft naar stabiele prijzen in de EU. Wat is een andere taak van de ECB in europa?

1. Bij de ECB kan je binnen Europa geld pinnnen.
2. Bij de ECB kunnen producenten geld lenen.
3. De ECB regelt de uitgifte van bankbiljetten.
4. De ECB zorgt voor kredietverlening aan consumenten.

Europese Centrale Bank (ECB)

• ECB bewaakt de waarde van de euro (prijsstabiliteit) 
• ECB brengt eurobankbiljetten in omloop
• ECB stelt de hoogte van de rente vast die banken moeten betalen als ze geld lenen van ECB.

Gevolgen inflatie

Rente

Schulden – Schulden worden (wat betreft koopkracht) kleiner door inflatie

Tegenovergestelde voor sparen dus…

Reële rente = (𝑛𝑜𝑚𝑖𝑛𝑎𝑙𝑒 𝑟𝑒𝑛𝑡𝑒 𝑎𝑙𝑠 𝑖𝑛𝑑𝑒𝑥𝑐𝑖𝑗𝑓𝑒𝑟)/𝑝𝑟𝑖𝑗𝑠𝑖𝑛𝑑𝑒𝑥𝑐𝑖𝑗𝑓𝑒𝑟×100

Reële rente = 101,9/102,3×100= 99,60

Dus de reëele rente is -0,4%

Vaste inkomens

Bij vaste inkomens verliest men koopkracht

Dit zijn bijvoorbeeld pensioenen

Daarom indexatie: waardevast of welvaartsvast

Pensioenen:

Waardevast – Inkomen groeit met inflatie mee

Welvaartsvast – inkomen groeit met cao mee

Belasting

Vanwege inflatie verandert ook het belastingstelsel

De heffingskortingen- en de schijven worden aangepast met de inflatie (omdat zo de heffingsdruk constant te houden).

Rekenen met koopkracht

Koopkracht (reëel inkomen) hangt af van:

• Inkomen (nominaal inkomen)
  
• Inflatie 

• Formule (met indexcijfers):
  reëel inkomen = nominaal inkomen ÷ inflatie x 100
  ric = nic ÷ pic x 100

RIC = NIC / PIC x 100

Wat gebeurt er met de koopkracht als er sprake is van inflatie?

1. De koopkracht blijft gelijk
2. De koopkracht neemt toe
3. De koopkracht neemt af

RIC = NIC/PIC x 100
Het rendement van een nominaal vermogen in een jaar is 2,6%. De inflatie is 3,2%.
Bereken de verandering van de reële waarde.

1. RIC = 103,2 - 102,6 = 100,6, dus een stijging met 0,6%.
2. RIC = 103,2/102,6 x 100 = 100,58, dus een stijging met 0,58%
3. RIC = 102,6/103,2 x 100 = 99,42, dus een daling met 0,58%
4. RIC = 102,6 x 0,968 = 99,32, dus een daling met 0,68%.

Voorbeeld prijscompensatie

• 2013 --> 2014
  

Nominaal inkomen + 2,4%. CPI + 2,1%
Initieel Reëel inkomen = 2,4% - 2,1% = 0,3

       Reëel inkomen index = 102,4% / 102,1 % =            100,29%. -->           0,29%

Internationale concurrentiepositie

De internationale concurrentiepositie geeft aan in hoeverre een land in staat is om beter en/of goedkoper te produceren dan andere landen.

Andere gevolgen

Internationale concurrentiepositie

Ondernemingen

Rentevoet

Investeringen

Besparingen

Leerdoelen: check?

Je weet na vandaag wat: 

- wat een koopkrachtindexcijfer is

RIC = NIC/PIC

- (her)kent het CPI (Consumenten Prijsindex samengesteld door CBS)

- het nut van een koopkrachtindexcijfer is

- het nut van het CPI berekenen is