Stijlfiguren - overdrijving en nuancering (les 1)

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

 Stijlfiguren

• Uitleg 
• Zelfstandig werk

Stijlfiguren

• Stijlfiguren zijn manieren om een uiting zo te formuleren, dat het de tekst aantrekkelijker maakt.
• Met stijlfiguren kun je ook een onderliggend gevoel benadrukken, zonder dat letterlijk te verwoorden.
  
• Er bestaan veel verschillende stijlfiguren.
• Vandaag: overdrijving en nuancering / tegenstelling en ontkenning 
  hyperbool, understatement, litotes, eufemisme.

Stijlfiguren

a. De fans gingen compleet uit hun dak toen Adele het podium betrad.

b. Karlijn reageerde niet onwelwillend op ons voorstel de kosten te delen.

c. Vroeger was Frans een slanke man, nu ziet hij er weldoorvoed uit.

d. Zit je zo'n tien uur per dag op sociale media? Dat is aardig wat.

1. Wat betekenen de onderstreepte delen?

2. Wat vind je bijzonder aan deze formuleringen?

3. Waarom zou de schrijver voor deze formulering kiezen?

Stijlfiguren

a. De fans gingen compleet uit hun dak toen Adele het podium betrad.

b. Karlijn reageerde niet onwelwillend op ons voorstel de kosten te delen.

c. Vroeger was Frans een slanke man, nu ziet hij er weldoorvoed uit.

d. Zit je zo'n tien uur per dag op sociale media? Dat is aardig wat.

1. Wat betekenen de onderstreepte delen?

2. Wat vind je bijzonder aan deze formuleringen?

3. Waarom zou de schrijver voor deze formulering kiezen?

Stijlfiguren

a. De fans gingen compleet uit hun dak toen Adele het podium betrad.

De schrijver wil het enthousiasme van de fans benadrukken.

Stijlfiguur: hyperbool (= overdrijving)

Stijlfiguren

b. Karlijn reageerde niet onwelwillend op ons voorstel de kosten te delen.

De schrijver wil benadrukken dat de positieve reactie niet verwacht was.

Stijlfiguur: litotes (= ontkenning van het tegenovergestelde)

Stijlfiguren

c. Vroeger was Frans een slanke man, nu ziet hij er weldoorvoed uit.

De schrijver wil de uiting verzachten (het woord 'dik' niet gebruiken).

Stijlfiguur: eufemisme (= zachtere woorden gebruiken om boodschap minder hard over laten komen)

Stijlfiguren

d. Zit je zo'n tien uur per dag op sociale media? Dat is aardig wat.

De schrijver wil de hoeveelheid benadrukken, door het kleiner voor te stellen dan het is.

Stijlfiguur: understatement (= minder groot, mooi, enz. beschrijven dan je bedoelt; ironie)

Stijlfiguren

• hyperbool = overdrijving
• understatement = minder groot, mooi, enz. beschrijven dan je bedoelt
• litotes = ontkenning van het tegenovergestelde
• eufemisme = zachtere woorden gebruiken om boodschap minder hard over laten komen

De familie Meiland heeft een leuk optrekje in Hengelo gekocht.

1. hyperbool
2. understatement
3. litotes
4. eufemisme

"Waar bleef je nou, ik stond al eeuwen op je te wachten!"

1. hyperbool
2. understatement
3. litotes
4. eufemisme

Dat deze man binnenkort weer in de gevangenis belandt, lijkt mij niet onwaarschijnlijk.

1. hyperbool
2. understatement
3. litotes
4. eufemisme

De jackpot staat op elf miljoen euro. Da's een mooi zakcentje!

1. hyperbool
2. understatement
3. litotes
4. eufemisme

Stijlfiguren

Nu: maak opdracht 2 van het gekregen blad 

 

Stijlfiguren 

Herhalingen en opsommingen 

Voorbeeld: 

 - Je hebt mensen en mensen. 

 - Op kamp was het pannenkoeken en nog eens pannenkoeken wat we te eten kregen. 

Er vindt letterlijke herhaling van woorden of zinsdelen plaats. 

Stijlfiguur: repetitio (= herhaling)

Stijlfiguren

Herhalingen en opsommingen 

Voorbeeld:

- Dag huis, dag tuin, dag opbergschuur. 

- Niemand die het weet, niemand die wat doet, niemand die het wat kan schelen. 

In het begin wordt een deel herhaald. Dit kan een woord of woordgroep zijn. 

Stijlfiguur: anafoor (=herhaling aan het begin)

Stijlfiguren

Herhalingen en opsommingen 

Voorbeeld:

- Bloed, zweet en tranen 

- Veni, vidi, vici 

Een drieslag die uit drie vergelijkbare delen is opgebouwd. 

Stijlfiguur: tricolon (= opsomming in drieën) 

Stijlfiguren

Herhalingen en opsommingen 

Voorbeeld: 

- Zeer ruw, ruw, zacht, fluweelzacht

- Uren, dagen, maanden, jaren

- Zij was kwaad, woedend, nee, witheet toen zij dat ontdekte. 

Stijlfiguur: Climax 

(= in een reeks van minimaal 3 wordt de inhoud sterker) 

Stijlfiguren

Herhalingen en opsommingen 

Voorbeeld: 

Hij dacht een auto te hebben gewonnen, maar het was zelfs geen fiets. Zijn prijs was een zakradiootje. 

Stijlfiguur: Anticlimax (= in opsomming neemt de kracht af)

Aan de slag 

Oefenblad 3 stijlfiguren maken 

Bevat alle stijlfiguren die tot nu toe zijn behandeld 

Theorie: 

Bladzijde 42