Het einde van de Gouden Eeuw
In 1672 brak met het Rampjaar het einde van de Gouden Eeuw aan.
Oorzaken:
- Engeland wilde de handel op zee overnemen van de Republiek en verklaarde de oorlog op zee (Michiel de Ruyter won wel)
- De Franse koning Lodewijk XIV wilde zijn grondgebied uitbreiden
- De Duitse steden Munster en Keulen vielen aan door een samenwerkingsverbond met Frankrijk (stukken Republiek bezet)
==> Johan de Witt (raadspensionaris) als schuldige aangewezen ==> Willem III werd stadhouder en Johan de Witt vermoord
==> Oorlogen kosten geld, belastingen omhoog, slecht voor de handel: einde Gouden Eeuw
Redeloos, radeloos, reddeloos