Hoofdstuk 7: De economische sprong van Europa

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Burgers en stoommachines

Herhaling hoofdstuk 7 De economische sprong van Europa 

De industriële revolutie die in de westerse wereld de basis legde voor een industriële samenleving.

7.1 Industriële Revolutie 

-  Uitvindingen in de landbouw zorgen voor overschotten  --> bevolkingsgroei

-  Goedkopen grondstoffen uit koloniën

--> Geld wordt gestoken in uitvindingen zoals waterframe

en spinning jenny --> enorme groei productie 

- Mensen trekken naar de stad (urbanisatie)

- Agrarische samenleving --> Industriële samenleving

- Slechte leefomstandigheden voor arbeiders - sociale kwestie

Industriële Revolutie

• De overgang van kleinschalige handmatige productie naar grootschalige machinale productie

• Tussen 1750-1900 begonnen in Engeland (als gevolg van de bevolkingsgroei)

• Belangrijke uitvindingen: Spinning Jenny, de schietspoel en de stoommachine

Deze vraag gaat over de sociale kwestie tijdens de industriële revolutie.

1 De ergste missstanden verdwijnen
2 Door de industrialisatie ontstaat de sociale kwestie.
3 Er komen sociale wetten
4 Vakbonden komen op voor de belangen van werknemers.

Zet bovenstaande vier zinnen in de juiste tijdsvolgorde:

1. 4 --> 2 --> 3 --> 1
2. 2 --> 4 --> 3 --> 1
3. 2 --> 4 --> 1 --> 3
4. 2 --> 3 --> 4 --> 1

HANDELSKAPITALISME

- winst werd gemaakt door handel te drijven. 

- Handel in ruwe grondstoffen 

MODERN KAPITALISME

- winst werd gemaakt door het produceren van goederen in fabrieken. 

Kapitalisme werd dus modern door industrialisering. 

MERCANTILISME

- staatsbemoeienis in de economie

- Belasting en invoertarieven 

ECONOMISCH LIBERALISME 

- zo weinig mogelijk staatsbemoeienis

- Vrijhandel en concurrentie

Wat is het verschil tussen handelskapitalisme en modern kapitalisme?

Waarom begon de Industriele revolutie juist in Engeland?

1. In Engeland was er honger.
2. In Engeland woonde een koning.
3. Engeland werd als eerst rijk door kolonies.
4. Engeland had het beste klimaat.

Opkomst van de politiek-maatschappelijke stromingen: nationalisme, liberalisme, socialisme, confessionalisme, feminisme

7.2 nationalisme in 19e eeuw

Nationalisme: het streven naar een eigen staat of de trots op eigen land en cultuur (soms ten koste van anderen)

1 voorbeeld:

Duitsland vernedert Frankrijk door in Versailles het keizerrijk uit te roepen in 1871.

1 voorbeeld:

Ottomaanse Rijk valt langzaam uit elkaar door de onvrede van volken binnen dit rijk. Deze wilen onafhankelijkheid

Geef een aantal voorbeelden waarop het nationalisme in de 19e eeuw werd gestimuleerd.

De moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie

7.3  Modern imperialisme

Modern imperialisme --> kolonie contoleren en bezitten, niet alleen handelen aan de rand. Oorzaken:

1. Industrieën hadden grondstoffen en afzetgebieden nodig
   
2. Nationalisme: als grootmacht had men koloniën nodig (prestige)
3. Ideële motieven: missie/zending en 'white man's burden'

Modern imperialisme

• Europese landen veroverden grote delen van de wereld 
• Gevolgen: 
  

• Indirect en direct bestuur
  
• Kolonies worden uitgebuit - cultuurstelsel
  
• Racisme ontstaat - White men's burden
  
• Willekeurige grenzen
• Europese scholing 

Vanaf 1870 willen steeds meer Europese landen een imperium stichten. Een imperium is een groot en machtig wereldrijk. Een voorbeeld is Groot-Brittannie met al zijn kolonies. 

Deze Europese landen veroverden de binnenlanden om twee redenen:

Als eerste de eer van hun land. Ze wilden laten zien hoeveel macht ze hadden. 

De andere reden is de welvaart van hun land. Ze wilden zoveel mogelijk geld verdienen aan de kolonies. 

Al deze veroveringen tussen 1870 en 1914 noemen we modern imperialisme. 

Welke oorzaak voor modern imperialisme zie je hier?

1. Grondstoffen
2. Afzetmarkt
3. Bemoeien met lokaal bestuur
4. Nationalisme

Nederlands-Indië werd bestuurd door een "indirect bestuur". Hoe werkte dat?

1. Indische vorsten kregen het volledige bestuur over hun land en de Nederlanders verkochten hun producten.
2. Inlandse vorsten bleven zitten, maar kregen bevelen van Nederlanders.
3. De Nederlandse gouverneur-generaal bleef in Nederland en de inheemse vorsten bestuurden het land.
4. Europese landen gaven bevelen aan de Nederlandse gouverneur-generaal.

Industriele revolutie

Nationalisme 

Modern imperialisme

Telegraaf

Bismarck

Adam Smith

Klassensamenleving

Stoommachines 

Afzetmarkt

Volkslied

Geschiedenis

Direct bestuur

Azië en Afrika

economisch

GB en Frankrijk

invloedssferen

koloniaal

nationalisme

protectoraat

modern imperialisme

superioriteitsgevoel

Voor industrialisatie

Na industrialisatie

modern imperialisme

Huisnijverheid

stoommachines

Landbouwsamenleving

windkracht, waterkracht

Steden ontstaan