A.03 Preventie

• Techniek
• Middelbare school
• vmbo b, k, g
• Leerjaar 3

A.03 Preventie

Veiligheid en gevaren

Veilig werken betekent gevaren herkennen en voorkomen. Veelvoorkomende gevaren op de werkplek zijn onder andere:

• Vallende voorwerpen, snijgevaar, brand en lawaai.
• Hoogte (valgevaar), vergiftiging, straling en beknelling.
• Aangereden worden door voertuigen.

"Niet elk werk is even gevaarlijk. Werken met gevaarlijke stoffen, machines, elektriciteit of op hoogte brengt extra risico’s met zich mee. De eerste stap in veilig werken is het herkennen van deze gevaren. Hoe beter je voorbereid bent, hoe veiliger je werkt."

Gevaar hangt af van:

• Het soort werk en de werkplek.
• Arbeidsmiddelen zoals machines en gereedschap.
• Materialen en het gedrag van werknemers.

"Niet elk werk is even gevaarlijk. Werken met gevaarlijke stoffen, machines, elektriciteit of op hoogte brengt extra risico’s met zich mee. De eerste stap in veilig werken is het herkennen van deze gevaren. Hoe beter je voorbereid bent, hoe veiliger je werkt."

Waar of niet waar:

"Het gedrag van werknemers heeft geen invloed op veiligheid."

Niet waar

Het gedrag van werknemers is een van de belangrijkste factoren voor een veilige werkomgeving. Zelfs als machines en gereedschappen veilig zijn, kunnen menselijke fouten ongelukken veroorzaken. Denk aan werknemers die geen beschermende kleding dragen of gevaarlijke situaties negeren. Veilig gedrag is essentieel voor het voorkomen van ongelukken.

Wat bepaalt hoe gevaarlijk werk is?

1. Alleen de machines die worden gebruikt.
2. De werkomgeving, machines en gedrag van werknemers.
3. Alleen de werkplek zelf.
4. Hoe snel het werk moet worden uitgevoerd.

Welk gevaar hoort NIET in de lijst van veelvoorkomende werkgevaren?

1. Vallende voorwerpen
2. Hoogte (valgevaar)
3. Koud weer
4. Snijgevaar

Begrippen - Onveilige handelingen en situaties

Een onveilige handeling is een handeling die tot een ongeval kan leiden. Voorbeelden:

• Geen persoonlijke beschermingsmiddelen gebruiken.
• Werken zonder werkvergunning.
• Beveiligingen uitschakelen of verkeerd gereedschap gebruiken.

"Veel ongevallen worden veroorzaakt door menselijke fouten: werken zonder de juiste middelen of het nemen van onnodige risico’s. Het is belangrijk dat we onveilige situaties herkennen én aanpakken voordat er ongelukken gebeuren."

Een onveilige situatie betekent dat er niet aan de voorwaarden voor veilig werken is voldaan. Voorbeelden:

• Rommelige werkvloer, slechte verlichting, geblokkeerde vluchtwegen.
• Oplossingen voor onveilige situaties:

Oorzaak wegnemen.

• Afschermen of beveiligen.
• Mensen waarschuwen en hulp inschakelen.

"Veel ongevallen worden veroorzaakt door menselijke fouten: werken zonder de juiste middelen of het nemen van onnodige risico’s. Het is belangrijk dat we onveilige situaties herkennen én aanpakken voordat er ongelukken gebeuren."

Waar of niet waar:

"Een slecht verlichte werkplek is een onveilige situatie."

Waar

Slechte verlichting kan ervoor zorgen dat gevaren niet op tijd worden opgemerkt, zoals losliggende kabels of obstakels op de werkvloer. Dit vergroot de kans op struikelen, vallen of verkeerd gebruik van gereedschappen. Goede verlichting is daarom een belangrijke veiligheidsvoorwaarde.

Wat is een voorbeeld van een onveilige handeling?

1. Het correct gebruiken van persoonlijke beschermingsmiddelen.
2. Werken zonder werkvergunning.
3. De werkplek netjes houden.
4. Werken met goedgekeurde apparatuur.

Hoe kun je een onveilige situatie aanpakken?

1. De oorzaak van het gevaar wegnemen.
2. De situatie negeren.
3. De machine harder laten draaien.
4. De werkplek verlaten zonder iets te melden.

Risicoanalyse en LMRA

Taakrisico Analyse (TRA)

• Analyseert de gevaren van risicovolle taken.
• Doel: risico’s evalueren en beheersmaatregelen bepalen.

"Een LMRA is de laatste check voordat je aan de slag gaat. Denk altijd na: is de werkplek veilig? Zijn er nieuwe risico’s? Door dit standaard toe te passen, voorkom je ongelukken en werk je bewuster en veiliger."

Laatste Minuut Risico Analyse (LMRA)

• De laatste check voor je begint met werken.
• Wordt uitgevoerd bij elke nieuwe taak of veranderende situatie.
• Een continu proces om het veiligheidsbewustzijn te vergroten.

"Een LMRA is de laatste check voordat je aan de slag gaat. Denk altijd na: is de werkplek veilig? Zijn er nieuwe risico’s? Door dit standaard toe te passen, voorkom je ongelukken en werk je bewuster en veiliger."

Waar of niet waar:

"Een LMRA is alleen nodig bij gevaarlijk werk, niet bij routinetaken."

Niet waar

Een Laatste Minuut Risico Analyse (LMRA) is altijd nodig, ook bij routinematig werk. Zelfs bij bekende taken kunnen omstandigheden veranderen, zoals nieuwe obstakels, gewijzigde werkomstandigheden of afleiding. Door elke keer een LMRA uit te voeren, blijft de veiligheid gewaarborgd en worden onverwachte risico’s sneller herkend.

Wat is het doel van een Taakrisico Analyse (TRA)?

1. Het risico van een taak negeren.
2. Alleen kijken of er gevaarlijke machines aanwezig zijn.
3. Risico’s analyseren en beheersmaatregelen bepalen.
4. De taak zo snel mogelijk afronden.

Wanneer voer je een LMRA uit?

1. Alleen bij grote projecten.
2. Alleen als de leidinggevende het vraagt.
3. Elke keer voordat je begint met een taak.
4. Alleen bij noodsituaties.

Samenvatting Preventie & Veiligheid

Gevaren en veiligheid:

• Werk brengt risico’s met zich mee, zoals snijgevaar, valgevaar en blootstelling aan gevaarlijke stoffen.
• De ernst van gevaar hangt af van het werk, de omgeving, de middelen en het gedrag van werknemers.

Onveilige handelingen en situaties:

• Ongevallen ontstaan vaak door verkeerd gebruik van machines of het negeren van veiligheidsregels.
• Onveilige situaties, zoals slechte verlichting of een rommelige werkplek, moeten direct worden aangepakt.

Risicoanalyse en LMRA:

• Een TRA (Taakrisico Analyse) helpt bij het herkennen en beheersen van risico’s voor een taak.
• Een LMRA (Laatste Minuut Risico Analyse) is een snelle veiligheidscheck voordat je begint met werken.

"Preventie betekent vooruitdenken. Veilig werken begint met het herkennen van gevaren, veilig handelen en regelmatig controleren of alles nog klopt. Door risico’s vooraf te analyseren en een LMRA te doen, voorkom je ongelukken en blijf je bewust van je eigen veiligheid en die van je collega’s."